محمدرضا ستاري
اوايل هفته بود كه برخي نمايندگان تندروي جمهوري‌خواه تهديد كرده بودند در صورت همراهي كوين مك كارتي رييس مجلس نمايندگان امريكا با بودجه اضطراري بايدن و جلوگيري از تعطيل شدن دولت، او را از سمت خود بركنار خواهند كرد.
حالا اين اتفاق رقم خورده و مت گاتز نماينده جمهوري‌خواه ايالت فلوريدا و از طرفداران دونالد ترامپ با تنظيم طرح استيضاح سرانجام موفق شد مك كارتي را از رياست مجلس نمايندگان امريكا بركنار كند؛ امري كه براي نخستين‌بار در تاريخ ايالات متحده رقم خورده و حالا مجلس نمايندگان تا زمان انتخاب رييس جديد عملا فعاليت‌هايش متوقف خواهد شد. در واقع گاتز معتقد بود كه مك‌كارتي يك توافق پشت پرده با بايدن در مورد ارايه كمك به اوكراين انجام داده و رييس‌جمهوري‌خواه مجلس نمايندگان را متهم كرده كه قرار است بودجه كمك به اوكراين را به‌طور جداگانه به راي بگذارد.
گفتني است در حالي كه دولت امريكا در يك قدمي تعطيل شدن قرار داشت، روز شنبه اين هفته و در آخرين لحظات با توجه به مخالفت شديد 90 نماينده جمهوري‌خواه، بودجه موقت دولت فدرال بدون گنجانده شدن موضوع كمك به اوكراين مورد تصويب قرار گرفت و دولت بايدن از خطر تعطيل شدن رهايي يافت.
جنگ علني ميان جمهوري‌خواهان
در همين رابطه طبق گزارشي كه مجله نيوزويك منتشر كرده، شرايط به گونه‌اي رقم خورد كه بخشي از جمهوري‌خواهان مجلس نمايندگان امريكا به خصوص آنهايي كه متعلق به جناح راست حزب بودند از بركناري مك‌كارتي حمايت كردند و سرانجام نيز با همراهي دموكرات‌ها توانستند او را از صندلي رياست به زير بكشند. لازم به ذكر است، مك كارتي از زماني كه در ژانويه به كرسي رياست مجلس رسيد، روابط دشواري با جناح راست حزب جمهوري‌خواه داشته است. البته مك كارتي و گاتز پيش از اين نيز اختلافات شديدي را با يكديگر داشته‌اند؛ به‌طوري‌كه نماينده فلوريدا همواره مك كارتي را متهم كرده كه به اندازه كافي منافع جناح راست جمهوري‌خواهان را در نظر نمي‌گيرد.
در اين ميان موضوع مهم اين است كه مك كارتي با 216 راي موافق در برابر 210 راي مخالف از رياست مجلس بركنار شده و حالا برخي جمهوري‌خواهان طرفدار ترامپ به دنبال اين هستند رييس‌جمهوري سابق را به عنوان رييس جديد مجلس نمايندگان معرفي كنند. طبق قانون ايالات متحده امريكا، رييس مجلس نمايندگان نيازي ندارد كه لزوما نماينده اين مجلس باشد. از اين رو خبرگزاري هيل گزارش داده كه تروي نلز عضو جمهوري‌خواه مجلس نمايندگان امريكا سه‌شنبه در بيانيه‌اي اعلام كرده، طي روزهاي آتي كه مجلس نمايندگان دوباره تشكيل جلسه بدهد، اولين كار من اعلام نامزدي دونالد ترامپ به عنوان رييس جديد مجلس نمايندگان است. همين موضوع به گفته كارشناسان باعث ايجاد دو دستگي و اختلافات عميق‌تر ميان جمهوري‌خواهان مي‌شود، زيرا چند ماه قبل نيز انتخاب مك كارتي به عنوان رييس جمهوري‌خواه مجلس نمايندگان با دشواري زيادي همراه بود و سرانجام پس از 15 دور راي‌گيري، وي به كرسي رياست مجلس رسيد؛ امري كه جمهوري‌خواهان ميانه‌رو را نگران كرده و آنها اعلام مي‌كنند چنين موضوعي موجب فلج شدن مجلس نمايندگان خواهد شد.
