چند پرسش درباره خونين‌ترين اقدام تروريستي
احسان هوشمند
رويداد تروريستي چهارشنبه 13 دي ماه 1402 كرمان، بزرگ‌ترين و پرتلفات‌ترين و خونين‌ترين رويداد تروريستي ايران معاصر است. متاسفانه در اين حادثه غم‌بار تاكنون حدود 90 هموطن كشته و بيش از دوبرابر كشته‌ها، زخمي شده‌اند. داعش به عنوان يكي از گروه‌هاي مخوف تروريستي مسووليت اين حادثه را برعهده گرفت و تهديد كرد كه در آينده اهداف ديگري را در ايران مورد حمله قرار مي‌دهد. اين سومين اقدام تروريستي داعش در دوره 15 ماهه اخير در ايران است؛ دو اقدام در شاهچراغ شيراز و سومي در كرمان. يكي از روزنامه‌هاي تهران نيز هشدار داده اگر به اين ترورها كه به گفته آن روزنامه اسراييل پشت پرده آن قرار دارد پاسخ داده نشود اين ترورها حتي در تهران نيز ادامه خواهد داشت. اقدام غيرانساني حمله انتحاري به شهروندان بي‌گناه در كرمان از ابعاد مختلفي قابل بررسي است، اما در كنار مقابله جدي با اين پديده و گروه‌هاي تروريستي مطالب ديگري نيز شايسته تأمل و توجه است:
1-در كمتر از يك سال و نيم گذشته تاكنون سه عمليات تروريستي توسط داعش در كشور صورت گرفته است. اقدام اخير در كرمان در نوع خود ركوردشكني اقدامات تروريستي در كشور است و خونبارترين اقدام تروريستي دهه‌هاي گذشته محسوب مي‌شود. البته پيش از اين داعش در خرداد 1396 مجلس شورا و نيز در 31 شهريور ماه 1397 رژه نيروهاي مسلح در اهواز را مورد حمله قرار داد. آنچه درباره اين چند رويداد تروريستي داعش
قابل توجه است عدم مسووليت‌پذيري هيچ يك از مسوولان سياسي و انتظامي و امنيتي كشور در برابر اين اقدامات تروريستي است. به گونه‌اي كه هيچ وزيري استعفا نداد و هيچ مقامي خلع و محاكمه و زنداني نشد، چراكه بروز هر اقدام تروريستي چند وجه دارد؛ يكي جريان يا فرد تروريست طي چه فرآيندي موفق به پيشبرد اقدام خود و انجام اقدام تروريستي مي‌شود؟ وجه ديگر آمادگي مسوولان سياسي و انتظامي براي مقابله با اقدامات تروريستي است! در اين‌گونه موارد اگر كوتاهي و خطا يا سهل‌انگاري صورت گرفته باشد مسوولان امر بايد بركنار و به سرعت مواخذه شوند، اما در ايران اين قاعده نيست كه مسوولي به دليل ضعف يا كوتاهي يا خطا بركنار و مورد مواخذه جدي قرار گيرد. هيچ مسوولي نيز بابت كشته و زخمي شدن بيش از دويست شهروند كشور از ملت ايران عذرخواهي نكرد و پوزش نخواست كه كم‌كاري يا عدم آمادگي آنان زمينه‌ساز موفقيت اقدامات تروريستي شده است. مگر فلسفه وجودي چنين مسوولاني حفاظت از جان و مال و آبروي شهروندان ايراني نيست پس چرا تاكنون حتي از يك پوزش و عذرخواهي شانه خالي كرده‌اند. حتي خبري نيز تاكنون منتشر نشده كه نشان دهد گروهي مسوول شده‌اند تا بررسي كنند آيا كم‌كاري يا اهمالي در ترتيبات انتظامي و امنيتي صورت گرفته است يا خير؟ اگر چند مسوول كه بر اثر اهمال يا خطاي آنان گروهي از شهروندان در جريان تشييع سردار سليماني كشته شده بودند در كرمان بركنار و مواخذه شده بودند، اگر چند مسوول به دليل خطاي فاحش صورت گرفته در ماجراي هواپيماي اواكرايني مواخذه شده بودند، اگر چند مسوول در ماجراي حمله داعش به مجلس يا شاهچراغ بركنار شده بودند و بررسي‌هاي دقيقي درباره ابعاد كم‌كاري يا خطاهاي محتمل صورت گرفته بود شايد ابعاد فاجعه كرمان چنين نبود و مسوولان امر با آمادگي بيشتري با موضع برخورد مي‌كردند.
آيا در كشور وزيري يا مقامي هست كه مسووليت اتفاقات دوره صدارت خود را بپذيرد؟ آيا ريخته شدن خون ده‌ها ايراني توسط گروه‌هاي تروريستي اتفاق كم‌اهميتي است كه مسوولي بابت كم‌كاري يا خطاي احتمالي بركنار و مواخذه نمي‌شود؟
2- ورود و خروج گسترده شهروندان خارجي از مرزها موضوع ديگري است كه با اتفاقات تروريستي اخير در ارتباط است.
فقدان سياست مهاجرتي روشن كشور و تردد انبوه شهروندان خارجي از مرزهاي كشور به ويژه شرق كشور نمود خود را در اتفاقات تروريستي 15 ماهه اخير نشان مي‌دهد. اين وضعيت پيامدهاي خطير ديگري هم دارد كه بايد بدان پرداخته شود. اقدامات كارشناسي نشده همچون كشيدن ديوار درون مرزهاي كشور و برخورد طالب‌ها با شهروندان ايراني كه در آن سوي ديوار زمين دارند يا حتي مزار يك شهيد ايراني در آن سوي ديوار قرار دارد! همچنين اثرات خنثي‌كننده توفان شن بر ديوار مرزي يا فاصله ديوار مرزي با مرز و... بر پيچيدگي و اهميت موضوع تاكيد مي‌كند. در اين باره بايد با دقت و با بهره‌گيري از عقل و خرد جمعي و مشاوره كارشناسان كشور و استفاده از تجارب پيشين كشور و ديگر كشورها و آسيب‌شناسي سوابق موضوع به تدوين برنامه پرداخت.