نامگذاري خيلي مهم است
اسدالله امرايي
«رُز، خواهر تنسي ويليامز، به يك بيماري رواني مادامالعمر دچار بود و در سال ۱۹۳۷ تحت عمل جراحي لوبوتومي قرار گرفت. اين عمل در آن زمان كمسابقه و آزموده نشده بود و نتيجه آن براي رز فاجعهبار، بهطوري كه بر مغز او آسيبي درمانناپذير وارد آورد. رز بقيه عمر خود را در آسايشگاه گذراند و خود و خانوادهاش را نميشناخت و فكر ميكرد كه هميشه 28 ساله است. بسياري از بهترين نمايشنامههاي ويليامز از تلاشش براي كندوكاو در تراژدي زندگي خواهرش سرچشمه گرفتهاند و شخصيت رز در سراسر آثار او به اشكال گوناگون به تصوير كشيده شده است.» كتاب «سرگذشت نامها؛ جستارهايي درباره نامگذاري آثار ادبي» نوشته گري دكستر با ترجمه پرتو شريعتمداري در انتشارات جهان كتاب منتشر شده.
اين كتاب در مجموعه هزارتوي نوشتن قرار دارد كه انتشارات جهان كتاب جلدهايي از آن را منتشر كرده بود. مطالب اين كتاب ابتدا در قالب يادداشتهاي گري دكستر، پژوهشگر ادبيات در يكي از نشريات هفتگي بريتانيا منتشر شدند و بعدها توسط او در قالب كتاب به چاپ رسيدند. او براي انتخاب آثاري كه در قالب اين مجموعه گردآوريشان كرد، ۴ شرط را در نظر گرفت: نام اثر، مربوط به كتاب باشد نه يك اثر ادبي مثل داستان يا شعر، رمزگشايي از نام مستلزم خواندن متن كتاب نباشد، نام اثر نقلقولي برگرفته از منبع ديگر نباشد و سرگذشت نام كتاب، چندان معروف و زبانزد عموم نبوده باشد. پرتو شريعتمداري پيشتر تعدادي از آثاري را كه در اين كتاب آمدهاند، در قالب مقالاتي در ماهنامه جهان كتاب ترجمه و معرفي كرده بود. مترجم در توضيح خود در مقدمه كوتاهي كه بر اين كتاب نوشته توضيح داده است كه برخي از آثار معرفي شده در نسخه اصلي اثر كه دكستر نوشته، در ترجمه فارسي موجود نيستند و اين مساله دو علت دارد؛ اول اينكه براي غيرانگليسيزبانان چندان شناخته شده نيستند و دوم، به دليل معيارهاي موجود، امكان چاپ در ايران را نخواهند داشت. هر يك از فصل آن بر خاستگاه يكي از عناوين بزرگ ادبيات جهان تمركز دارد و قطعهاي كوچك از تاريخ ادبي را با جزيياتي جذاب از پيدايش و تركيب اثر ارايه ميكند.
تاكيد بر عناويني است كه بدون اين دانش پيشينه به معناي واقعي كلمه قابل توضيح نيستند. سرچشمه پنجاه عنوان بزرگ در ادبيات جهان - قطعات تكيهاي جذاب از تاريخ ادبيات جهان است: جمهوري، آرمانشهر، هملت، لوياتان، سيندرلا، سفرهاي گاليور، غرور و تعصب، فرانكنشتاين، زندگي در لندن، يوگني اونگين، بازرس كل، يا اين يا آن، مادام كامليا، دوريت كوچك، ماجراهاي آليس در سرزمين عجايب، جنگ و صلح، شياطين، دور دنيا در هشتاد روز، مرگ ايوان ايليچ، سونات كرويتسر، مرغ دريايي، در جستوجوي زمان از دست رفته، ماه و شش پني، اوليس، سرزمين بيحاصل، گتسبي بزرگ، نبرد من، آدم آدم است، در جبهه غرب خبري نيست، عروسي خون، پستچي هميشه دوبار زنگ ميزند و بعد ديگر كسي نماند، باغ وحش شيشهاي، ۱۹۸۴، مالون ميميرد، در انتظار گودو، سالار مگسها، اتاق، تبصره ۲۲، چه كسي از ويرجينيا وولف ميترسد؟، ۲۰۰۱: اوديسه فضايي، مرگ اتفاقي يك آنارشيست، زوال فرشته، آروارهها، نام گل سرخ، رنگ ارغواني، عشق سالهاي وبا، مترجم دردها و هرگز رهايم نكن.