گروه اقتصادي
30 ميليارد دلار خسارت تنها در چند هفته، اين تصويري است كه شيوع كرونا در چين براي صنعت هواپيمايي جهان ايجاد كرده است، پيش‌بيني خسارتي كه در روزهاي ابتدايي شروع قرنطينه در چين كليد خورد و به نظر مي‌رسد با ورود كرونا به تعداد زيادي از كشورها، در هفته‌هاي آينده تغيير شرايط خواهد داد.
با شيوع ويروس كرونا در چين، دولت پكن از نخستين روزها، شهرهاي آلوده را به‌طور كامل قرنطينه كرد و به اين ترتيب عبور و مرور در اين كشور به شكل قابل توجهي كاهش يافت. از سوي ديگر بسياري از كشورها و دولت‌ها نيز تصميم گرفتند به منظور كاهش خطر ورود كرونا به كشورهاي‌شان رفت و آمد به چين را متوقف كنند. نخستين اثر اين تصميم خود را در برنامه ايرلاين‌ها نشان داد. چين كه خود را آماده جشن سال نوي چيني مي‌كرد و با تعطيلات چند روزه در اين كشورها، ميليون‌ها چيني برنامه‌هاي مسافرت خود را نهايي كرده بودند، به ناگهان تمام اين برنامه‌ها را متوقف كرد و در نتيجه، تقاضاي سفر در اين كشور به حداقل ممكن رسيد. توقف برنامه‌هاي سفر پيش از ديگر بخش‌ها، صنعت توريسم و صنعت هوانوردي جهان را تحت تاثير قرار داد. انجمن بين‌المللي حمل و نقل هوايي (ياتا) خواهان كمك به شركت‌هاي هواپيمايي شد و اعلام كرد كه شركت‌هاي هواپيمايي در سال جاري ميلادي احتمالا ۲۹ ميليارد دلار ضرر خواهند كرد. اين تحليل در روزهايي ارايه شد كه تنها چين با اين ويروس درگير شده بود و هرچند خيلي زود نخستين موارد از ابتلا در كشورهايي مانند ژاپن و كره جنوبي رويت شد، اما همچنان بسياري از مناطق جهان، در برابر كرونا وضعيت سفيد داشتند. با گذشت چند هفته از اين اتفاقات، امروز چين با كاهش قابل توجه آمار مبتلايان جديد به ويروس كرونا رو‌به‌رو شده اما همزمان اين ويروس در بيش از 100 كشور جهان رويت شده است و به دنبال اين اتفاق، عملا تحليل‌هايي كه از وضعيت صنعت هوايي ارايه مي‌شد، بايد به بسياري از ديگر كشورهاي جهان نيز بسط داده شود.
هزاران پرواز شركت‌هاي مسافربري به دليل شيوع ويروس كرونا در كشورهاي مختلف جهان لغو شده‌اند. توصيه دولت‌ها به مردم براي نرفتن به سفر و درخواست شركت‌ها از كاركنان خود براي كار از خانه باعث كاهش ميزان سفرها شده است و لغو اين پروازها باعث شده خسارات زيادي به شركت‌هاي هواپيمايي وارد شود.
ايران و كرونا
پس از جدي شدن خطر همه‌گير شدن ويروس كرونا، ايران نيز مانند ديگر كشورها تغييراتي در روند پروازهاي مستقيم خود به چين اعمال كرد. در روزهاي نخست فرودگاه امام خميني به عنوان اصلي‌ترين فرودگاه بين‌المللي ايران اعلام كرد با در نظر گرفتن تجهيزات بررسي سلامت مسافران، از ورود مسافران مشكوك به ايران جلوگيري خواهد كرد و در صورت نياز فضايي را نيز براي قرنطينه مسافران مشكوك در نظر گرفته است.
با جدي‌تر شدن خطر ورود كرونا به كشور، وزارت بهداشت در دستوري اعلام كرد كه پروازها به چين بايد متوقف شوند و با تاييد سازمان هواپيمايي كشوري، اين برنامه در دستور كار قرار گرفت. با اين وجود تداوم پروازهاي شركت هواپيمايي ماهان در روزهاي بعد، حواشي و سوالاتي را در اين زمينه به وجود آورد. هرچند سازمان هواپيمايي و مسوولان شركت ماهان اعلام كردند كه پس از دستور توقف پروازهاي مستقيم به چين از اين دستور تبعيت شده و اگر پروازي انجام شده با تاييد مقامات بالادستي و با اهدافي چون جابه‌جايي محموله‌هاي اقتصادي و بشردوستانه انجام شده است.
با وجود اين برنامه‌ريزي‌ها، در روز پاياني بهمن امسال، ورود كرونا به ايران قطعي شد و دو مبتلا در شهر قم كه در همان نخستين روز اعلام رسمي جان باختند، ايران رسما به جمع كشورهايي پيوست كه كرونا در آنها قطعي شده است. در روزهاي بعد تعدادي از كشورها اعلام كردند كه برخي مسافراني كه از ايران آمده بودند به ويروس كرونا مبتلا شده‌اند و از اين‌رو فضا درباره پروازهاي ايران نيز تغيير كرد. پس از اين اتفاق، ابتدا كشورهايي مانند عراق، كويت، تركيه، ارمنستان، آذربايجان و امارات متحده عربي اعلام كردند كه پروازهاي‌شان به ايران را متوقف خواهند كرد و در مقابل به ايرلاين‌هاي ايراني نيز اجازه پرواز در كشورهاي‌شان نخواهند داد. اين مساله كه با تداوم رشد كرونا در ايران تمديد شد، فرودگاه امام خميني تهران را به كم‌كارترين روزهاي كاري خود رساند.
