گروه ديپلماسي| با گذشت قريب به 15 روز از آغاز عمليات توفان الاقصي، نه تنها هيچ نشانه‌اي مبني بر كاهش شعله‌هاي جنگ در غزه مشاهده نمي‌شود، بلكه اين روزها كشورهاي غربي اصرار دارند كه ديگر بازيگران منطقه‌اي وارد معادله نشوند تا حمله زميني ارتش اسراييل به باريكه غزه صورت بگيرد. اصرار غربي‌ها مبني بر عدم گشوده شدن جبهه‌هاي جنگ عليه تل‌آويو در شرايطي است كه با ادامه حملات اسراييل به نواز غزه، شمار شهداي جنگ به ۴۱۳۷ و شمار مجروحان به بيش از 13 هزار تن افزايش يافته است. در اين بين، بيشترين كانون تمركز هشدارهاي رهبران امريكا و كشورهاي اروپايي بر عدم ورود ايران به جنگ غزه معطوف بوده است.
دومينوي درخواست‌ها براي عدم ورود ايران به منازعه
از آغاز جنگ در غزه، پيام‌هاي دومينوار كشورهاي غربي خطاب به ايران مبني بر ضرورت عدم ورود به جنگ از سوي كشورهاي غربي در جريان بوده است. در مهم‌ترين سطح به نظر مي‌رسد اين ايالات متحده امريكا بوده كه اين موضع را در قبال تهران مطرح كرده است. بر اساس ادعاي شبكه الجزيره و به نقل از منابع ايراني، دولت امريكا به ايران هشدار داده است در صورتي كه تهران وارد جنگ عليه اسراييل شود با واكنش مستقيم نظامي امريكا روبه‌رو خواهد شد. اين خبرگزاري منطقه‌اي هفته قبل مدعي شده بود، دولت امريكا اين پيام را درباره وضعيت فلسطين براي نماينده ايران در سازمان ملل متحد ارسال كرده است. در اين پيام دولت واشنگتن هشدار داده است ورود مستقيم ايران به جنگ {اسراييل - غزه} با تحرك نظامي مستقيم امريكا روبه‌رو خواهد شد. اين منابع ادامه دادند: پيام واشنگتن، شامل 4 بند است و از تهران مي‌خواهد رويه كاهش تنش را در برابر آنچه در غزه روي مي‌دهد در پيش بگيرد.
فراتر از امريكا، بنا بر اطلاع‌رساني دفتر امانوئل مكرون، رييس‌جمهور فرانسه، در جريان تماس مقامات اين كشور با ايران و نمايندگان حزب‌الله، از اين دو طرف خواسته شده است تا از جنگ ميان اسراييل و حماس دوري كنند و از تشديد درگيري‌ها بپرهيزند.علاوه بر ماكرون، اولاف شولتس، صدراعظم آلمان در اواخر هفته گذشته، در نشست مطبوعاتي با عبدالله دوم، پادشاه اردن گفت كه بايد به هر طريقي از جنگ خاورميانه اجتناب شود. او در ادامه به حزب‌الله لبنان و ايران درباره مداخله در بحران غزه هشدار داد! شولتس در پيامي آميخته با چاشني تهديد گفت: «يك‌بار ديگر قويا به حزب‌الله و ايران درباره پيوستن به اين جنگ هشدار مي‌دهم! به همراه متحدان‌مان، به منظور حصول اطمينان از عدم تشديد تنش، همه تلاش‌مان را مي‌كنيم.» البته شولتس ديروز -جمعه- نيز در ادامه حمايت‌هاي دولت آلمان از رژيم صهيونيستي، با تلاش براي مقصر دانستن ايران و حزب‌الله لبنان در گسترش تنش‌ها در اين جنگ، در پارلمان آلمان نسبت به «مداخله» در اين جنگ هشدار داد. صدراعظم آلمان در جمع نمايندگان اين كشور در پارلمان تاكيد كرد: «مايلم صحبت‌هايم در هفته گذشته در پارلمان را تكرار كرده و بگويم كه حزب‌الله يا ايران يا نيروهاي نيابتي‌شان نبايد وارد اين جنگ شوند. اين كار اشتباه بزرگي خواهد بود.»
