ويروس بي‌اعتمادي
علي تاجرنيا
موضوع ويروس كرونا و نگراني كه از ابتلا به آن مطرح شده است، به نظر مي‌رسد تبعات بيشتري از خطرات و پيامدهاي ناشي از فراگير شدن آن داشته باشد. گرچه كرونا ويروس، ويروس خطرناكي است و درمان آن دشواري‌هاي خود را دارد...
اما شيوه مبتلا شدن به آن، مثل بيماري‌هاي ديگر متكي بر راه‌هاي مشخصي است. همان‌طور كه آنفلوآنزاي معمولي وارد كشوري مي‌شود و تمام افراد آن كشور را مبتلا نمي‌كند، ويروس كرونا نيز اگر وارد كشور شود، همه مردم را مبتلا نخواهد كرد. شايعاتي كه در فضاي مجازي دست به دست مي‌شود و صحبت‌هاي غيررسمي اصرار دارند كه شيوه‌هاي ابتلا به ويروس كرونا متفاوت است، در صورتي‌كه چنين نيست و بارها راه‌هاي انتقال و راه‌هاي پيشگيري در رسانه‌هاي رسمي كشور منتشر شده، اما بازار شايعات همچنان داغ است. در كشورهاي مختلف، بنا به نوع تعاملي كه دولت با مردم خود دارد، اعتماد متقابلي ميان دولت و مردم شكل مي‌گيرد و مردم چون فكر مي‌كنند به درستي در جريان اخبار قرار مي‌گيرند، طبيعتا هر نوع همكاري را با دولت انجام مي‌دهند و در چنين شرايط فوق‌العاده‌اي هم به اخبار دولت اعتماد مي‌كنند. براي مثال در چين نزديك به 40 ميليون نفر قرنطينه شدند، دولت نيز وعده به ساخت بيمارستان طي 10 روز داد و اين قضيه شكل نابهنجاري به خود نگرفت، زيرا تصور مردم چين اين است كه دولت در حال پيگيري اين مساله است و مردم به دولت خود اعتماد دارند. اين در حالي است كه در ايران، با دانشجويان خارج شده از قرنطينه يا با گردشگران چيني مواجهه درستي صورت نمي‌گيرد. بخشي از اين مساله به نظرم برمي‌گردد به رفتارهايي كه مجموعه‌هاي رسمي دولت پيش از اين انجام داده‌اند. عدم ابراز تمامي اطلاعات به صورت شفاف در گذشته عاملي است كه به شايعات امروز دامن مي‌زند و رسانه‌هاي غيررسمي متاسفانه اخباري را مطرح مي‌كنند كه با اصل ماجرا در تعارض است. علاوه بر آن، در بين افكار عمومي در كشور ما، ميلي به مخالفت با هر چه كه در حاكميت است شكل گرفته و اين افراط و تفريط هم دولت و هم مردم را دست به گريبان كرده است. راه درمان اين بي‌اعتمادي راه كوتاه‌مدت نيست، بلكه مسير آن طولاني است و زمان مي‌برد تا اين ذهنيت‌ها اصلاح شوند. به عنوان افكار عمومي در وهله اول بايد بدانيم با بي‌اعتمادي نسبت به اخبار دولت نه تنها مشكلات‌مان حل نمي‌شود، بلكه پيچيده‌تر خواهند شد. اگر منبعي را به عنوان مرجع موثق اخبار انتخاب و به آن اخبار تمكين نكنيم، حتما اخبار پراكنده رشد خواهند كرد و فضاي آرامش را در جامعه تحت تاثير قرار خواهند داد. اين وظيفه دولت است كه با اطلاع‌رساني‌هاي دايمي، اين امكان را از سودجوياني كه در فضاي مجازي هستند و با اهداف مختلف اين مباحث را مطرح مي‌كنند، بگيرد. به نظرم ما نيازمند اقدامات متقابل هم از طرف مردم و هم از طرف دولت هستيم تا بتوانيم از چنين مسائلي كه براي جامعه جهاني رخ مي‌دهد، به سلامت عبور كنيم.