ايران در برابر مثلث ناامني
غلامعلي خوشرو
۱۸ اكتبر ۲۰۲۰، درست ۵ سال بعد از «روز قبولي توافق» برجام است. براساس قطعنامه ۲۲۳۱ چنانچه ايران به تعهدات خود پايبند بماند، در اين تاريخ محدوديت‌هاي تسليحاتي ايران برچيده مي‌شود. اين محدوديت‌ها شامل صدور هرگونه تسليحات از ايران و نيز ممنوعيت فروش سلاح‌هاي سنگين شامل تانك، بالگرد، ناو و هواپيما‌هاي جنگي و سامانه‌هاي توپخانه‌اي و موشكي به ايران است. ايران از ابتدا اعمال اين محدوديت‌ها را ناموجه قلمداد كرده بود، اما شوراي امنيت كشور‌هاي ديگر را از فروش اين اقلام به ايران بدون كسب مجوز خاص منع كرد. اكنون مطابق زمانبندي مصوب، اين ممنوعيت روز ۱۸ اكتبر خود به خود پايان مي‌پذيرد. انجام تعهدات و پايبندي ايران را آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بار‌ها و بار‌ها رسما اعلام كرده و اكنون زمان لغو اين محدوديت‌ها
فرا رسيده است.
عهدشكني امريكا: امريكا در سال ۲۰۱۸ يك‌جانبه از برجام خارج شد و تحريم‌هاي فرامرزي گسترده‌اي بر ضد ايران وضع كرد. امريكا قطعنامه اجماعي ۲۲۳۱ را كه خود از بانيان اصلي آن بود زير پا گذاشت و از آن فاجعه‌بار‌تر اعلام كرد هر كشور و شركت و نهادي را كه از مفاد اين قطعنامه (كه براي همه كشور‌ها لازم‌الاجراست) تبعيت كند مورد تحريم قرار خواهد داد. با وجود اين عهدشكني و بي‌قانوني امريكا، ايران و بقيه اعضاي برجام -علي‌رغم نارضايتي‌هاي ايران از عدم مقابله با يكجانبه‌گرايي امريكا و جبران خسارت‌ها- در برجام ماندند تا تاريخ ۱۸ اكتبر فرا رسد. امريكا دو اقدام در شوراي امنيت براي ممانعت از رفع اين محدوديت‌ها انجام داد كه هر دو با شكست قاطع روبه‌رو شد. نخست خواستار تحريم تسليحاتي ايران شد كه تنها يك راي موافق آورد و امريكا به عنوان يك عضو دايم شورا با چنين بي‌آبرويي بين‌المللي روبه‌رو شد. سپس اعلام كرد كه همه قطعنامه‌هاي تحريمي گذشته شورا را دوباره باز مي‌گرداند كه اين كنش ناموجه امريكا با ايستادگي تمامي اعضاي شورا روبه‌رو شد.
شوراي امنيت: ۱۳ عضو ديگر شورا در نامه‌هاي انفرادي يا مشترك رسما اعلام كردند كه امريكا ديگر مشاركتي در برجام نداشته و خود از برجام خارج شده و بنابراين نمي‌تواند هم برجام و هم قطعنامه ۲۲۳۱ را نقض كند و هم مدعي برگرداندن تحريم‌هاي پيشين باشد.
بدين ترتيب يك عضو دايم شورا در برابر اعضاي ديگر به انزوا كشيده شد و اعضاي شورا به رغم همه تهديد‌ها و فشار‌هاي پيدا و پنهان به زورگويي امريكا تن نداد.
