نتايج نظرسنجي مركز پژوهش‌هاي مجلس نشان داد
جامعه ايران مخالف زنداني شدن محكومان مهريه
گروه اجتماعي| بيش از 83درصد مردم با وجود اعتقاد به اينكه زنان در دريافت مهريه خود با مشكل مواجهند، با زنداني شدن محكومان مهريه مخالف هستند. اين نتيجه، بخشي از نتايج جديدترين نظرسنجي درباره ميزان مهريه در ايران است كه بهار امسال توسط موسسه افكارسنجي ملت انجام شد و به تازگي هم مركز پژوهش‌هاي مجلس آن را منتشر كرد. در اين نظرسنجي كه به طريق پرسشنامه تلفني و با عنوان «افكارسنجي پيرامون مهريه و نظر مردم درباره مداخله قانون در آن» در جمعيت بالاي 18 سال كشور كه توسط موسسه افكارسنجي ملت انجام شده، 36.6درصد پاسخگويان، اهميت مهريه را زياد يا خيلي زياد دانسته‌اند و به‌طور مشخص، 44.9درصد مردان و 32.6درصد زنان اهميت مهريه را در حد زياد يا خيلي زياد اعلام كرده‌اند. درحالي كه 49.9درصد پاسخگويان، مرد و 50.1درصد، زنان و همچنين، 26درصد در گروه سني 18 تا 35 سال، 78.3درصد، متاهل و 37.5درصد داراي تحصيلات دانشگاهي بوده‌اند، پاسخ به برخي پرسش‌ها درباره ميزان مهريه، با سطح تحصيلات، وضعيت تاهل يا جنسيت پاسخگويان در ارتباط بوده علاوه بر آنكه به نظر مي‌رسد حتي نابساماني‌هاي اقتصادي و گراني‌ها و نرخ تورم و دشواري‌هاي معيشتي كه بر زندگي تمام اقشار جامعه سايه انداخته هم در پاسخ و اظهارنظر پاسخگويان تاثير داشته چنانكه 69.5درصد افراد متاهل، 72.5درصد افرادي كه از همسر خود جدا شده يا همسرشان فوت شده و 50درصد مجردها گفته‌اند كه مردان، مقدار مهريه را جدي نمي‌گيرند. يكي از سوالات اين نظرسنجي مربوط به ميزان مهريه مناسب از نگاه پاسخگويان بوده كه 49.4درصد از كل پاسخگويان، تعداد سكه مناسب به عنوان مهريه را بين 14 الي 114 سكه دانسته‌اند و به‌طور مشخص، 18.8درصد با 14 سكه، 11.9درصد با 100 سكه، 4.7درصد با 110 سكه و 7.5درصد با 114 سكه به عنوان مهريه مناسب موافق بوده‌اند. پاسخ تفكيك شده بنا بر جنسيت پاسخگويان به اين پرسش گواه روشني از تاثير معادل ريالي مهريه در وضعيت معيشتي خانوار است چنانكه به‌طور ميانگين، مردان با 58 سكه و زنان با 130 سكه به عنوان مهريه مناسب موافق بوده‌اند و البته با افزايش سطح تحصيلات پاسخگويان، عدد ميانگين سكه مناسب به عنوان مهريه هم افزايش داشته چنانكه افراد بي‌سواد يا با تحصيلات ابتدايي به‌طور ميانگين 63 سكه را به عنوان مهريه مناسب دانسته‌اند، اما افراد داراي تحصيلات بالاتر از مقطع كارشناسي، ميانگين 130 سكه را به عنوان مهريه مناسب دانسته‌اند. درگير شدن با چالش‌هاي زندگي مشترك و رويارويي با واقعيت‌هاي تامين معيشت از ديگر عوامل تاثيرگذار بر پاسخ‌هاي مرتبط با ميزان مهريه مناسب بوده چنانكه پاسخگوياني كه سال‌هاي طولاني‌تري از زندگي مشترك داشته‌اند، تعداد سكه به عنوان مهريه مناسب را كمتر از تعداد مدنظر پاسخگويان مجرد يا با سال‌هاي كوتاه‌تر زندگي مشترك اعلام كرده‌اند. برهم خوردن چارچوب ارزش‌ها و باورهاي فرهنگي به دنبال تغييرات نسلي، افزايش آمار طلاق و كوتاه شدن عمر زندگي مشترك زوجين از ديگر عوامل تاثيرگذار در پاسخ‌هاي دريافت شده در اين نظرسنجي بوده چنانكه 30.4درصد پاسخگويان گفته‌اند مهريه سنگين باعث سست شدن بنيان خانواده مي‌شود و فقط 8.6درصد پاسخگويان مهريه سنگين را موجب استحكام خانواده عنوان كرده‌اند و 12درصد پاسخگويان، بيشترين نفع زنان را تعيين مهريه سنگين