بهاره شبانكارئيان
شنيده‌ها حاكي است؛ اغلب متهماني كه از ترکیه به ايران استرداد مي‌شوند از طريق مرز بازرگان وارد ايران مي‌شوند؛ اين مسير امن‌ترين راه زميني محسوب مي‌شود...
«اميرحسين مقصودلو» ملقب به تتلو خواننده‌اي كه ۱۵ آذر ماه جاري توسط پليس تركيه از طريق همين مرز به مراجع قضايي در ايران تحويل و توسط آنها دستگير مي‌شود و طبق گفته ناصر عتباني، رييس كل دادگستري آذربايجان غربي، شانزدهم آذر ماه به مقامات قضايي تهران، تحويل داده شده است.
يك منبع آگاه در مورد دستگيري تتلو به «اعتماد» مي‌گويد: «تتلو در مرز بازرگان تحويل وزارت اطلاعات شده است و نه ماموران پليس.»
اين منبع آگاه در واكنش به اينكه پرونده تتلو به كدام وزارت يا مرجع قضايي ارجاع خواهد شد، توضيح مي‌دهد: «ابتدا بايد مشخص شود شكايت‌هايي كه عليه او ثبت شده در كدام شعبه است بعد پرونده به همان مرجع منتقل شود.»
به گفته اين منبع آگاه، تتلو سال ۱۳۹۵ مدتي در اداره دهم پليس آگاهي تهران بازداشت بوده است. اين منبع آگاه در همين راستا مي‌گويد: «تتلو سال ۹۵ به دليل اينكه به قاضي پرونده‌اش توهين و او را تهديد كرده بود مدتي در اداره دهم پليس آگاهي بازداشت بود.»
تتلو تا پيش از اينكه از ايران خارج شود دو بار دستگير مي‌شود؛ سال ۱۳۹۲ و سال ۱۳۹۵. شنيده‌ها حاكي از آن است كه سال ۹۵، «بيژن.ق»؛ قاضي پرونده به تتلو بي‌احترامي مي‌كند و تتلو در واكنش به اين بي‌احترامي به سمت قاضي قندان پرت مي‌كند. البته چند روز بعد همان قاضي طي نامه‌اي از شكايت خود عليه تتلو صرف‌نظر مي‌كند. پس از اين ماجرا عباس جعفري دولت‌آبادي، دادستان وقت تهران، در ۱۵ آبان ۱۳۹۵ اعلام مي‌كند: «يك خواننده زيرزميني در ايران به مجازات شلاق و حبس محكوم شده است و به موجب حكم صادره از محاكم تهران، اين خواننده زيرزميني به ده سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق محكوم شده است كه با توجه به اعلام گذشت يكي از شكات، يك دوم مجازات حبس تعليق شده است.»
در نهايت اين خواننده سال ۱۳۹۷ ايران را به مقصد استانبول جهت اجراي كنسرت ترك مي‌كند، اما يك سال بعد هم در تركيه به علت نقض مقررات ويزا، يك هفته بازداشت مي‌شود.
با گذشت سه سال از آخرين بازداشت تتلو در تركيه، هفته گذشته قبل از اينكه او با پاسپورت پانچ شده به فرودگاه برود و برگه ديپورت خود را امضا كند فيلمي از خانه او كه در استانبول به «خانه وحشت» معروف شده است، منتشر مي‌شود. در اين فيلم كه مشخص نيست توسط چه كسي و با چه انگيزه‌اي ضبط و در فضاي مجازي منتشر شده؛ دختري نوجوان به سمتي كه دقيقا مشخص نيست كجاست، مي‌دود، اما ناگهان چند دختر ديگر دست و پاي او را مي‌گيرند و دختر نوجوان شروع به جيغ زدن مي‌كند... .
پيش از اين ماجرا نيز يك بازيگر ايراني و چند دختر و پسر از شكنجه‌ها، فحاشي‌ها و آزار و اذيت‌هايي كه تتلو در همان خانه با آنان داشته، ادعاهايي را مطرح كرده بودند.
شايد شروع اين ادعاها مربوط به ارديبهشت سال ۱۳۹۹ باشد. زماني كه تتلو در صفحه اينستاگرام خود براي جذب دختران نوجوان ۱۵ الي ۱۸ ساله فراخوان مي‌دهد تا به خانه او بروند اما تتلو حالا با چه انگيزه‌اي ناگهان تصميم مي‌گيرد به فرودگاه تركيه برود و در آنجا اعلام كند كه مي‌خواهد به ايران بازگردد، هنوز براي هيچكس واضح و مبرهن نيست.
