تئوري مقاومت فلسطينيا ن
اسماعيل گرامي‌مقدم
رخدادي كه اين روزها در سرزمين‌هاي اشغالي در حال وقوع است براي جهانيان غيرمنتظره بود و اسراييل و حاميانش را در بهت و حيرت فرو برد. اين رخداد، اما حادثه‌اي نيست كه ناگهاني يا با پشتيباني كامل يك كشور رخ داده باشد. بلكه فرآيندي است كه به صورت تدريجي شكل گرفته تا نهايتا به مرحله فوران و جهش رسيد. در واقع 75 سال ستم صهیونیست‌ها علیه ملت مظلوم فلسطین ریشه بسیاری از مشکلات فعلی است. برخي حركات ايذايي يا مبارزات مقطعي در ميان فلسطينيان طي دهه اخير، عملا از تئوري مقاومتي سرچشمه گرفت كه رهبري جمهوري اسلامي آن را مطرح كرد. اين تئوري طي سال‌ها تبديل به حركت مقاومت در منطقه شد. حركتي كه نه فقط در سرزمين‌هاي اشغالي منشأ تحول شد بلكه جامعه اسلامي را هم با مسير تازه‌اي روبه‌رو ساخت. تئوري مقاومت 3دستاورد مهم را طي دهه اخير ثبت كرده، دستاوردهايي كه دوست و دشمن به آن اعتراف مي‌كنند و آن را قبول دارند.
1) در بهار عربي، دنياي غرب با جديت به دنبال براندازي رژيم سوريه و سرنگوني بشار اسد بودند. ماجرا از حركات اعتراضي شروع شد و در ادامه به ناآرامي‌هاي فراگير منجر و در نهايت به مبارزه مسلحانه وسيع عليه اسد بدل شد.
2) دومين دستاورد زماني نمايان شد كه داعشي‌ها برنامه ايجاد امارات اسلامي در عراق و سوريه را آغاز كردند؛ برنامه‌اي كه تا مرزهاي ايران هم كشيده شد و برخي نگراني‌ها را ايجاد كرد. در همان زمان هم مقابله با داعش با تكيه بر محور مقاومت دنبال شد و به پيروزي رسيد.
3) سومين دستاورد مهم مقاومت در سرزمين‌هاي اشغالي به منصه ظهور رسيد؛ سرزميني كه صهيونيست‌ها سال‌ها و دهه‌هاي متمادي در آن ساختارسازي نظامي و امنيتي برقرار ساخته و گنبد آهنيني برپا ساخته بودند. اما جوانان حماس اين هيمنه را از هم گسيختند و اسراييل را با چالش‌هاي جدي مواجه ساختند.
با آغاز عمليات توفان‌الاقصي، اسراييل و برخي رسانه‌هاي غربي تلاش كردند انگشت اتهام را متوجه ايران كنند. اما ايران همواره اعلام كرده، هرچند از حمايت مردم مظلوم فلسطين ابايي ندارد، اما فلسطينان با تكيه بر ظرفيت‌هاي داخلي و با بهره گرفتن از گفتمان مقاومت است كه توانسته‌اند ضربات پي در پي به پيكره اسراييل وارد سازند. اگر فلسطين حامي دارد، اسراييل هم دامنه وسيعي از حاميان شرقي و غربي را در كنار خود دارد و از ظرفيت‌هاي نظامي، تسليحاتي، اقتصادي و... آنها بهره مي‌برد. يكي از پيامدهاي مهم عمليات توفان الاقصي اين بود كه موفقيت نظريه مقاومت در جهان اسلام تثبيت شد و نشان داد كه مقاومت بهترين راه براي كسب دستاوردهاي بنيادين است.
