شاخص كل در يك روز
3 درصد افت كرد
4 دليل براي
ريزش تاريخي بورس
گروه اقتصادي
روز گذشته با قرمز شدن بازار سرمايه، محدوده حمايتي يك ميليون و 903 هزار واحدي شاخص بورس شكسته شد و با ريزش شديد شاخص‌ها، عقب‌نشيني شاخص كل بورس از كانال دو ميليون واحدي آغاز شد. افت بيش از 72 هزار واحدي شاخص كل بورس و به بياني ديگر كاهش 3درصدي شاخص، آن هم در روزي كه قطعنامه ضد ايراني شوراي امنيت به تصويب نرسيد و اميدواري‌هايي را در بازارهاي سرمايه‌اي ايجاد كرده بود؛ نگراني سهامداران را نيز در پي داشت. چه اتفاقي افتاد كه واكنش بورس به اخبار مثبت تحولات سياسي و بين‌المللي به صورت معكوس ديده شد؟ براي آنچه كه در 4 روز كاري گذشته در بازار سرمايه رخ داده، دلايل زيادي مي‌توان برشمرد؛ اما اين گزارش تلاش مي‌كند به سوال‌هاي موجود درباره سمت و سوي بازار سهام پاسخ دهد.
اصلاح قيمتي
با وجود رشد هيجاني بورس در ماه‌هاي ابتدايي سال، برخي كارشناسان پيش‌بيني اصلاح قيمتي سهام شركت‌هاي حاضر در بازار سرمايه را مدت‌ها پيش كرده بودند. در چند ماه گذشته، رشد عجيب و غريب قيمت سهام شركت‌ها در بورس كه دلايل خود را دارد و بارها به آن پرداخته، اختلاف زيادي بين قيمت تابلو و ارزش ذاتي برخي سهم‌ها ايجاد شده است بنابراين جبران اين اختلاف يك موضوع اجتناب‌ناپذير است و بازار سرمايه به هر بهانه‌اي و بار هر اتفاق ريز و درشت و اطلاعات مثبت و منفي، دست به اصلاح قيمت‌ها مي‌زند كه اثر آن را مي‌توان در ريزش شاخص‌ها ديد.
چرخش بازار
در ماه‌هاي گذشته، تعداد سهامداران بازار سرمايه به شدت رشد كرده و سياست دولت نيز هدايت نقدينگي سرگردان موجود به سمت بورس به جاي سر درآوردن از بازارهاي غيررسمي ارز يا طلا بوده است. حالا همان سهام‌داراني كه از ابتداي بهار امسال وارد بورس شده و انتظار «رشد ناگهاني» قيمت سهام خود را دارند؛ با شرايط تازه‌اي مواجه شده‌اند كه فلسفه كاري بازار سرمايه است. بنابراين در وهله اول بايد دانست كه قيمت‌هاي كنوني در بازار سهام از پشتوانه طبيعي برخودار نيستند و آنچه بالابرنده شاخص طي ماه‌هاي گذشته بوده، انتظارات تورمي است. انتظاراتي كه با وجود هشدارها نسبت به خطر انفجار نقدينگي و «ونزوئلايي شدن اقتصاد ايران» به اوج خود رسيد و حتي قيمت ارز را نيز بالا برد. حالا كه تب بازار ارز فروكش كرده و يكي، دو هفته‌اي است كه دلار در كانال 21 و 22 هزار توماني جا خوش كرده اين انتظارات تورمي نيز كاهش يافته و منجر به تغيير رويكرد بازار بورس براي اصلاح قيمت سهام شده كه نتيجه آن را در ريزش‌هاي پي در پي شاخص كل مي‌توان ديد.
چشم‌انداز بازارها
بخش ديگري از عوامل به وجود آورنده شرايط ريزشي در بازار به عملكرد ديگر بازارهاي سرمايه‌اي برمي‌گردد. با وجود تعديل قيمت ارز و توقف شوك‌هاي ارزي در بازار، چشم‌انداز اين بازار نيز نزولي شده و حركت نقدينگي براي خريد ارز را شدت مي‌بخشد. در عين حال نرخ سود سپرده‌هاي بانكي بالاتر رفته و از طرف ديگر، دولت در پي عرضه اوراق سلف نفتي در بورس انرژي است. تمام اين عوامل به عنوان «سيگنال كاهنده» جذابيت بورس مطرح مي‌شود. معاملات بازار سرمايه در روز گذشته به عنوان پيام روشني به معامله‌گران بورس مطرح مي‌شود. اينكه دولت مثل ماه‌هاي قبل، تمام ابزارهاي جمع‌آوري نقدينگي را در خدمت بازار سهام قرار نمي‌دهد و احتمال ريزش‌هاي بعدي نيز وجود دارد. حمايت نكردن سهامداران حقوقي و كنار كشيدن آنها از معاملات در نمادهاي بزرگ و شاخص‌ساز در روز گذشته توسط تحليلگران اينگونه معني شد كه دولت به دنبال آن است كه جذابيت اوراق سلف نفتي را افزايش دهد و معامله‌گران بزرگ را به سمت خريد اين اوراق سوق دهد.
خروج سهامداران
با اتفاقات مثبتي كه در موضوع رد شدن قطعنامه ضد ايراني در شوراي امنيت رخ داد؛ چشم‌انداز بازارها نيز تغيير كرده و اثر كاهشي بر نرخ ارز يا سكه گذاشته است. از طرف ديگر فروش ۳۰ درصد نخست سهام عدالت آزاد شده نيز از سوي برخي كارگزاري‌ها به منظور آماده‌سازي شرايط براي عرضه ۳۰ درصد دوم يكي ديگر از دلايل عقب‌نشيني شاخص كل تلقي مي‌شود. موضوعي كه روز گذشته موجب شد تا هزار ميليارد تومان پول هوشمند حقيقي از بورس خارج شود.