برخي مي‌گويند تتلو از كشور تركيه ديپورت شده، برخي مي‌گويند تتلو به خواست خودش به ايران بازگشته و برخي ديگر هم مي‌گويند تتلو به دليل بدهي زياد و شكاياتي كه در تركيه از او ثبت شده بود مجبور شد به ايران بازگردد... .
با اين حال تتلو در يكي از فيلم‌هايي كه در فرودگاه تركيه از او ضبط و منتشر شده، مي‌گويد از همه‌چيز خسته شده و قصد بازگشت به ايران را دارد. با اين حال او چند ساعت بعد نااميد از فرودگاه تركيه خارج مي‌شود. لحظه خروج تتلو از فرودگاه تركيه نيز توسط برخي افراد ثبت شده است. اين فيلم‌ها با واكنش‌هاي زيادي از سوي كاربران فضاي مجازي مواجه شد؛ كاربران معتقد بودند اين اقدام او نيز نمايشي و براي جذب فالوور بيشتر بوده است. تا اينكه يازدهم آذر ماه خبرگزاري‌ها اعلام مي‌كنند پليس تركيه تتلو را بازداشت و به بازداشتگاه منتقل كرده است. خبرگزاري‌ها علت بازداشت تتلو را فحاشي به اعضا و كاركنان كنسولگري ايران در استانبول اعلام مي‌كنند. اين در صورتي است كه هيچ مستندي از لحظه فحاشي به اعضا و كاركنان كنسولگري يا درگيري با ماموران ترك ثبت و در فضاي مجازي منتشر نشده است.
خبرگزاري ميزان در مورد تتلو نوشته است: «متهم در خصوص تحقيق از اتهامات انتسابي تفهيم اتهام و در جهت تكميل تحقيقات تحويل ضابط قضايي شده است.» ميزان در ادامه به شكايت‌هايي كه در دستگاه قضايي عليه اين خواننده ثبت شده، اشاره كرده: «شكات خصوصي اين خواننده غيرمجاز، شكايت‌هاي متعددي در دستگاه قضايي عليه او ثبت كرده بودند. مهم‌ترين شكات اين فرد نوجوانان زير ۱۸ سال و خانواده‌هاي‌شان هستند.»
با اينكه چهار روز است تتلو به ايران بازگشته، اما هيچ مصاحبه يا فيلمي از او پخش نشده است. حالا «اعتماد» در گفت‌وگو با «عبدالصمد خرمشاهي»، حقوقدان به اتهامات و احكامي كه ممكن است تتلو با آنها روبه‌رو شود، مي‌پردازد. اين وكيل پايه يك دادگستري معتقد است؛ با اتهاماتي كه به اميرحسين مقصودلو وارد شده، قاعدتا بايد پرونده او در دادگاه يك كيفري تهران رسيدگي شود.
عنوان شده كه اميرحسين مقصودلو در تركيه جرايمي را مرتكب شده است. صرف نظر از اينكه او چرا و چگونه به ايران ديپورت شده، چه مجازاتي در انتظار او خواهد بود؟
مطابق ماده 7 قانون مجازات اسلامي هر يك از اتباع ايراني در خارج از كشور مرتكب جرمي شوند در صورتي كه به ايران استرداد شوند طبق قوانين جمهوري اسلامي ايران محاكمه و مجازات خواهند شد. هر چند بايد ديد فرد متهم رفتاري كه در خارج از ايران داشته به موجب قوانين ما، جرم محسوب شده يا خير! در مورد تتلو در خارج از ايران هم مطرح شده مرتكب جرايمي شده است. البته صرف‌نظر از اينكه تتلو شاكي خصوصي دارد يا خير بايد در نظر داشته باشيم؛ اين فرد فعلا به عنوان متهم شناخته شده و هنوز محاكمه نشده است، اما در حال حاضر جرايمي به اين شخص نسبت داده شده كه بايد به اين جرايم در يك دادگاه صالح رسيدگي شود.
تتلو امكان دارد با جرايمي سنگين روبرو شود. مي‌توانيد به چند مورد از اين جرايم اشاره كنيد؟
اول، بحث فساد في الارض است. دوم، بحث توهين مطرح است؛ طبق ماده 608 قانون مجازات اسلامي. سوم، تشويق به فساد و فحشا است؛ طبق ماده 639 قانون مجازات اسلامي و ساير جرايم ديگر... در اين پرونده، بحث تعدد جرم مطرح است، اما بايد بحث تعدد جرم طبق قانون مجازات اسلامي رسيدگي شود و طبيعتا با چنين جرايمي، مجازات اشد در نظر گرفته خواهد شد. البته همانطور كه اشاره كردم همه اين موارد منوط بر اين است كه تتلو در دادگاه صالح محاكمه شود و بتواند از خودش دفاع كند. شاكيان و مدعيان خصوصي هم اگر خسارتي (مادي يا معنوي) بر آنها وارد شده بايد در دادگاه مطرح و مطالبه كنند.