در چنين شرايطي گويا هر دو طرف يعني مك كارتي و نيز جناح استيضاح‌كننده با دموكرات‌ها وارد مذاكره شده بودند و يك جنگ علني در اردوگاه جمهوري‌خواهان براي حفظ يا بركناري مك كارتي شكل گرفته بود.
در همين راستا مجله اكونوميست در گزارشي آورده است: كوين مك كارتي، رييس جمهوري‌خواه مجلس نمايندگان در حالي جهت حفظ جايگاه خود با چالش مهمي روبه‌رو شده كه براي هفته‌ها تلاش كرده بود جمهوري‌خواهان تندرو را جهت كاهش هزينه‌ها و ساير اقدامات محافظه‌كارانه متقاعد كند. در اين وضعيت و شرايطي كه تنها چند ساعت به تعطيلي باقي مانده بود، او لايحه‌اي را مطرح كرد كه اولويت‌هاي جناح تندروي جمهوري‌خواه را ناديده مي‌گرفت و سرانجام نيز باعث نجات دولت بايدن از تعطيلي شد. او براي اين كار با دموكرات‌ها همراهي كرد، زيرا به واسطه تركيبي كه آنها در مجلس نمايندگان دارند، قطعا قادر نبودند از عدم تصويب بودجه موقت و تعطيلي دولت جلوگيري كنند.
ترامپ در مقابل مك كارتي؟
البته اين تمام ماجرا نيست، بلكه دو موضوع بسيار مهم نيز در اين رابطه وجود دارد. نخست اينكه عدم گنجانده شدن بودجه كمك به اوكراين در توافق كلي ميان كنگره و دولت صداي برخي دموكرات‌ها را نيز درآورده است. به عنوان مثال مايك كويگلي نماينده دموكرات ايلينوي و رييس كميته اوكراين به طرح موقت روز شنبه راي منفي داده و به صراحت اعلام كرد كه اين لايحه يك پيروزي بزرگ براي پوتين و طرفداران اوست. علاوه بر اين كارشناسان معتقدند كه جدال براي بركناري رييس مجلس نمايندگان به سادگي و آساني خاتمه پيدا نمي‌كند؛ چرا كه مساله مهم شكافي است كه ميان جمهوري‌خواهان در فاصله يك‌سال مانده به انتخابات رياست‌جمهوري ايجاد شده است. پيش از اين ترامپ به عنوان اصلي‌ترين نامزد جمهوري‌خواهان براي انتخابات سال آينده از مك‌كارتي به واسطه حمايتش از دولت بايدن به‌شدت انتقاد كرده بود. او همچنين روز دوشنبه ضمن حضورش در دادگاهي در نيويورك در سخناني بسيار تند و گزنده تمامي اتهاماتش در خصوص كلاهبرداري در اعلام ميزان دارايي‌هايش را رد كرده و گفت: آنچه براي من اتفاق افتاده بزرگ‌ترين نمونه آزار و اذيت سياسي در جهان است. عليه من جرم اتفاق افتاده و شخص وزير دادگستري انسان فاسدي است. دادستان كل نيويورك هم نژادپرست است و به كرسي فرمانداري ايالت چشم دارد.