تمامي اين پيام‌هاي در شرايطي است كه طي پيام‌هايي مختلف در يك هفته گذشته، حسين اميرعبداللهيان، وزير امور خارجه كشورمان درباره «حمله‌اي پيشدستانه» در صورت تداوم اقدامات رژيم صهيونيستي عليه غزه هشدار داده است. او هفته پيش با صراحت به تمامي طرفين اعلام كرد كه اگر امريكا نتواند مانع اقدامات رژيم شود، ايران از بيرون گود نظاره‌گر نخواهد بود. سيد ابراهيم رييسي، رييس‌جمهور كشورمان نيز هفته گذشته، در جريان گفت‌وگوي تلفني با امانوئل ماكرون، همتاي فرانسوي خود نيز با قاطعيت اظهار كرده بود كه گروه‌هاي مقاومت، خود صاحب تشخيص هستند. مجموع اين كش‌وقوس، حالا مساله ورود ايران به معادلات جنگ غزه را در مقام يك مساله جدي مطرح كرده است. مساله‌اي كه چرايي و ابعاد اهميت اصرار غرب مبني بر عدم مداخله آن مي‌تواند داراي اهميت بسياري باشد.
نگراني اصلي غرب ورود نيروهاي نيابتي ايران به جنگ غزه است
عبدالرضا فرجي‌راد، كارشناس ارشد مسائل ژئوپليتيك و سفير سابق ايران در نروژ و مجارستان در ارتباط با چرايي اصرار و هشدار غربي‌ها به ايران براي عدم ورود به جنگ غزه به «اعتماد» گفت: «منظومه كشورهاي غربي اعم از امريكا، اروپا، كانادا و استراليا كه اعضاي اصلي ناتو نيز هستند، در مقطع كنوني تصميم گرفته‌اند گروه‌هاي مبارز همانند حماس و جهاد اسلامي را از غزه محو كنند. يعني همراهي تمام و كمالي با خواست اسراييل در اين راستا دارند. حمايت آنها از تل‌آويو به اندازه‌اي است كه تنها در لفظ از عدم قرباني شدن مردم غيرنظامي سخن به ميان مي‌آورند. هيچ يك از اين كشورها در حداقلي‌ترين حالت ممكن نيز حمله اسراييل به بيمارستان المعمداني در غزه را محكوم نكردند. با اين استراتژي، غربي‌ها به وضوح نسبت به احتمال وقوع فاجعه در جريان حمله زميني اسراييل به نوار غزه آگاهي دارند. اينكه امكان يك جنگ چند هفته‌اي تا چند ماهه خونين وجود دارد كه آينده پساجنگ نيز مشخص نيست. غربي‌ها همچنين مي‌دانند كه در صورت جنگ بزرگ غزه، حساسيت‌هاي شديدي در ميان كشورهاي اسلامي منطقه ايجاد خواهد شد. آنها نگران هستند كه در سطح منطقه ديگر گروه‌هاي مقاومت همچون حزب‌الله، انصارالله، حشدالشعبي و... در حمايت از حماس وارد درگيري شوند.»
وي افزود: «غرب، تمامي نيروهاي مقاومت كه امكان ورود آنها به جنگ غزه وجود دارد را در دسته گروه‌هاي نيابتي ايران قرار مي‌دهد. از نگاه آنها اختيار و اراده اين گروه‌ها در كنترل تهران است. اگر ايران از آنها بخواهد وارد جنگ مي‌شوند و اگر نخواهد وارد نخواهند شد. لذا معناي اصلي پيام آنها مبني بر عدم ورود ايران، در قالب معناي ضمني عدم ورود ديگر بازيگران محور مقاومت، به ويژه حزب‌الله لبنان به ميدان درگيري با اسراييل است.»
