واكنش‌هاي تند پيونگ‌يانگ
در برابر رزمايش مشترك
امريكا و كره‌جنوبي
شبه جزيره كره به
«فاز غيرقابل كنترل» نزديك مي‌شود
شهاب شهسواري
تنش‌ها در شبه‌جزيره كره به سطح بي‌سابقه‌اي رسيده است. درحالي كه كره‌شمالي رزمايش هوايي كره‌جنوبي و ايالات‌متحده امريكا را محكوم كرده است و آن را تحريك‌آميز توصيف مي‌كند، سئول و واشنگتن تصميم گرفته‌اند كه اين رزمايش را در واكنش به آزمايش‌هاي موشكي كره‌شمالي تمديد كنند. پيونگ‌يانگ اقدامات طرف مقابل را «خطرناك» و امريكا اقدامات كره‌شمالي را «بي‌ملاحظه و غيرمسوولانه» توصيف مي‌كنند. دبيركل كميته مركزي حزب كارگر كره‌شمالي گفته است كه اين اقدام امريكا و كره‌جنوبي، وضعيت كنوني را به سمت «يك فاز غيرقابل كنترل» سوق مي‌دهد. رزمايش مشترك هوايي بين كره‌جنوبي و امريكا با عنوان «توفان هوشيار» از دوشنبه هفته گذشته آغاز شد. در اين رزمايش صدها جنگنده و بمب‌افكن از دو كشور مشاركت دارند. چهارشنبه هفته گذشته، پيونگ‌يانگ در واكنش به اين اقدام، ۲۳ موشك از سواحل شرقي و غربي شليك كرد. اين تعداد آزمايش موشكي، بيشترين تعداد موشك‌هاي آزمايش شده توسط كره‌شمالي در يك روز محسوب مي‌شود. در واكنش به اين آزمايش‌هاي گسترده موشكي، كره‌جنوبي هم سه موشك زمين به هوا آزمايش كرد. روز جمعه بار ديگر تنش‌ها در آستانه درگيري قرار گرفت. كره‌شمالي تعداد زيادي از جنگنده‌هاي خود را به پرواز در آورد و به نوشته رسانه‌ها، كره‌جنوبي ۸۰ جنگنده نظامي خود را براي واكنش به پرواز جنگنده‌هاي همسايه شمالي به پرواز درآورد. براساس بيانيه ارتش كره‌جنوبي تعدادي از جنگنده‌هاي اف۳۵ اين كشور، همزمان با مشاركت در رزمايش جاري در حالت «وضعيت آماده‌باش» قرار گرفته‌اند. روز پنجشنبه بعد از آنكه كره‌شمالي اقدام به آزمايش يك موشك قاره‌پيما كرد، ايالات‌متحده امريكا و كره‌جنوبي اعلام كردند كه رزمايش خود را به مدت يك روز تا امروز (شنبه) تمديد مي‌كنند. مقام‌هاي كره‌شمالي اين اقدام را «بسيار خطرناك» و «اشتباه بزرگ» توصيف كرده‌اند. پاك جونگ چون، دبيركل كميته مركزي حزب حاكم كارگر كره‌شمالي با صدور بيانيه‌اي تاكيد كرده است: «اين اقدام يك اقدام خطرناك و انتخابي اشتباه است. تصميم غيرمسوولانه ايالات‌متحده و كره‌شمالي باعث تشديد وضعيت كنوني مي‌شود كه بر اثر اقدامات نظامي نظاميان ائتلاف ايجاد شده است و آن را به سمت يك فاز غيرقابل كنترل مي‌برد.» لويد آستين، وزير دفاع ايالات‌متحده امريكا بعد از ديدار با همتاي كره‌جنوبي، اقدامات پيونگ‌يانگ را «غيرمسوولانه و بي‌ملاحظه» توصيف كرد. وزير دفاع امريكا گفته است: «ما قبلا هم گفته‌ايم كه چنين اقداماتي مي‌تواند منطقه را بي‌ثبات كند. ما از آنها مي‌خواهيم كه اين‌گونه اقدامات را متوقف كنند و وارد گفت‌وگوهاي جدي بشوند.» ند پرايس، سخنگوي وزارت خارجه ايالات‌متحده امريكا هم گفته است: «كره‌شمالي نشان داده است كه تهديدي عليه همسايگانش، منطقه، صلح و امنيت بين‌المللي و نظام عدم اشاعه جهاني است.» دولت كره‌شمالي از زمان انتخاب جو بايدن به عنوان رييس‌جمهور امريكا به تمامي تلاش‌ها براي ازسرگيري گفت‌وگوهاي خلع سلاح هسته‌اي شبه جزيره