تتلو نبايد از قوانين مجازات اسلامي بي‌خبر باشد. چگونه است كه او با آگاهي كامل از مجازات خود تصميم مي‌گيرد به ايران بازگردد؟ آن هم با استقبالي خاص!
دلايل اين فرد و استقبال او براي آمدن به ايران هنوز مشخص نشده است. مسائل مربوط به اين موضوع هنوز پشت پرده است و نمي‌شود در اين باره اظهارنظر كرد.
با توجه به اتهاماتي كه به اميرحسين مقصودلو وارد شده، فكر مي‌كنيد او با حكم اعدام مواجه مي‌شود؟
اولين موضوعي كه به ذهن هر حقوقدان مي‌رسد؛ ماده 286 قانون مجازات اسلامي است. با توجه به جرايم متعددي كه به اميرحسين مقصودلو نسبت داده شده، اگر تمام اين جرايم اثبات شود، او با اتهام مفسد في الارض روبرو خواهد شد. طبق ماده 286 قانون مجازات اسلامي؛ هر كس به جرم گسترده مرتكب جنايت عليه تماميت جسماني افراد شود و موجب خسارت جسماني افراد يا اموال عمومي يا سبب اشاعه فساد يا فحشا در حد وسيع شود، مفسد في الارض است. مواردي كه براي اين فرد عنوان كردند ذهن مخاطب را به ماده 286 قانون مجازات اسلامي معطوف مي‌كند. البته بايد مواردي كه عنوان شده يعني وضعيت دختران، آدم ربايي، تهديد، ضرب و جرح يا آزار و اذيت جنسي و ديگر مواردي كه ادعا شده در دادگاه با توجه به مداركي كه ارايه مي‌شود، اثبات شود. چون مي‌دانيم اين فرد هم حق وكيل دارد و هم حق دفاع. بنابراين بايد تحقيقات گسترده و مفسلي صورت بگيرد. كيفرخواست نيز بايد مستدل باشد. همچنين دفاعيات آقاي مقصودلو يا همان تتلو و وكيل ايشان استناد شود. با اتهاماتي كه به اين فرد وارد شده؛ پرونده او قاعدتا بايد در دادگاه كيفري يك تهران رسيدگي شود. بر اساس شنيده‌ها، احتمال مي‌رود كه اين فرد شاكي خصوصي يا مدعي خصوصي نيز داشته باشد.
بحث شاكي خصوصي براي استرداد يك فرد چقدر مي‌تواند درست باشد؟ يا موارد ديگر هم مي‌تواند باعث استراد يك نفر شود؟
در اين مواقع امكان دارد دادستان به عنوان مدعي‌العموم ورود كند. مثلا شخصي در خارج از كشور به مقدسات توهين مي‌كند يا مرتكب اعمالي مي‌شود كه در ايران جرم است. اين موارد اگر مطرح باشد به درخواست مدعي‌العموم در صورتي كه متهم شاكي خصوصي نداشته باشد، بايد به ايران استرداد شود. به عنوان مثال اختلاس گسترده‌اي صورت مي‌گيرد. در اين مورد ديگر شاكي خصوصي وجود ندارد و قطعا مدعي‌العموم به پرونده ورود پيدا مي‌كند. در نتيجه درخواست مي‌شود شخصي كه اختلاس كرده از طريق پليس اينترپل به ايران مسترد شود، اما در مورد پرونده تتلو بر اساس ظواهر امر از پليس تركيه خواسته شده، او را به ايران بازگردانند. البته در اين ميان قطعا مواردي نيز پشت پرده وجود دارد كه ما از آن اطلاعي نداريم.
