ژاپن چگونه در برابر زلزله تاب‌آور شده است؟

زلزله روز اول سال 2024 با 84 نفر تلفات در ژاپن و حداقل 270 خانه ويران‌شده در واجيما، با بيش از 27 هزار نفر جمعيت در فاصله 32 كيلومتري از كانون زلزله آغاز شد. حدود 200 ساختمان نيز در اين شهر در آتش سوخته‌اند. زلزله‌هايي با بزرگا و شدت مشابه در ساير نقاط جهان تخريب‌هاي بسيار بيشتري را به بار آورده است، مثلا حدود 80 هزار كشته و فروريختن بيش از 30 هزار ساختمان در زلزله 8 اكتبر 2005بالاكوت پاكستان با بزرگاي 7.7.  كيشيدا نخست‌وزير ژاپن روز پنجشنبه متعهد شد كه تقريبا 4 ميليارد ين (28 ميليون دلار) بودجه براي امدادرساني به اين سانحه اختصاص دهد. ژاپن كشوري است كه در 11 مارس 2011 با زمين‌لرزه با بزرگاي 9.0 و سونامي پس از آن مواجه شد كه باعث ذوب هسته‌اي در نيروگاه فوكوشيما شد. تلفات حدود 22 هزار نفري عمدتا به سونامي پس از زمين‌لرزه مذبور مربوط بود. در ژاپن خدمات اورژانس كشور به خوبي براي امداد و نجات در اثر زلزله آماده هستند، ساختمان‌ها با دستورالعمل‌هاي سختگيرانه براي تاب‌آوري در برابر لرزش ساخته شده‌اند و هشدارهاي زلزله براي بسياري از رخداد‌ها از 1 تا ۲۰ ثانيه قبل از شروع بدترين لرزش‌ها مستقيما به مردم ارسال مي‌شوند.  در تركيه و سوريه در 6 فوريه 2023 - 16 بهمن 1401 - با دو زمين‌لرزه به ترتيب با بزرگاهاي 7.8 و 7.5 حدود 51 هزار نفر در تركيه و حدود 10 هزار نفر در سوريه جان باختند. زمين‌لرزه با بزرگاي 6.8 در مراكش در 8 سپتامبر 2023 -  17 شهريور 1402 -  بيش از 2900 كشته بر جاي گذاشت و 2.8 ميليون نفر را تحت‌تاثير قرار داد. يك رشته زمين‌لرزه در هرات افغانستان در 7 تا 16 اكتبر 2023 - 15 تا 23 مهر 1402 -  كه با رخداد چهار زمين‌لرزه با بزرگاي 6.3 همراه بود و هر چهار زمین‌لرزه  دست‌كم 35 كيلومتر از شهر هرات فاصله داشتند 1500 كشته و بيش از 2 هزار زخمي بر جاي گذاشت. حال ببينيم در ژاپن در سده اخير در مورد زلزله چه كرده‌اند. در ژاپن از «ميراگر‌ها يا دمپرها» در مقياس بزرگ استفاده مي‌كنند كه مانند آونگ‌هايي در داخل آسمان‌خراش‌ها جابه‌جا مي‌شوند تا سامانه‌هايي از فنرها يا بلبرينگ‌هايي كه به ساختمان‌ها اجازه مي‌دهند مستقل از پايه‌هاي‌شان براي كم كردن احتمال تخريب ساختمان‌ها تاب بخورند. 

انعطاف‌پذيري و كم كردن ميزان جابه‌جايي ساختمان در زلزله به سازه‌ها بيشترين شانس بقا را مي‌دهد. ساختمان‌هاي مهم به ويژه بيمارستان‌ها و سازه‌هاي خاص روي لاستيك‌ها يا بلبرينگ‌هايي قرار گرفته‌اند تا خود ساختمان بتواند تاب بخورد. از نظر مفهومي، همه‌چيز به اين ايده برمي‌گردد كه به جاي مقاومت در برابر حركت زمين، به ساختمان اجازه مي‌دهيد تا با آن حركت كند. اگرچه اين كشور تا دهه 1960 محدوديت ارتفاع 31 متري را اعمال كرد، اما با وجود ريسك ناشي از سوانح طبيعي، از آن زمان به معماران اجازه داده شد تا ساختمان‌هاي بلندتري بسازند. طبق داده‌هاي شوراي ساختمان‌هاي بلند و زيستگاه شهري، ژاپن امروز داراي بيش از 270 ساختمان بالاتر از 150 متر است كه پنجمين رده را از اين نظر در جهان دارد. 
اما براي بسياري از مكان‌هاي ژاپن كه آسمان‌خراش‌ندارند، مانند واجيما، جايي كه زلزله 1 ژانويه 2023 رخ داد، تاب‌آوري در برابر زلزله بيشتر در مورد حفاظت از ساختمان‌هاي روزمره - خانه‌ها، مدارس، كتابخانه‌ها و فروشگاه‌ها- بوده است. و در اين راستا، موفقيت ژاپن به همان اندازه كه حاصل فناوري است، نتيجه اتخاذ سياست و مديريتي درست نيز بوده است. آيين‌نامه‌اي كه در سال 1981 به نام «شين تاي‌شين» يا اصلاحيه استاندارد ساختمان‌هاي مقاوم در برابر زلزله معرفي شد - پاسخي مستقيم به زمين‌لرزه دريايي مياگي 12 ژوئن 1978 با بزرگاي 7.8 با 28 كشته و 1325 مجروح بود. با تعيين الزامات سخت‌گيرانه‌تر براي ظرفيت باربري ساختمان‌هاي جديد و نياز به «تحرك طبقاتي» بيشتر (بدان معني كه چقدر طبقات مي‌توانند نسبت به يكديگر جابه‌جا شوند)، استانداردهاي جديد آنقدر موثر بوده‌اند كه خانه‌هايي كه مطابق با استانداردهاي قبل از 1981 ساخته شده‌اند. به عنوان «kyu-taishin» يا «قبل از مقاومت در برابر زلزله» شناخته مي‌شود كه فروش آنها بسيار سخت‌تر و بيمه كردن آن گران‌تر است. اولين آزمايش واقعي اين مقررات در سال 1995 رخ داد، زماني كه زلزله بزرگ هانشين 17 ژانويه 1995 باعث تخريب گسترده در بخش جنوبي استان هيوگو شد، نتايج واضح بود: 97 درصد از ساختمان‌هاي فروريخته در زلزله 1995 قبل از سال 1981 ساخته شده بودند. زمين‌لرزه 1995 جرقه‌اي را در سراسر كشور براي مقاوم‌سازي ساختمان‌هاي قديمي با استانداردهاي 1981 برانگيخت -  فرآيندي كه مقامات شهري از طريق يارانه آن را تشويق كردند. نوآوري در دهه‌هاي پس از آن ادامه داشته است و معماران ژاپني اغلب در طراحي لرزه‌اي پيشرو هستند.  يك معمار معروف ژاپن، كنگو كوما، در سال 2016 با شركت نساجي كوماتسو ماتره همكاري كرد تا پرده‌اي متشكل از هزاران ميله فيبر كربني بافته‌شده ايجاد كند كه دفتر مركزي شركت را با آن تاب‌آور كند.  137 كيلومتري كانون زلزله اول ژانويه 2024.