كره نه گفته است. از زماني كه يون سوك‌يئول به عنوان رييس‌جمهور كره‌جنوبي انتخاب شده، سطح تنش ميان دو همسايه افزايش يافته است. يون، برخلاف سلفش مون جائه‌اين، علاقه‌اي به عقب‌نشيني و انعطاف در مقابل پيونگ‌يانگ ندارد و بارها اعلام كرده است كه در برابر كره‌شمالي سختگيري به خرج مي‌دهد و در برابر هر اقدام نظامي به سختي واكنش نشان مي‌دهد. دولت ايالات‌متحده امريكا، پس از روي كار آمدن دولت جديد در كاخ سفيد، تصميم گرفت كه رزمايش‌هاي مشترك را با كره‌جنوبي كه در دوره دونالد ترامپ، رييس‌جمهور پيشين متوقف شده بود، از سر بگيرد. شوراي امنيت سازمان ملل متحد، جمعه شب جلسه‌اي براي بررسي وضعيت شبه جزيره كره، پس از آزمايش‌هاي اخير موشكي كره‌شمالي برگزار كرد. نمايندگان ايالات‌متحده امريكا، آلباني، ايرلند، بريتانيا، فرانسه و نروژ خواهان برگزاري جلسه علني شوراي امنيت براي بررسي اين موضوع شده بودند.
برخي گزارش‌ها حاكي از اين است كه دولت كره‌شمالي در آستانه انجمن نخستين آزمايش اتمي خود در پنج سال گذشته است. پيونگ‌يانگ هشدار داده است كه اقدامات امريكا را با «اقدامات متقابل قدرتمند» پاسخ خواهد داد. وزارت خارجه كره‌شمالي روز پنجشنبه در بيانيه‌اي تاكيد كرد: «اگر ايالات‌متحده امريكا به اقدامات تحريك‌آميز شديد خود ادامه دهد، كره‌شمالي اقدامات متقابل قدرتمندي را در‌نظر خواهد گرفت. اگر واشنگتن نمي‌خواهد شاهد موارد جدي باشد كه منافع امنيتي‌اش را به خطر مي‌اندازد، بايد به سرعت تمرين‌هاي جنگي بي‌اثر و بلااستفاده را كنار بگذارد. اگر اين كار را نكند، عواقب هر آنچه اتفاق مي‌افتد، بر‌عهده آنان خواهد بود.» پيونگ‌يانگ همواره تاكيد كرده كه اعتقاد دارد رزمايش‌هاي مشترك كره‌جنوبي و امريكا تمرين براي حمله به خاك اين كشور است.
استراتژي شكست خورده واشنگتن
پوليتيكو در گزارشي با عنوان «چرا جو بايدن مسير خود را در مقابل كره‌شمالي عوض نمي‌كند؟» مي‌نويسد: «استراتژي جو بايدن در مقابل كره‌شمالي، با واكنش مثبتي از سوي پيونگ‌يانگ مواجه نشده است، اما روشن نيست كه هر روش ديگري هم بتواند موفقيت بيشتري به دست بياورد.» استراتژي دولت كنوني امريكا براساس اعلام مقام‌هاي امريكايي اين است كه آماده ديدار با مقام‌هاي كره‌شمالي در هر مكان، از‌جمله پيونگ‌يانگ براي گفت‌وگو در هر زمينه‌اي اعم از اتمي يا غيراتمي و بدون پيش‌شرط هستند. به موازات اين پيشنهاد امريكا همكاري‌هاي نظامي خود را با كره‌جنوبي و ژاپن افزايش داده است و رزمايش‌هاي نظامي كه در دوران رياست‌جمهوري ترامپ متوقف شده بود، ازسر مي‌گيرد. اين استراتژي در واقع جمعي از استراتژي دو دولت پيشين، يعني سياست صبر استراتژيك دولت باراك اوباما و سياست ديپلماسي مستقيم دونالد ترامپ است. به‌‌رغم جواب ندادن اين استراتژي به نظر نمي‌رسد كه دولت بايدن تمايلي به تغيير آن داشته باشد. يك مقام ارشد در دولت بايدن به نت‌سك ديلي مي‌گويد: «اين يك چالش سياستگذاري بزرگ است. ما به هيچ‌وجه در شرايطي نيستيم كه علاقه‌مند به بودن در آن باشيم، اما راه‌حل‌هاي جايگزين هم به شدت براي ايالات‌متحده امريكا، متحدانش و هنجارهاي جهاني خطرناك‌تر هستند.»
