چشم‌انداز مبهم ارتباط با چين
علي بيگدلي
كشورهاي شرقي از توانايي لازم براي ايجاد پويايي در اقتصاد ايران بهره‌مند نيستند
سفر رييس‌جمهوري ايران به چين با توجه به فضاي خاص ارتباطي كه طي ماه‌هاي اخير در روابط ميان دو كشور جريان دارد، همراه با پرسش‌هاي فراواني است. بسياري مي‌خواهند بدانند، چه دستاوردهايي قرار است از دل اين سفر استخراج شود؟ در شرايطي كه دولت سيزدهم حساب زيادي روي توسعه مناسبات ارتباطي با چين باز كرده بود، سفر اخير رييس‌جمهوري چين به كشورهاي حاشيه خليج فارس و رويكردي كه در خصوص ايران در پيش گرفته شد با انتقادات فراواني در داخل كشور مواجه شد. به‌طور كلي هر زمان كه فشار كشورهاي غربي عليه ايران بيشتر مي‌شود، ايران بيشتر تلاش مي‌كند تا جهت‌گيري‌هاي ارتباطي خود را به سمت كشورهاي شرق به خصوص چين و روسيه تنظيم كند. روندي كه باعث شده در برخي برهه‌ها تعادل در مناسبات خارجي ايران از ميان برود. از سوي ديگر به نظر مي‌رسد، كشورهاي شرقي از توانايي لازم براي ايجاد پويايي در اقتصاد ايران بهره‌مند و قادر نيستند به مطالبات اقتصادي ايران در زمينه‌هايي چون سرمايه‌گذاري بر زيرساخت‌ها، انتقال فناوري و تكنولوژي و... پاسخ دهند. در اين ميان موضوع قرارداد 25ساله ايران و چين، مهم‌ترين موضوعي است كه ظاهرا در بطن سفر رييس‌جمهوري ايران به چين گنجانده شده است. بايد توجه داشت، چيني‌ها مدل‌هاي مختلفي از قراردادهاي 25ساله را با كشورهاي مختلف تنظيم مي‌كنند. مثلا قراردادي كه چين به عربستان پيشنهاد داده با مدلي كه با اسراييل برنامه‌ريزي كرده، متفاوت است. در عين حال مدل قراردادهاي چين با قطر و امارات با عمان هم تفاوت دارد. يكي از اين قراردادها هم در زمان دولت روحاني به ايران پيشنهاد شد كه آن هم به دليل تداوم تحريم‌ها و مشكلات ارتباطي ايران، هرگز در مسير اجرايي شدن قرار نگرفت. بايد ديد قرارداد 25ساله‌اي كه به ايران پيشنهاد شده واجد چه ويژگي‌هايي است.
هنوز جزييات دقيقي از اين قرارداد در اختيار تحليلگران قرار نگرفته است . ابراهيم رييسي هم تلاش مي‌كند با توجه به مشكلات اقتصادي ايران و نيازي كه كشور به جذب سرمايه‌هاي خارجي دارد، اين قرارداد را احيا كند و زمينه را براي ورود چيني‌ها به حوزه‌هاي زيرساختي ايران فراهم سازد. برخي زمزمه‌ها هم شنيده مي‌شود كه قرارداد 25ساله چيني‌ها با ايران از نوع قراردادهاي نازل است. به‌طور كلي ايران بايد تلاش كند تعادل را در حوزه سياست خارجي خود همواره ايجاد كند و موازنه‌اي را ميان غرب و شرق در اين زمينه شكل دهد تا بتواند منافع حداكثري از ارتباط با كشورهاي مختلف برداشت كند.