او سپس با بيان اينكه چنين پرونده‌اي به منظور شكست او در انتخابات 2024 طراحي شده، مدعي شد: ما يك رييس‌جمهوري فاسد داريم كه نمي‌فهمد چه مي‌كند! مو لاي درز حساب‌هاي مالي من نمي‌رود و هيچ جرمي اتفاق نيفتاده است. دادستان فاسد است، همه فاسدند، كشورمان هم فاسد است. صبر كردند من وارد انتخابات شوم، بعد اين پرونده‌ها را عليه من علم كردند. مساله ساده است؛ اين پرونده مداخله انتخاباتي است و اگر در نظرسنجي‌ها پيشتاز نبودم يا در انتخابات شركت نمي‌كردم، هيچ‌يك از اين اتهامات مطرح نمي‌شد.
اين موضوع نشان مي‌دهد كه در حزب جمهوري‌خواه نيز در رابطه با ترامپ يك اختلاف نظر جدي و رقابتي پنهاني وجود دارد و حالا بخشي از تندروها كه اتفاقا حامي ترامپ هستند، قصد دارند ميانه‌روها و اشخاصي مانند مك‌كارتي را از دور كنار زده و مسير را براي حضور نامزد جنجالي و دلخواه خود هموارتر كنند.
اين موضوع از آنجا اهميت دارد كه سال گذشته و همزمان با بروز بن بست ميان جمهوري‌خواهان جهت انتخاب رييس كنگره، سرانجام ترامپ از مك كارتي حمايت كرده و گفته بود: اكنون زمان آن است تا تمام اعضاي حزب جمهوري‌خواه به كوين راي دهند؛ غائله را ختم كنيد، پيروزي را در دست بگيريد و بازگشت نانسي پلوسي ديوانه به خانه‌اش در ايالت ورشكسته كاليفرنيا را نظاره‌گر باشيد!
حالا نيز ترامپ در ظاهر از بركناري مك كارتي ابراز ناراحتي كرده و گفته كه چرا جمهوري‌خواهان همواره در حال جنگ با خودشان هستند و با دموكرات‌هاي چپ افراطي كه كشور ما را ويران مي‌كنند، مبارزه نمي‌كنند؟ اما موضوع مهم اين است كه به گفته ناظران ترامپ هيچ‌گونه حمايت ديگري از مك كارتي براي فرار از استيضاح و بركناري انجام نداده است.
مساله بعدي اين است كه با بركناري مك كارتي، اكنون پاتريك مك هنري به عنوان رييس موقت مجلس نمايندگان انتخاب شده و با اينكه اصلي‌ترين وظيفه او برگزاري راي‌گيري به منظور انتخاب رييس جديد است، او بلافاصله پس از بر عهده گرفتن سرپرستي مجلس نمايندگان امريكا، نانسي پلوسي رييس دموكرات سابق اين مجلس را بيرون كرده است. طبق يك سنت جاري در مجلس نمايندگان امريكا، روساي سابق اين مجلس با وجود كنار رفتن يا بازنشسته شدن دفتر خود را در اين نهاد قانونگذاري حفظ مي‌كردند اما حالا رسانه‌هاي امريكايي اعلام كرده‌اند، پلوسي كه دو دوره از 2007 تا 2011 و 2019 تا 2023 رييس مجلس نمايندگان امريكا بوده، ايميلي از سوي مك هنري دريافت كرده مبني بر اينكه تا روز چهارشنبه بايد دفتر خود را تخليه كند؛ امري كه پلوسي به آن واكنش نشان داده و گفته است، چنين اقدامي انحراف شديد از سنت سياسي رايج در امريكاست.
براي نخستين‌بار در تاريخ امريكا رييس مجلس نمايندگان بركنار شده است
مك كارتي همواره با جناح تندروي جمهوري‌خواهان دچار چالش بوده است
جمهوري‌خواهان مك كارتي را متهم به تباني و توافق پشت پرده با بايدن كرده‌اند
برخي جمهوري‌خواهان اعلام كرده‌اند به دنبال معرفي ترامپ به عنوان رييس جديد مجلس نمايندگان هستند
سرپرست جديد مجلس نمايندگان امريكا حكم تخليه دفتر نانسي پلوسي را صادر كرد