دانسته‌اند. همچنين 67.1درصد زنان و 50.8درصد مردان گفته‌اند مهريه هيچ تاثيري بر استحكام زندگي زناشويي ندارد و 41.3درصد مردان و 22.6درصد زنان، مهريه سنگين را عامل سست شدن بنيان خانواده دانسته‌اند. با وجود تغيير چارچوب‌هاي فكري منبعث از نوسانات فرهنگي جامعه، دغدغه‌هاي معيشتي و اقتصادي همچنان نقش پررنگي در نگاه به آينده دارد چنانكه 61درصد پاسخگويان و به‌طور خاص، 70درصد زنان و 59.7درصد مردان، مهريه را يك پشتوانه مالي بسيار زياد براي زن دانسته‌اند. تبديل مهريه به اهرم فشار در زندگي زناشويي چالش بسيار نگران‌كننده‌اي است كه در پاسخ پرسش‌شوندگان اين نظرسنجي هم بسيار پررنگ بوده ولو كه پاسخ‌دهندگاني كه از سطح تحصيلات بالاتري برخوردار بوده‌اند، پاسخ به اين سوال را با تامل بيشتري داده و چندان به تاثير رواني منفي ناشي از احتمال مطالبه مهريه در زندگي همسران قائل نبوده‌اند با اين حال 48.2درصد پاسخ‌دهندگان و به‌طور مشخص، 59.5درصد مردان و 44.6درصد زنان، معتقد بوده‌اند كه مردان به واسطه مهريه، به ميزان زياد يا خيلي زياد تحت فشار خواسته‌هاي همسران خود قرار دارند. از ديگر پاسخ‌هاي قابل توجه اين نظرسنجي اين است كه 86.2درصد پرسش‌شوندگان معتقدند كه مهريه، در زمان عقد به زن پرداخت نمي‌شود و 71.9درصد پرسش‌شوندگان و به‌طور خاص، 83.2درصد زنان و 72.4درصد مردان معتقدند كه زنان براي گرفتن مهريه خود با مشكل زياد يا خيلي زياد مواجهند، اما با اين حال 72.5درصد پرسش‌شوندگان گفته‌اند كسي را نمي‌شناسند كه به خاطر مهريه به زندان افتاده باشد و البته 83.7درصد از پاسخ‌دهندگان هم مخالف زنداني شدن محكومان مهريه بوده‌اند و 39.8درصد هم تعيين سقف قانوني براي مهريه را يك اقدام موثر عنوان كرده‌اند.
بازداشت محكومان مهريه متوقف شد؟
پاييز 1397 به دنبال افزايش ناگهاني قيمت سكه و ارز و نابساماني‌هاي اقتصادي، تعداد پرونده‌هاي مطالبه مهريه در مراجع قضايي رشد چندبرابري يافت و متعاقب آن، تعداد محكومان مهريه هم سه برابر افزايش داشت چنانكه تعداد مردان زنداني در زندان‌ها كه فقط به جرم ناتواني از پرداخت مهريه و به درخواست زوجه، دستگير و راهي زندان شده بودند به 4500 نفر رسيد. طي 4 سال گذشته، نوسانات اقتصادي كاهش نداشته و شرايط تامين معيشت توسط مردان روزبه‌روز دشوارتر شده اما در راستاي كاهش جمعيت زندانيان كشور و به خصوص، كاهش محكومان جرايم غيرعمد و غيركيفري و ازجمله محكومان مهريه، نمايندگان مجلس اقداماتي ازجمله طرح تعديل مهريه در دست داشته‌اند كه از بازداشت و دستگيري بدهكاران مهريه جلوگيري شود، چراكه زنداني شدن مردي كه صرفا به جرم نپرداختن مهريه راهي بزرگ‌ترين دانشگاه آموزش آسيب‌ها و خلاف‌ها و ناهنجاري‌ها مي‌شود، بسيار آسيب‌زاتر از آن است كه با صدور احكام قضايي بازدارنده، زوج به تمكين قانون و تامين خواسته زوجه محكوم شود. در آخرين اعلام ستاد ديه، اعلام شد كه در نيمه نخست امسال، سه هزار و ۶۰۶ زنداني جرايم غيرعمد (۳۴۲۳ زنداني مرد و ۱۸۳ زنداني زن) آزاد شده‌اند . مديرعامل ستاد ديه در اين اعلام، شرط اساسي حمايت از بدهكاران به پرداخت مهريه را ۲ ماه حضور در بند مطرح كرد و افزود: «مساعدت به آن دسته از زندانيان كه تك‌قرار بوده و تنها بابت ناتواني در تامين صداق زوجه در ندامتگاه هستند، بلاعوض نبوده و صرفا از محل تسهيلات بانك‌هاي عامل و بنا به ماندگاري در حبس تا سقف معيني خواهد بود.»