علي ولي‌اللهي
ساخت استاديوم جديد در منطقه‌اي خارج از پايتخت هنوز يكي از مهم‌ترين اخبار چند ماه اخير ورزش ايران بوده است. ضرورت ساخت يك ورزشگاه مجهز مخصوصا زماني بيشتر مشخص شد كه قرار است تيم‌هاي ايراني بعد از مدت‌ها در ليگ قهرمانان آسيا ميزبان باشند ولي استاديوم آزادي ديگر جوابگوي فوتبال ايران نيست. همين ورزشگاه آزادي كه امروز مشخص شده ده‌ها ميليارد تومان از استقلال و پرسپوليس طلب دارد! از آن سمت بحث ظرفيت ورزشگاه جديدي كه قرار است ساخته شود هم مطرح شد و يكي از دست‌اندركاران از عدد باورنكردني 120 هزار نفري گفت كه مخالفت كارشناسان را به دنبال داشت. براي بررسي اين موارد مصاحبه مفصلي با علي كفاشيان رييس پيشين فدراسيون فوتبال ترتيب داديم. كفاشيان كه خودش سابقه ساخت دو مجموعه بزرگ آفتاب انقلاب و كمپ تيم‌هاي ملي را در كارنامه دارد و اين روزها با بخش خصوصي كار مي‌كند، گفت كه پيش از دولت او و همكارانش مي‌خواستند در محلي كه فعلا براي ساخت استاديوم در نظر گرفته شده يك مجموعه ورزشي بزرگ بسازند ولي فعلا به خاطر ورود دولت پروژه‌شان متوقف شده است. او همچنين روايت‌هايي از ساخت مجموعه آفتاب انقلاب و سختي‌هاي آن گفت.
برخي مي‌گويند ما بايد استاديوم جديد بسازيم و برخي معتقدند بايد آزادي بازسازي شود. نظر شما چيست؟
ما از يك سال پيش شروع كرديم به كار كردن روي اين موضوع. اخيرا دولت آن را مطرح كرده است. اولا كه ما هر چقدر ورزشگاه جديد داشته باشيم و هر چقدر امكانات جديد داشته باشيم باز هم كم است. در تهراني كه 15، 16 ميليون نفر جمعيت دارد. البته آخرين آمارش را نمي‌دانم. در اين شهر يك استاديوم آزادي كافي نيست. مردم نياز دارند. استاديومي كه جديد ساخته مي‌شود، مي‌تواند محل تفريحي و ورزشي باشد. اين همه رشته‌هاي ما فعاليت مي‌كنند، بچه‌هاي ما زحمت مي‌كشند، خب اينها نياز به سالن‌ها و جايگاه‌هاي مختلف دارند. به نظر من در زمينه ورزش هرچقدر بسازيم يك نوع سرمايه‌گذاري به حساب مي‌آيد براي نسل آينده و جوان. نبايد اكتفا كنيم به اينكه فقط آزادي را داريم و آن را درستش كنيم.
شما ديروز در گفت‌وگو با راديو گفتيد كه دولت نبايد در اين زمينه‌ها ورود كند.
دقيقا؛ ما در همين مهرعظام كه فعاليت مي‌كنيم تقريبا بيش از يك سال پيش بخش خصوصي آمد گفت ما حاضريم بياييم اينجا سرمايه‌گذاري كنيم و استاديوم يا يك مكان ورزشي بسازيم. ما رفتيم وارد مذاكره شديم با دفتر مرقد امام. منظور همين شهر آفتاب است. چند جلسه با آقاي انصاري و چند جلسه با سيد حسن خميني نوه امام داشتيم و آنها گفتند يك طرح آماده كنيد. ما يك طرح را بعد از مدت‌ها آماده كرديم و با آنها جلسه گذاشتيم و يك زمين را كه مساحتش بيش از 300 هكتار است را شناسايي كرديم در شهر آفتاب كه اين كار ورزشي انجام شود. زميني كه از يك سمت به اسلامشهر مي‌خورد و از سمت ديگر به شهرري مي‌خورد و شمالش به جنوب تهران مي‌رسد. جايگاه خوبي است براي يك استاديوم بزرگ. ما اين را پيش‌بيني كرديم كه هم رشته‌هاي المپيكي و آسيايي را پوشش بدهد هم رشته‌هاي عمومي و ... را، هم محل تفريحات ورزشي شود. يك طرح جامع و كامل را براي اين درآورديم. الان هم طرحش موجود است. در اين 300 هكتار چهار بخش باغ ايراني، استاديوم ورزشي، بخش اداري و تجاري را در آن ديده‌ايم. آنجا مطرح كرديم كه دولت الان مشكلات زيادي دارد ولي بخش خصوصي مي‌تواند بيايد چنين سرمايه‌گذاري انجام بدهد. چرا؟ چون دستش باز است. وقتي چنين كارهايي را شروع كنيم بخشي از طرح را به كارهاي اقتصادي اختصاص مي‌دهد و قسمت ديگر را به بخش‌هاي خصوصي ديگر واگذار مي‌كند و بخشي از آن را هم مي‌سازد. قسمت‌هايي نظير استاديوم و سالن‌هاي ورزشي بزرگ براي مسابقات. الان اگر دولت بخواهد اين كار را انجام بدهد و جلو ببرد دردسر دارد. ما توي همين مجموعه‌اي كه هستيم به استان‌هاي زيادي رفتيم. استاديوم‌هاي زيادي هم ديديم. هشتاد تا نود درصد استاديوم‌ها و مكان‌هاي ورزشي ما در حال از بين رفتن هستند. بودجه‌اي نيست براي اينكه خرج آنجا كنند. من ديروز هم توي راديو گفتم كه قطعا وزارت ورزش با اين بودجه‌اي كه در اختيار دارد و با هزينه‌هاي جاري و پولي كه بايد براي تكميل پروژه‌هايش هزينه كند و اينكه دولت نمي‌تواند هيچ پول بيشتري به اينها بدهد كار مشكلي دارد. براي نگهداري يا ساخت مجدد استاديوم‌ها مثل همين استاديوم آزادي.