از منظر جرم‌شناسي چه عواملي باعث شده اميرحسين مقصودلو تبديل به شخصيتي متفاوت و غير متعارف شود و طرفداران زيادي داشته باشد؟
افراد زيادي طرفدار اين فرد هستند. تا جايي كه تتليست راه انداخته شد. اينجا چند نكته وجود دارد. بايد ديد اين شخصيت چه كاريزمايي داشته كه اينقدر نوجوانان و جوانان طرفدار او هستند؛ كسي كه رفتار نامتعارف دارد و در برخي موارد موادمخدر استفاده و جوانان و نوجوانان را هم تشويق مي‌كند! در نتيجه بايد ديد صداي اين فرد باعث شده طرفدار داشته باشد يا نوجوانان و جوانان در نهان خود، با رفتارهاي تتلو همزادپنداري مي‌كنند! به هر حال مي‌دانيم كه تتلو دهن كجي‌هايي به سنت، قوانين و چارچوب‌هاي اخلاقي داشته است. شايد جوان يا نوجواني اين رفتارها را مي‌پسندد. وقتي جوانان از طريق راه سالم نمي‌توانند علايق خود را بروز دهند خب چه بسا به سمت افرادي مي‌روند كه يك سري ارزش‌ها را ناديده مي‌گيرند. حالا چرا تتلو به اين نقطه مي‌رسد كه چنين رفتارهايي را از خود بروز مي‌دهد، به عوامل مختلف دروني و بيروني بستگي دارد. از جمله ژنتيك، محيط خانواده، جامعه و... هرچند فقط تتلو نيست كه چنين رفتارهايي از خود نشان مي‌دهد و شايد افرادي باشند كه شبيه به اين فرد هستند، ولي حفظ ظاهر مي‌كنند و پشت پرده همچون تتلو رفتار مي‌كنند، اما در مورد رفتارهاي علني اين خواننده برخي معتقد بودند اگر در ايران به او مجوز كنسرت داده و برخوردهاي ملايم‌تري با اين جوان مي‌شد، كار به اين جا نمي‌كشيد. در مجموع نكته‌هاي زيادي از نظر جرم‌شناسي و روانشناختي در رابطه با اين جوان وجود دارد، اما به‌طور خلاصه مي‌توان گفت كه تتلو خودش هم معلول است و هم علت. يعني علت يك‌سري رفتارهاي نامتعارف در جوانان شده است. به هر حال جوانان يا نوجوانان از شخصيت‌هايي كه دوست دارند، الگوبرداري و تقليد مي‌كنند. اين موضوع هم وجود دارد كه جوانان و نوجوانان نمي‌توانند خواننده مورد علاقه‌شان را از نسل‌هاي خيلي قديم انتخاب كنند. چه بسا كه زبان آنها را متوجه نمي‌شوند. مثلا نوجوان 16 الي 17 ساله گرايشي به صداي امثال مرحوم شجريان يا خواننده‌هاي سنتي ندارد. نوجوانان و جوانان معمولا به دنبال دنياي جديد، چهره جديد، صداي جديد و رفتارهاي جديد هستند. البته بايد اين موارد بررسي شود كه چرا چنين افرادي اينقدر طرفدار دارند و چرايي اين موضوع بحث‌هاي پيچيده‌اي را شامل مي‌شود و مسوولان امر بايد به اين نكات توجه كنند و اين موضوع را هم در نظر بگيرند كه با مجازات اين شخص ماجرای تتليسم از بين نمي‌رود. اصلا فرض كنيد اين شخص اعدام يا حذف شود! آيا با حذف اين شخص فرد يا افراد ديگري مثل تتلو از جامعه زاده نمي‌شوند؟ و صد درصد شايد چهره‌هاي جديدتر از تتلو افراطي‌تر عمل كنند. به هر حال ما هميشه در كنار مجازات بحث بازپروري و اصلاح و تربيت را در نظر مي‌گيريم. بايد ديد چرا فرهنگ جامعه ما به اين سمت كشيده شده كه نوجوانان وجوانان در حد پرستش اين فرد پيش بروند. شخصي كه اينقدر طرفدار دارد همان قدر هم مي‌تواند اثرات مخرب روي جوانان بگذارد. بنابراين اين موضوعات بايد از لحاظ آسيب‌شناسي، روانشناسي، جامعه‌شناسي و جرم‌شناسي بررسي شوند. با ارعاب، تهديد و مقابله فيزيكي نمي‌شود جلوي اينگونه جريانات را گرفت.
در مورد پرونده اميرحسين مقصودلو مطلبي وجود دارد كه بخواهيد عنوان كنيد.
متهم با هر جرمي اجازه دارد وكيل داشته باشد و دادگاه هم نمي‌تواند چنين شخصي را از حق داشتن وكيل منع كند. حتي اگر مجازات ايشان سنگين باشد و او نتواند براي خود وكيل انتخاب كند، دادگاه بايد براي او وكيل انتخاب كند. بنده فكر مي‌كنم پرونده آقاي مقصودلو بسيار حساس است و توجه افكار عمومي را به خود جلب كرده و همه منتظر هستند ببينند دفاعيات تتلو در دادگاه چگونه است و چگونه محاكمه مي‌شود و چه مجازاتي براي اين جوان در نظر گرفته خواهد شد.