بررسي برنامه‌هاي پروازي فرودگاه امام در روز چهارشنبه نشان مي‌دهد كه در طول روز، تنها پنج پرواز خروجي و شش پرواز ورودي در اين فرودگاه انجام شده است. از پروازهاي ورودي، چهار پرواز به وسيله دو ايرلاين ايراني ماهان و ايران‌اير انجام شده است كه دو پرواز آن از استانبول و دوبي به ايران نشسته كه احتمالا بر اساس برنامه‌ريزي صورت گرفته ميان دولت‌ها براي بازگرداندن ايراني‌ها بوده است. پرواز ايران‌اير از فرانكفورت، پرواز خطوط هوايي عراق از بغداد و پرواز قطر ايرويز از دوحه ديگر پروازهاي ورودي و بيروت، بانكوك، فرانكفورت، بغداد و دوحه نيز تنها مقاصد خروجي فرودگاه امام در روز گذشته بوده‌اند.
روزهاي آرام فرودگاه‌هاي جهان
هرچند كاهش قابل توجه تعداد پروازها در فرودگاه امام، براي صنعت هوايي ايران و به دنبالش اقتصاد كشور آثار منفي قابل توجه خواهد داشت، اما با افزايش نفوذ اين ويروس در بسياري از كشورهاي جهان، فرودگاه‌هاي نقاط آلوده نيز كمابيش با تحول مواجه شده‌اند.
نخستين اثر اين ويروس خود را در فرودگاه‌هاي چين نشان داد. فرودگاه بين‌المللي شانگهاي كه از همان روزهاي نخست شيوع ويروس، با كاهش قابل توجه پروازهاي بين‌المللي مواجه شده بود، با وجود فروكش نسبي سرعت شيوع اين ويروس در چين، همچنان با كاهش پرواز مواجه است. بررسي برنامه‌هاي پروازي اين فرودگاه نشان مي‌دهد كه در روز گذشته جز دو ايرلاين كي ال‌ام و ايرفرانس و تعدادي از ايرلاين‌هاي ارزان قيمت، عملا تعداد زيادي از شركت‌ها و كشورها هنوز به چين پرواز نمي‌كنند.
در كنار چين، ايتاليا نيز شرايطي مشابه پيدا كرده است. با افزايش تعداد مبتلايان به كرونا در اين كشور، دولت قرنطينه بين شهري را اجرايي كرد و در ترددهاي داخل شهر نيز محدوديت‌هاي جدي به وجود آورد. به دنبال اين اتفاق بسياري از ايرلاين‌هاي بين‌المللي اعلام كردند كه فعلا به ايتاليا نيز سفر نخواهند كرد. بررسي شرايط فرودگاه ميلان، به عنوان يكي از اصلي‌ترين شهرهايي كه كرونا در آن رويت شده نشان مي‌دهد كه بسياري از پروازهاي برنامه‌اي اين فرودگاه به مقاصد بين‌المللي و حتي داخلي لغو شده و تنها تعداد محدودي پرواز در فرودگاه اين شهر برقرار مانده است.
در كنار چين، ايران و ايتاليا كه بالاترين آمار مبتلايان به ويروس كرونا را ثبت كرده‌اند و محدوديت‌ها در برنامه‌هاي پروازي آنها به وضوح مشخص است، شرايط در فرودگاه‌هاي اروپايي نيز تفاوت كرده است. در فرودگاه پاريس تعدادي از پروازها لغو شده‌اند، اما همچنان برنامه‌اي براي قرنطينه يا كاهش پروازها در اين كشور ارايه نشده است. در فرودگاه لندن نيز شرايط به همين ترتيب است.
فرودگاه‌هاي امريكا اما شرايط متفاوتي دارند. اين كشور كه چند روز قبل اعلام كرد نخستين مبتلايان به كرونا را رصد كرده و تعداد كشته‌شدگان بر اثر ابتلا به اين ويروس به بيش از 20 نفر رسيده، هنوز هيچ محدوديتي را اعمال نكرده است. فرودگاه اصلي شهر نيويورك بدون هيچ محدوديتي در حال انجام پروازهاي داخلي و بين‌المللي است و فرودگاه شهر سياتل مركز ايالت واشنگتن به عنوان اصلي‌ترين محل شيوع اين ويروس در امريكا نيز به كار خود ادامه مي‌دهد. بر اساس آنچه تجربه هفته‌هاي قبل نشان مي‌دهد، با بالا رفتن آمار مبتلايان در يك كشور، محدوديت رفت و آمد و سفر در كشورها اعمال خواهد شد و همان‌طور كه تجربه روزهاي اخير ايتاليا نشان مي‌دهد، اگر در روزهاي آينده ميزان ابتلا در كشورهايي مانند انگلستان، فرانسه يا آلمان افزايش يابد، اعمال محدوديت‌هاي جديد دور از انتظار نخواهد بود اما آنچه امروز مشخص است، از سويي كاهش قابل توجه ميزان سفرها و از سوي ديگر ضرر جدي ايرلاين‌هاي بين‌المللي از اتفاقات رخ داده است، اتفاقاتي كه در صورت تداوم براي بسياري از فرودگاه‌ها، ايرلاين‌ها و اقتصاد كشورهاي مختلف هزينه‌هاي بزرگ خواهد آفريد.