طرح شما با دولت تداخل ندارد؟
تداخل پيدا كرد؛ خود دولت آمد اينجا گفت ما خودمان مي‌آييم طرح مي‌دهيم و ما فعلا متوقف كرديم، ببينيم دولت چه كار مي‌كند. البته در جلسه‌اي كه با آقاي هاشمي داشتيم همه اطلاعات را در اختيار ايشان گذاشتيم. ما گفتيم يك سال كار را جلو برديم و اين هم اطلاعاتش. چون هدف ما اين نيست كه بگوييم اين كار را ما انجام داديم. هدف ما اين است كه براي مردم و مملكت فضاهاي ورزشي و امكانات ورزشي و زيربنايي به وجود بيايد. قطعا دولت در اين زمينه مشكلاتي خواهد داشت ولي به هر حال ما اطلاعات كامل به آنها داديم تا ببينيم چه كار مي‌كنند. ما فعلا طرح را متوقف كرديم ولي طرح كامل را داريم.
زماني كه آن طرح را جلو مي‌برديد به زلزله‌خيز بودن منطقه توجه داشتيد؟ كارشناسان مي‌گويند زميني كه در نظر گرفته شده روي گسل زلزله است!
اين حرف‌ها زده مي‌شود. ببينيد، الان خود شهرك غرب روي گسل است. جاهاي ديگر هم همين‌طور. وقتي با اصل كار موافقت شود اين مطالعات انجام مي‌شود. همان مكان دانشگاه آزاد و شاهد ساخته شده است. نمايشگاه‌ها ساخته شده‌اند. حرم حضرت امام ساخته شده. آنجا تبديل به شهر بزرگي شده و بخشي از آن هم ورزشي است. حالا اگر زلزله بيايد خب همه‌اش خراب مي‌شود (باخنده). حالا ما مي‌خواهيم فكر زلزله باشيم. اينها بحث‌هايي است كه چرا مطرح مي‌شود. آنجا به هر حال زمين و تشكيلاتي است كه براي اين منظور ديده شده است. ما در جاهاي ديگر به آن صورت زمين خالي و فضا نداريم.
نظرتان در مورد ساخت استاديوم خارج از شهر چيست؟ الان در همه جاي دنيا سعي مي‌كنند استاديوم وسط شهر باشد كه مردم و خانواده‌ها راحت بتوانند استفاده كنند.
براي ساخت استاديوم‌هاي بزرگ داخل شهر بايد زمينش از قبل پيش‌بيني مي‌شد. يك جاهايي را بايد مي‌گرفتند و مي‌ساختند. هميشه استاديوم‌هاي بزرگ در كنار شهر است چون تعداد زيادي مردم مي‌روند براي مسابقات و ... ولي كم‌كم همين محل‌ها هم تبديل به بخشي از شهر مي‌شوند. اين طبيعي است. چون زمين بزرگي لازم است چنين زميني داخل شهر پيدا نمي‌شود. بنابراين ناچار هستند ببرند خارج از شهر. ولي وقتي چنين تشكيلاتي خارج از شهر ساخته مي‌شود، وقتي فعال شود در كنارش پيشرفت صورت مي‌گيرد. نه اينكه يك ساختمان مرده بسازند. الان استاديوم‌هايي در نقاطي ساخته‌اند و بعد ولش كردند. هيچ‌كس نمي‌رود آنجا توسعه كاري بدهد. ولي وقتي خوب روي آن سرمايه‌گذاري صورت بگيرد و زنده باشد به هر حال افراد مختلف مي‌روند آنجا زمين مي‌خرند و ساخت و ساز مي‌كنند و كاسبي راه مي‌اندازند و آنجا آباد مي‌شود.