غربي‌ها مخالف يك جنگ دامنه‌دار بوده و پيروزي سريع اسراييل را مي‌خواهند
اين كارشناس مسائل ژئوپليتيك، در بخشي ديگر از اظهارات خود با بيان اينكه هدف كشورهاي غربي اين است كه جنگ غزه در كوتاه‌ترين زمان ممكن با پاك‌سازي حماس و جهاد اسلامي تمام شود، تصريح كرد: «آنها معتقدند اگر حوثي‌ها، حزب‌الله و ديگر گروه‌ها وارد درگيري شوند، بخش عمده‌اي از تمركز اسراييل به سمت جنگ در شمال معطوف خواهد شد. اين رخداد به معناي طولاني شدن جنگ در غزه نيز خواهد بود. بايد توجه داشت كه هيچ جنگ ادامه‌داري در منطقه در راستاي منافع غربي‌ها نيست. وقتي جنگ دامنه‌دار شود، اروپا در معرض تهديد مهاجرت‌هاي دسته‌جمعي قرار مي‌گيرد. امنيت انتقال انرژي جهاني در معرض خطر قرار مي‌گيرد. آنها با توجه به نزديك بودن زمستان و تحريم نفت روسيه، به شدت نگران وضعيت بازار انرژي هستند. بنابراين هدف آنها اين است كه اولا، اسراييل با داشتن دست برتر در جنگ، وجهه شكست خورده خود را در داخل و منطقه احيا كند. ثانيا، موجوديت و حضور حماس در غزه براي هميشه پايان پيدا كند. هدف ابتدايي اين است كه در اين مرحله اسراييل، غزه را اشغال كند اينكه در آينده چه سناريويي بايد براي اداره اين منطقه صورت بگيرد، با ابهامات گسترده‌اي مواجه است.»
امريكا به شدت نگران تبعات طولاني و گسترده شدن جنگ در غزه است
سفير سابق ايران در نروژ و مجارستان در بخشي ديگر از اظهارات خود در پاسخ به اين پرسش كه اصرار غرب بر عدم ورود ايران و گسترده‌تر شدن جنگ تا چه اندازه مخالف استراتژي كلان واشنگتن در سطح خاورميانه است، گفت: «كنش‌ها و رويكرد دولت امريكا طي دو هفته سپري شده از جنگ نشان مي‌دهد كه تلاش اصلي اين كشور در سطحي فراتر از اروپايي‌ها، اين بوده كه گسترش جنگ را كنترل كند. حتي آنها طرحي مدون داشتند كه در اردن با سران دو كشور عربي و محمود عباس، رييس تشكيلات خودگردان فلسطين، آن را به عنوان يك راه‌حل مطرح كنند. امريكايي‌ها همانند گذشته، همچنان بر راه‌حل دو كشور اصرار دارند، اما اسراييلي‌ها با حمله به بيمارستاني المعمداني در غزه، اين طرح را از بنيان رد كردند. اكنون امريكا، همانند يك كشور وامانده، با بحران در تصميم‌گيري مواجه است.»
وي افزود: «هر چند واشنگتن با حمله همه‌جانبه اسراييل چراغ سبز نشان داده است، اما در پشت پرده به شدت استراتژي عدم طولاني و گسترده شدن جنگ را دنبال مي‌كند. آنها مي‌دانند ادامه جنگ به معناي گسترده شدن آتش بحران از مديترانه تا خليج فارس خواهد بود. به‌طور حتم چنين رخدادي بر آينده انتخابات امريكا اثر خواهد گذاشت. طولاني شدن جنگ در عرصه داخلي موجب داشتن دست برتر جمهوري‌خواهان در انتخابات رياست‌جمهوري 2024 خواهد بود و در سطح جهاني در راستاي منافع روسيه در ادامه جنگ اوكراين است. درگيري امريكا در دو منطقه استراتژيك جهان يعني در شرق اروپا (اوكراين) و خاورميانه (غزه)، احتمال بهره‌برداري چين از وضعيت براي تمام كردن بحران تايوان را نيز به همراه دارد. امريكا نمي‌تواند همزمان در چند جبهه درگير باشد. نمي‌تواند همه را نيز تحريم و تنبيه كند. اين كشور در سطح منطقه خاورميانه نيز با چالش بزرگ مديريت مناسبات با جهان عرب مواجه است، لذا نمي‌خواهد اوضاع از وضعيت جاري براي اين كشور پيچيده‌تر شود.»