اعضاي شوراي امنيت به‌خصوص متحدين اروپايي در شورا استدلال كردند كه امريكا ديگر عضوي از برجام نيست و نمي‌تواند ساز وكار‌هاي توافق شده در قطعنامه را به كار گيرد. آنها كنش امريكا را مخالف متن قطعنامه شورا قلمداد كردند. در اين ميان چين به عنوان يكي از اعضاي دايم شورا گفت يكجانبه‌گرايي امريكا فاقد مشروعيت است و نمي‌تواند مبناي كنش شوراي امنيت قرار گيرد. روسيه هم رسما اعلام كرد امريكا با خروج خود از برجام و نقض مكرر قطعنامه ۲۲۳۱ در جايگاهي نيست كه بتواند نظرات خود را بر شورا تحميل كند. امريكا مي‌خواهد با اين كنش غيرقانوني جهان را وادار كند تا با عينك كژتاب امريكايي به ايران بنگرد حال آنكه جهان واقعي با دنياي مجازي امريكا يكسان نيست. اندونزي هم به عنوان رياست دوره‌اي شورا آشكارا گفت كه يك عضو شورا موضع ويژه‌اي دارد در حالي كه بقيه با ديدگاه‌هاي او مخالفند؛ بنابراين شورا در جايگاهي نيست كه بتواند اقدامي انجام دهد. دبير كل سازمان ملل نيز انجام هر كنشي را وابسته به تصميم شورا دانست و عملا از رويكرد امريكا فاصله گرفت.
ايستادگي در برابر مثلث ناامني
امريكا با ادعاي اينكه ايران منطقه را ناامن مي‌كند با همدستي اسراييل و عربستان به دنبال تحريم بين‌المللي تسليحاتي ايران بود. ادعايي پوچ كه هيچ كشوري آن را باور نكرد. نگاهي به توليد و فروش سلاح توسط امريكا در همين دوران ۵ ساله (۲۰20-۲۰15) نشان مي‌دهد كه ادعاي امريكا چه اندازه فريبكارانه است. ايالات‌متحده بزرگ‌ترين صادركننده سلاح در همين 5 سال بوده است. به گزارش موسسه سيپري در سويد در ۵ سال گذشته ۵۰ درصد تسليحات ساخت امريكا به خاورميانه ارسال شده و شگفت آنكه نيمي از اين سلاح‌هاي كشنده به عربستان‌سعودي فروخته شده است. براساس همين گزارش ۷۳ درصد سلاح‌هاي عربستان از امريكا خريداري مي‌شود. در اصل همين سلاح‌هاي به تعبير ترامپ زيبا بوده كه كشور يمن را در آتش فرو برده و به قحطي و گرسنگي كشانده است. كودكان فقير‌ترين كشور جهان در آتش پيشرفته‌ترين سلاح‌ها و عقب‌مانده‌ترين سياست‌ها جان باخته‌اند.
ضلع ديگر اين مثلث، اسراييل است كه خود براساس اشغال بنا شده و با تجاوز و جنگ و توسعه‌طلبي و آدمكشي به حياتش ادامه مي‌دهد. اسراييل اكنون به مخرب‌ترين سلاح‌هاي امريكايي مجهز بوده و خود به يكي از صادركنندگان اسلحه تبديل شده است.
اين طنز تلخ تاريخ است مثلثي كه منطقه را به آتش كشيده در سازمان ملل دوره افتاده و به بهانه ناامني در منطقه به دنبال تحريم تسليحاتي ايران است. حال آنكه ايران نه تنها به كشوري تجاوز نكرده بلكه به پشتيباني عربستان و كمك امريكا توسط صدام مورد تجاوز قرار گرفت كه درنتيجه صدها هزار كشته و زخمي و اسير و آواره بر جاي گذاشت ولي با ايستادگي در برابر تجاوز نگذاشت تماميت ارضي كشور خدشه‌دار شود. پس هدف واقعي تحريم‌ها و فشارها شكستن نيروي ايستادگي مردم و سست و فرسوده كردن توان دفاعي كشور است. تحريم‌هاي امريكا در اين شرايط سخت كرونايي كه سلامت و بهداشت مردم ايران در خطر جدي است نوعي جنايت عليه بشريت است. ايران به تعهدات خود پايبند مانده است ولي جامعه جهاني نبايد به متخلف و قانون‌شكن پاداش دهد. واكنش جامعه جهاني به يكجانبه‌گرايي و آتش‌افروزي امريكا بايد يكپارچه و مستحكم‌تر باشد.