4) موضوع مهم بعدي به اغما رفتن ايده صلح ابراهيم است. اسراييل و حاميان غربي‌اش به دنبال آن بودند از طريق ايده صلح ابراهيم، فلسطين اشغالي را دور بزنند و با جهش از فلسطين با كشورهاي مسلمان عربي و حاشيه خليج‌فارس ارتباط نزديك برقرار سازند. بدون اينكه تن به برگزاري رفراندوم و همه‌پرسي دهند كه اين راهبرد هم با شكست مواجه شد. پيامد بعدي اين رخداد آن است كه كشورهاي اسلامي در سال‌هاي اخير در مواجهه با موضوع فلسطين يا سكوت مي‌كردند يا اينكه فاصله خود را با اين كشور حفظ مي‌كردند، اما در رخداد اخير نتوانستند نسبت به موضوع بي‌تفاوت باشند و بيانيه‌هايي در حمايت از فلسطين صادر كردند. اقناع افكار عمومي جهان اسلام موضوع مهمي است كه پس از اين عمليات بيشتر عينيت پيدا كرده است. بسياري از شهروندان مسلمان در كشورهاي مختلف طي سال‌هاي گذشته مايل به حمايت از فلسطين بودند اما موانعي پيش روي آنها قرار داشت كه پس از رخدادهاي اخير به نظر مي‌رسد بخش قابل‌توجهي از اين موانع برداشته شدند.
مسلمانان متوجه شدند رژيمي كه نه به مذاكره تن مي‌دهد، نه حاضر به برگزاري رفراندوم است و نه تشكيل كشور ديگري را تحمل مي‌كند، بايد با نقد و اعتراض و مخالفت مواجه شود. تمام اين دستاوردهاي برآمده از تئوري مقاومت و تلاش
در راستاي ظرفيت‌سازي‌هاي داخلي براي فلسطينيان است.
5) با اين توضيحات اما اين پرسش مطرح مي‌شود كه ايران چگونه مي‌تواند به گونه‌اي رفتار كند كه هم دستاوردهاي حماس و فلسطينيان حفظ شود و هم منافع ملي و امنيتي ايرانيان مورد تهاجم و خدشه قرار نگيرد. پس از حمله روسيه به اوكراين در يادداشتي كه در «اعتماد» نسبت به رويكرد ايران در مواجهه با موضوع روسيه و اوكراين در پيش گرفته است، نقدهاي جدي را مطرح كردم. امروز هم معتقدم ايران با اتخاذ يك ديپلماسي قوي و كارآمد به گونه‌اي رفتار كند كه منافع ملي ايران و مقاومت تامين شود. ايران مي‌تواند به طرف‌هاي مقابل بقبولاند كه راهي جز رفراندوم با حضور همه طرف‌هاي حاضر در سرزمين‌هاي اشغالي براي شكل‌دهي به يك حاكميت فراگير وجود ندارد.
6) اين سياست‌ورزي در حوزه ديپلماسي جمهوري اسلامي به مسائل داخلي ايران هم تاثيرگذار است. اين‌گونه نيست كه سياست‌هاي بيروني يك نظام سياسي، بدون تاثير بر سياست‌هاي داخلي آن باشد. همان‌طور كه رخدادهاي داخلي كشور بر مناسبات بيروني اثرگذار هستند. در ماجراي فوت مهسا اميني اين ارتباط و نزديك به عينه مشخص شد؛ بسياري از مجامع بين‌المللي نسبت به رخدادهاي پس از فوت مهسا اميني واكنش نشان دادند و حتي ايران از برخي كميسيون‌هاي سازمان ملل اخراج شد. در‌خصوص مساله فلسطين هم در شرايطي كه ايران از برگزاري همه‌پرسي در فلسطين اشغالي دفاع مي‌كند، بايد در داخل هم از اين ظرفيت استفاده كند تا چالش‌هاي كشور حل‌وفصل شوند. در همسايگي ايران كشور تركيه اخيرا انتخاباتي با مشاركت اقشار مختلف برگزار كرد و بيش از 80درصد مردم تركيه در اين انتخابات مشاركت كردند. اساسا مردم ايران مردمي آزادي‌خواه هستند و همواره از مظلوم دفاع مي‌كنند. براي اين مردم بايد زمينه مشاركت و حضور بيشتر فراهم شود. حاكميت ايران هم همان‌گونه كه خشونت اسراييلي‌ها را محكوم مي‌كند در صحنه داخل هم بايد از رفتارهاي سلبي، خشن و تند پرهيز كند. اقتدار حاكميت با انعطاف، به رسميت شناختن آزادي و تلاش براي تحقق مطالبات مردم شكل مي‌گيرد. اقتدار سيستم با خشونت و رفتارهاي سلبي و بگير و ببند حاصل نمي‌شود.