قدرت موزه‌ها
رضا دبيري‌نژاد
امسال روز جهاني موزه با شعار قدرت موزه‌ها آمده است تا سال پيش روي موزه‌اي با اين محوريت طي شود.
شعاري كه از توانايي موزه مي‌گويد، موزه به مثابه يك نهاد اجتماعي كه با جنبه‌هاي مختلف علمي و فرهنگي مي‌تواند نقش‌هاي مختلفي را
ايفا كند.
اجتماعي بودن موزه به آن امكان زنده بودن و تعامل با جامعه را مي‌دهد تا هم بر جامعه اثر بگذارد و هم تأثير بپذيرد، اين تعامل همان موضوعي است كه سبب مفاهمه موزه و جامعه مي‌شود.
مفاهمه‌اي كه از بستر موضوع و مجموعه‌هاي موزه صورت مي‌پذيرد و هر موزه تلاش مي‌كند با در نظر گرفتن موضوع و مجموعه‌هاي خود و همچنين گستره فعاليت و اثرگذاري موضوع خود بخشي از جامعه را در تعامل با خود قرار
دهد.
قدرت موزه حاصل توانايي‌هاي ارتباطي موزه است، ظرفيت‌هاي ارتباطي كه حاصل حضورمندي موزه است و به دليل همين حضورمندي امكانات ارتباطي بيشتري را دارد و مي‌تواند قالبي اثربخش‌تر و عميق‌تر را پيش رو قرار دهد كه وجه تمايز آن از ساير قالب‌هاي فرهنگي و رسانه است.
موزه اگرچه صرفا يك رسانه نيست اما به مثابه يك قالب چندرسانه‌اي مي‌تواند فضايي شبه‌رسانه‌اي را ايجاد كند كه اثربخشي آن قدرتمند‌تر از اطلاع‌رساني آن است از همين رو هم همواره نهادهاي مختلف فرهنگي و علمي سعي كرده‌اند از ايحاد موزه براي اثربخشي مفهومي و ترويج مضامين خود استفاده كنند.
اين اثربخشي حاصل مقبوليت و مشروعيت علمي و فرهنگي موزه است، نهادي كه جامعه و مردم به عنوان مرجع در حوزه موضوعي مرتبط به آن مي‌نگرند و روايت‌هاي موزه را به مثابه يك سند مطمئن مي‌نگرند.
از اين رو موزه بايد بتواند اين مقبوليت و مشروعيت علمي را ايجاد و تثبيت كند. براي اين مرجعيت بايد مستندات را به اطمينان گرد آورد و به درستي روايت كند و فراتر از اين امكان دسترسي مستندات موضوع خود را فراهم
آورد.
باري حفظ مرجعيت خود بايد به تناسب رويدادهاي جامعه در زمينه موضوعي خود واكنش نشان دهد و در واقع حضور پيوسته و حياتي ملموس در بستر موضوع خود و جامعه داشته باشد.
نهادي كه مي‌تواند يك موزه را به‌طور پيوسته در زمان‌هاي مختلف جاري نمايد و منبع اطلاعاتي در حال كامل شدن در يك موضوع باشد و فراتر از همه اينها فارغ از محدوديت‌هاي سازماني و زماني در دسترس جامعه باشد و به همين دليل جامعه مي‌خواهد از دريچه علمي بودن، فرهنگي بودن و مردمي بودن به آن بنگرد.
با اين پيش‌فرض‌ها هر اتفاقي كه سبب شود اين شاخص‌ها و تصورها از موزه كاسته شود از قدرت موزه مي‌كاهد و در واقع قدرتمند‌سازي موزه حاصل برنامه‌اي است كه بتواند مرجعيت موزه، پويايي، اثرگذاري و اجتماعي بودن موزه را ايجاد و تقويت كند و در واقع تعريف‌هاي قدرت موزه را تحقق بخشد.