شما مجموعه ورزشي آفتاب انقلاب را ساختيد. چه چالش‌هايي پيش روي شما بود؟
اول از همه زمين اين مجموعه را مي‌خواستند جاي ديگر بگيرند. آن زمان آقاي هاشمي‌طبا به ما گفت بياييد اين زمين را بگيريد و مجموعه ورزشي بسازيد. ما رفتيم خلاصه اين را گرفتيم و بعد ديديم شهرداري آمد و گفت اين زمين مال من است و به شما نمي‌دهيم و خودمان انجام مي‌دهيم. ما گفتيم خب اگر مي‌خواستيد انجام دهيد تا به حال انجام داده بوديد. گفتند نه! ما گفتيم اين زمين مال وزارت ورزش است ولي باز كوتاه نيامدند و شروع كردند ديواركشي دور آن. مشكلاتي به وجود آوردند و در نهايت ما رفتيم به آقاي هاشمي‌طبا گفتيم داستان اين شكلي است و ايشان با شهردار آن منطقه كه الان فوت شده صحبت كرد و يك پست واليبالي به او داد و خلاصه آن خدابيامرز قانع شد! در نهايت با موافقت شهرداري ما شروع كرديم به ساخت و ساز. بعد ديديم بچه‌هاي آن محل آمدند. بچه‌هاي آنجا در زمين‌هاي خاكي فوتبال بازي مي‌كردند و ريختند سر ما كه نمي‌گذاريم اينجا بسازيد. به آنها مي‌گفتيم به خدا قرار است ورزشگاه بسازيم. شما فعلا در آن قسمت خاكي بازي كنيد ولي ما اينجا را چمن مي‌كنيم و به شما زمين چمن مي‌دهيم. مدتي هم درگير اين بوديم و بالاخره كار را جلو برديم و كمك كردند و رفتيم يواش يواش سندش را به نام فدراسيون دووميداني زديم. زميني به مساحت هفت و نیم هكتار. سالن‌ها و زمينش را ساختيم و الحمدلله الان شده يك مجتمع بزرگ. همان موقع بخشي از زمينش را قرار بود براي كارهاي اقتصادي و تجاري بگذاريم كه درآمدزايي شود براي فدراسيون ولي بعد از فدراسيون دووميداني آمدم بيرون.
زمينش مال پرسپوليس بود؟
ببينيد، اين زمين ابتدا دست اداره كل تربيت‌بدني بود. اين زمين را دادند به پرسپوليس. تابلو هم زدند. بعد خود باشگاه پرسپوليس گفت ما اصلا نمي‌خواهيم اين را و دنبالش نمي‌رويم. ولش كردند و بعد جاهاي ديگر آمدند دست گذاشتند روي آن. جاهايي نظير تاكسيراني و سازمان امنيتي و... كه آنجا را بگيرند. آقاي خطيب هم چك‌هایش مانده بود و نمي‌توانست پاس كند. چك‌هاي مربوط به قسمت زمين منظورم است. در نهايت ما ورود كرديم از فدراسيون دووميداني. ما آن زمان كارهاي اقتصادي مي‌كرديم. رفتيم سريع زمين را گرفتيم و چك‌ها را پاس كرديم و پول زمين را داديم و مالكيتش را گرفتيم و الان خدا را شكر متعلق شده به فدراسيون دووميداني و يك استاديوم بزرگ دارد.
اينكه مي‌گويند استاديوم 120 هزار نفره قرار است بسازيم هم انتقاداتي را برانگيخته است.