نظر دو كارشناس
حسن ايزدي، كارشناس بازار سرمايه در مورد ريزش‌هاي اخير شاخص‌هاي بورس به «اعتماد» مي‌گويد: برخي از ناهماهنگي‌ها در اين بازار وجود دارد و همين موضوع هم باعث مشكلات زيادي شده است نبايد اين موضوع را ناديده گرفت كه بازار سرمايه تنها بايد يك متولي داشته باشد و تنها آقاي قاليباف‌اصل بايد متولي اين سازمان باشد و دخالت ساير بخش‌ها در بازار سرمايه آسيب‌زاست.
ايزدي مي‌گويد: در حال حاضر از وزير اقتصاد گرفته تا سخنگوي دولت و نمايندگان مجلس در خصوص دامنه نوسان و ساير مسائل بورس اظهارنظر مي‌كنند.
اين كارشناس بازار سرمايه با تاكيد بر اينكه سخنان ضد و نقيض باعث سردرگمي مردم و كاهش كارايي بازار سرمايه مي‌شود، ادامه مي‌دهد: اصرار بر عدم فروش سهام عدالت در شرايط فعلي درست نيست بايد مردم خودشان به اين نتيجه برسند كه فروش يا عدم فروش اين سهام چقدر مي‌تواند برايشان سودده باشد اينكه به آنها گفته شود سهام عدالت را بفروشيد زيان مي‌كنيد، چاره كار نيست.
ايزدي با اشاره به ريزش‌هاي چند روز گذشته شاخص‌هاي بورس ادامه مي‌دهد: اين اتفاق در ارديبهشت ماه هم رخ داد و حدود يك هفته شاخص‌ها نزولي شده بود اما بايد ديد با خروج اين سرمايه از بورس مردم چه گزينه‌هاي ديگري در بازارهاي موازي براي سرمايه‌گذاري دارند؟
او ادامه مي‌دهد: تنها جايي كه براي سرمايه‌هاي خرد بين ۲۰۰ تا ۳۰۰ ميليون تومان در حال حاضر وجود دارد، بازار سرمايه است زيرا بانك هم اين روزها نمي‌تواند جاي مناسبي براي سرمايه‌گذاري باشد و با توجه به كاهش ارزش ريال و رشد تورم، نگهداري سرمايه در بانك كار منطقي نيست. اين كارشناس بازار سرمايه در خصوص عرضه دارا دوم و تاثير آن بر بازار سرمايه مي‌گويد: نوع چيدمان داراها درست نيست اينكه صندوق‌ها را به صورت تك‌رشته‌اي در نظر گرفته‌اند، اصولي نيست. او مي‌گويد: در دارا دوم همه سهم‌ها پالايشگاهي چيده شده اين در حالي است كه اصل مهم سرمايه‌گذاري در بازار سرمايه تنوع‌سازي است كه در اين صندوق‌ها ديده نشده است. بهتر آن بود كه هم سهم پالايشگاهي، هم پتروشيمي و بانكي و... در نظر گرفته مي‌شد البته اين موضوع را در دارا يك كه همه سهم‌ها بانكي است هم شاهد هستيم.
ايزدي با تاكيد بر اينكه در داراها تنوع سهم رعايت نشده است، ادامه مي‌دهد: نبايد همه تخم‌مرغ‌ها را در يك سبد گذاشت. در اين صندوق كه همه پالايشگاهي است اگر يكي از سهم‌ها بريزد همه دچار مشكل مي‌شوند و اگر يكي بالا برود بقيه هم همسو با آن بالا خواهند رفت.اين كارشناس بازار سرمايه در مورد خبر دولت در خصوص گشايش اقتصادي نيز مي‌گويد: اين خبر بر روند شاخص‌هاي بورس هم تاثير گذاشت و به اعتقاد بنده با توجه به نرخ اعلامي نفت حدود ۲۲ دلار و نرخ سود بانكي با توجه به جهت فعلي بازار تا سال ۱۴۰۱ مردم چندان استقبالي نخواهند داشت و اين طرح هم شكست خواهد خورد.عبدالحسين رضوي‌اميري، كارشناس بورس نيز در اين باره مي‌گويد: خوشبختانه سوءتفاهمي كه در مورد عرضه دارا دوم بود، برطرف شده و با حل اين موضوع كليه اقدامات براي ثبت انجام شده و عرضه نيز به زودي انجام خواهد شد.او در مورد ريزش‌هاي اخير شاخص‌هاي بورس نيز مي‌گويد: اين ريزش‌هاي بازار طبيعي است و برخي در اين شرايط به دنبال سود بيشتر هستند و ممكن است سهم‌هاي قبلي خود را بفروشند تا بتوانند با نقدينگي بيشتر دارا دوم تهيه كنند.رضوي‌اميري مي‌گويد: در هفته دوم شهريور ماه دارا دوم عرضه خواهد شد و اين روزها نبايد به دنبال دليل خاصي براي ريزش شاخص‌هاي بورس بود. همچنين بحث پيش فروش نفت و سلف موازي نيز از خبرهاي مهم اين روزهاست كه ممكن است، حجم وسيعي از نقدينگي را به خود جذب كند.