تجربه جنگ با عراق به مثابه «نظريه قدرت»
محمد درودیان
طرح اين نظريه كه عمليات حماس در سرزمين‌هاي اشغالي در تاريخ 7 اكتبر (15 مهر)، با تاثير از تجربه جنگ با عراق صورت گرفته، موجب نگارش اين جستار شده است. نظريه ياد شده اين پرسش قابل بررسي را در تقدير خود دارد كه تجربه جنگ با عراق چه تاثيري بر شكل‌گيري الگوي استفاده از قدرت نظامي براي تامين اهداف سياسي داشته است؟ به نظرم اين موضوع را نمي‌توان ناديده گرفت كه كاركرد تجربه جنگ با عراق، نظام ادراكي و مفهومي جامعه ايران و ساختار تصميم‌گيري و مديريتي كشور را از مساله جنگ، در مواجهه با مساله تهديد و استفاده از قدرت براي تامين اهداف سياسي، تحت تاثير اساسي قرار داده و خواهد داد. همچنانكه اين موضوع به جامعه ايران محدود نخواهد شد. با اين توضيح، پاسخ به پرسش‌هاي موجود در اين زمينه مي‌تواند نسبتِ تجربه گذشته با نيازهاي آينده و چگونگي استفاده از الگوي تجربه جنگ با عراق را در استفاده از قدرت براي تامين اهداف سياسي، در پژوهش جداگانه روشن كند. بر اساس ملاحظه ياد شده، به نظرم هم‌اكنون مساله جنگ به عنوان يك امر هويتي- تاريخي، همچنين به مثابه يك «نظريه سياسي- امنيتي و فرهنگي» به عامل اساسي براي «تحكيم موجوديت» و «توسعه قدرت» ج.ا.ايران و قابل الگوپذيري در جبهه مقاومت تبديل شده است. با اين توضيح، ويژگي‌هاي اساسي تجربه جنگ با عراق، به مثابه اصول دكتريني و مباني «نظريه قدرت»، بر اساس سه مفهوم زير قابل صورت‌بندي است:
1- تعميق «مفهوم دشمن» و ضرورت مرزبندي و آمادگي مقابله با آن در هر وضعيتي.
2- تحقق اراده و توانمندي تصميم‌گيري براي «دفاع و تنبيه متجاوزِ اشغالگر» با استفاده از هر ظرفيتي.
3- توسعه فرهنگ «مقاومت» در برابر فشار، به جاي سازش در هر شرايطي.
طبق توضيح ياد شده و اهميت صورت‌بندي و استفاده از تجربه جنگ با عراق
هرگونه گسست در نظام مفهومي ياد شده، به معناي گسست در مباني و شاكله قدرت ج.ا.ايران و جبهه مقاومت تلقي خواهد شد. متقابلا استفاده از اين نظريه، ساختار قدرتِ برآمده از انقلاب و تجربه جنگ با عراق را تحكيم و توسعه خواهد داد. چنانكه ادراك از مفهوم قدرت و ضرورت برخورداري از بازدارندگي دفاعي- تهاجمي براي حفظ هويت و تماميت ارضي كشور، همچنين حضور منطقه‌اي و ضرورت دفاع از جبهه مقاومت، بر همين اساس به دست آمده و پيگيري مي‌شود. بنابراين اهميت تجربه جنگ با عراق صرفا به عنوان يك امر نظامي در زمان و جغرافياي خاص و مجموعه‌اي از رخدادهاي سياسي- حقوقي و تاريخي در برابر عراق نيست، بلكه بيانگر «هويت كنش‌ساز» جامعه ايران در مواجهه با امور حياتي و سرنوشت‌ساز، براي «بازتوليد و نمايش قدرت» خلاقانه و تاثيرگذار است.