نه، اين شكلي نبايد باشد. ما در طرح خودمان چنين چيزي نداشتيم. اصلا استاديوم 120 هزار نفري و 100 هزار نفري در دنيا منسوخ شده است. به آن صورت ديگر از اين كارها نمي‌كنند. ما در طرح خودمان ورزشگاه 50 تا 60 هزار نفره ديده بوديم. اصولا ديگر 100 هزار تا و 120 هزار تا به درد نمي‌خورد. حتي سالنش را برخي مي‌گفتند 20 هزارتايي بسازيم. ما مي‌گفتيم وقتي شما 20 هزارتايي بسازيد آن كسي كه آن بالا نشسته اصلا زمين را نمي‌بيند و بازيكنان را تشخيص نمي‌دهد. اينها چيزهايي است كه رد شده. بايد ظرفيت محدود باشد. ما در همان طرح خودمان سالن را 10 تا 12 هزار نفر در نظر گرفتيم. در عوض مي‌توانيم صد تا سالن كوچك دو، سه هزار نفره اطرافش بسازيم براي ورزش‌هاي ديگر كه بدون تماشاچي يا با تماشاگر محدود ورزشكاران دختر و پسر بروند آنجا بازي كنند مترو هم ديده شده براي آنجا. بالاخره مي‌خواهم بگويم ما نياز داريم به چنين چيزهايي. اينكه بگوييم ما استاديوم آزادي را فعلا تجهيز كنيم. بله آنجا هم بايد ساخته شود ولي اين نافي ساخت ورزشگاه جديد نيست. من خودم ديروز در مورد استاديوم آزادي اشاره كردم كه با همين شركت مهرعظام رفتيم صحبت كرديم با مديرعامل و هيات‌مديره شركت توسعه و نگهداري. گفتيم آماده‌ايم بخش شمال غربي استاديوم كه يك استاديوم نيمه‌كاره در آن ساخته شده و زمين خاكي دارد بگيريم. سيزده، چهارده هكتار زمين است و ما هم نقشه‌اش را داريم. نامه هم نوشتيم براي آنها و گفتيم ما آماده‌ايم اينجا يك استاديوم و يك سالن بسازيم. دو، سه تا زمين فوتبال و يك كمپ به همراه خوابگاه احداث كنيم به همراه زمين تنيس و ... . 15، 16 هكتار مي‌شد. نامه هم داديم ولي جالب است كه با اينكه سه بار جلسه گذاشتيم با شركت توسعه و نگهداري ولي هيچ جوابي ندادند و بعد هم كه وزير ورزش عوض شد و حالا خود آنها منتظرند ببينند مي‌مانند يا نمي‌مانند. ولي به هر حال يك جواب به نامه ما ندادند!
مشكل‌شان چيست؟
مديراني كه الان هستند نگاه‌شان به همين صورت است. الان وزير عوض شده و اينها نمي‌دانند چند روز ديگر هستند يا نه. نمي‌دانند مي‌توانند موافقت وزير را بگيرند يا نه. اينها مشكلات مديريتي ما است ديگر. اين نكته مهمي است كه مي‌خواهم بگويم. دولت اگر هم امكاناتي داشته باشد همين‌طور راكد مي‌ماند. بايد اينها را به بخش خصوصي بدهد با اين شرط كه بخش خصوصي بيايد و فقط اينجا را ورزشي كند. من يك سوال از شما مي‌پرسم. همين استاديوم نقش جهان اصفهان چمن خوبي دارد؟ نه! خب همين است ديگر. همان استاديوم را بدهد به باشگاه‌هايي كه هستند آنجا. يكي از آنها بيايند اين ورزشگاه و آن زمين را 10 تا 15 ساله در اختيار بگيرد و قشنگ بسازد. هم خودشان بتوانند استفاده كنند و بازي‌هاي خوب در آن برگزار كنند هم به باشگاه‌هاي ديگر بدهند. مگر چقدر هزينه‌اش است؟ چند درصد هزينه باشگاه مي‌شود؟ بلندمدت بدهيد بروند استفاده كنند. ما رفتيم مشهد و ديديم يك استاديوم دارد به اسم شهيد جعفريان. زمين چمن خراب، زمين چمن مصنوعي خراب، استخر خراب! همه‌چيزش خراب! 90 درصدش ساخته شده ولي 10 درصد باقي‌مانده همين‌طور راكد است. 10 درصد هزينه كنيد آنجا راه مي‌افتد. سالن‌ها همين‌طور. تمام ورزشگاه همين‌طور بي‌استفاده يك گوشه افتاده. رفتيم گفتيم 15 ساله بدهيد به بخش خصوصي و ما فقط تعهد مي‌كنيم بدون درآمدزايي فقط براي امور خيريه و بچه‌ها استفاده كنيم و خودتان هم هر بازي داشتيد بياييد انجام دهيد. مگر كسي قبول كرد؟ بخش خصوصي بايد از اين كارها بكند. بيايند بگويند فلان كارخانه‌دار بزرگ بيا استاديوم آزادي را بگير و تيم فوتبالت هم آنجا بازي كند و به ديگران هم سرويس بده. مطمئن باشيد به بهترين شكل از زمين نگهداري مي‌كند. اين زماني اتفاق مي‌افتد كه خودش مالك است و مي‌داند از آنجا بيرونش نمي‌كنند. من در اين دو، سه سالي كه آمدم بخش خصوصي متوجه شدم تنها راهي كه داريم استفاده از پتانسيل بخش خصوصي است. با توجه به اينكه دولت توانمندي ندارد كه بيايد ساخت و ساز كند و هزينه نگهداري بپردازد بهترين راه استفاده از بخش خصوصي است.