اهداف پيونگ‌يانگ از افزايش تنش‌ها
روپرت وينگفيلد-هيس، خبرنگار بي‌بي‌سي در ژاپن مي‌نويسد: «كره‌شمالي عامدانه در حال افزايش تنش با همسايگان است. تحليلگران فكر مي‌كنند كه پيونگ‌يانگ در حال آماده شدن براي يك اقدام بزرگ‌تر، مانند يك آزمايش هسته‌اي يا آزمايش يك موشك بالستيك قاره‌پيما با برد كامل به سمت اقيانوس آرام، يا هر دو است.» اين خبرنگار بي‌بي‌سي ادامه مي‌دهد: «براي اين سر و صدا يك هدف سياسي وجود دارد. اين همان مسيري است كه پيونگ‌يانگ در سال‌هاي ۲۰۱۰ و ۲۰۱۷ پيمود. در اين مسير پيونگ‌يانگ ابتدا تنش را به سطح ترسناكي افزايش مي‌دهد، بعد خواستار تعامل و عقب‌نشيني از سوي كره‌جنوبي، ژاپن و امريكا مي‌شود. تقريبا با اطمينان مي‌توان گفت كه كره‌شمالي دوباره در حال طي همين مسير است.»
وينگفيلد-هيس ادامه مي‌دهد: «آقاي كيم [رهبر كره‌شمالي] هدف دومي را هم دنبال مي‌كند. كره‌شمالي همچنان در حال بهبود فناوري موشكي خود است. بعد از اينكه يك موشك به سمت فضا شليك مي‌شود، سر جنگي آن جدا مي‌شود و در قالب يك واسطه ورود مجدد به سمت زمين حركت مي‌كند. اين واسطه بايد بتواند ميزان بسيار زيادي گرما و فشاري كه از شيرجه زدن درون اتمسفر ايجاد مي‌شود، تحمل كند. در آزمايش‌هاي گذشته به نظر مي‌رسد كه واسطه ورود مجدد موشك‌هاي كره‌شمالي خراب شده است. در نتيجه پيونگ‌يانگ نياز دارد كه به آزمايش‌هايش ادامه دهد تا فناوري موشكي‌اش را ايده‌آل كند.»
پوليتيكو در گزارشي با عنوان «چرا جو بايدن مسير خود را در مقابل كره شمالي عوض نمي‌كند؟» مي‌نويسد: «استراتژي جو بايدن در مقابل كره شمالي، با واكنش مثبتي از سوي پيونگ‌يانگ مواجه نشده است، اما روشن نيست كه هر روش ديگري هم بتواند موفقيت بيشتري به دست بياورد.» استراتژي دولت كنوني امريكا بر اساس اعلام مقام‌هاي امريكايي اين است كه آماده ديدار با مقام‌هاي كره شمالي در هر مكان، از جمله پيونگ‌يانگ براي گفت‌وگو در هر زمينه‌اي اعم از اتمي يا غيراتمي و بدون پيش‌شرط هستند.
به موازات اين پيشنهاد امريكا همكاري‌هاي نظامي خود را با كره جنوبي و ژاپن افزايش داده است و رزمايش‌هاي نظامي كه در دوران رياست‌جمهوري ترامپ متوقف شده بود، از سر مي‌گيرد. اين استراتژي در واقع جمعي از استراتژي دو دولت پيشين، يعني سياست صبر استراتژيك دولت باراك اوباما و سياست ديپلماسي مستقيم دونالد ترامپ است.