«اسپانسيبل استيت كرفت» خبر پرتاب موفقيت‌آميز ماهواره ايران را به فضا تحلیل کرد
پيام «ثريا» به امريكا و اسراييل
20 ژانويه 2024، سپاه پاسداران ايران موشك سه‌مرحله‌اي را با موفقيت پرتاب كرد و ماهواره ثريا را در ارتفاع بي‌سابقه 460 مايلي از سطح زمين در مدار قرار داد. گزاره‌اي كه از منظر رسانه‌هاي غربي پيروزي علمي براي ايران محسوب مي‌شود و نشان از قدرت استراتژيك ژئوفضايي كشورمان دارد. ناظران مدعي‌اند درحالي كه از روزها قبل براي اين پرتاب فضايي برنامه‌ريزي شده بود، ماهواره ثريا در همان روزي كه اسراييل مقر مستشاران ايران در سوريه را هدف حملات تهاجمي‌اش قرار داد و به دنبال آن موشك‌هاي بالستيك محور مقاومت فعال در عراق به پايگاه امريكايي اصابت كرد، در فضا مستقر شد.
بازگشت به عصر جنگ سرد؟
نشريه ريسپانسيبل استيت كرفت با انتشار گزارشي مدعي است پرتاب ماهواره به فضا با افزايش تنش‌هاي سياسي در ميدان جنگ ميان اسراييل با حماس و ايالات‌متحده با محور مقاومت همزماني داشت.
ايران با پرتاب موفقيت‌آميز ماهواره‌اش به فضا اين پيام را براي ايالات‌متحده و اسراييل ارسال كرد كه علي‌رغم تحريم‌ها يا ترور دانشمندانش، همچنان مي‌تواند فناوري شليك موشك‌هاي دوربرد را، خواه به فضا و خواه بر فراز يك قاره، توسعه دهد. از همين رو به باور ناظران ايران با توسل به چنين اهرمي نشان داد كه اگر هدف از تحريم‌ها و ترورها محدود كردن چنين فعاليت‌هايي است، اعمال و اجراي‌شان ماحصلي نداشته است. گروهي از ناظران با اشاره به پرتاب موفقيت‌آميز ماهواره‌اي ايران مدعي‌اند كه فعل و انفعال‌هاي اخير تهران نشان داد كه آنچه روي زمين و در ميدان‌هاي نبرد خواه در سرزمين‌هاي اشغالي، عراق و سوريه و حتي درياي سرخ جريان دارد به رقابت‌هاي ايران با غرب در فضا نيز مرتبط است؛ گزاره‌اي ادعايي كه يادآور روندي است كه ابرقدرت‌هاي جنگ سرد درگيرش بودند.
گزاره‌اي كه جنگ سرد را سردتر كرد
در طول جنگ سرد، ايالات‌متحده و اتحاد جماهير شوروي هر دو به فناوري V-2 مجهز بودند، فناوري كه به دو ابرقدرت امكان مي‌داد تا ماهواره‌هايي را به فضا بفرستند و فضانوردان خود را راهي ماه كنند.اكتبر 1957، اتحاد جماهير شوروي اولين ماهواره‌اش موسوم به «اسپوتنيك» را به فضا پرتاب كرد، اين پرتاب پيروزي قابل توجهي براي شوروي در طول جنگ سرد به ارمغان آورد. به گفته داگلاس برينكلي، مورخ، «براي جهاني كه درگير رقابت جنگ سرد بين امريكا و شوروي بود، فضا به سرعت به عرصه جديد براي نبرد تبديل شد.» پرتاب‌كننده‌ها و پرتاب‌هاي فضايي ابزاري براي پالايش محتاطانه فناوري نظامي به نام اكتشاف فضايي قلمداد مي‌شدند. در آن بازه زماني ساختار امنيت ملي امريكا مدعي بود كه اگر اتحاد جماهير شوروي بتواند ماهواره‌اي را به فضا پرتاب كند، اين توان را دارد تا به برنامه‌اي هسته‌اي پيشرفته مجهز شده و بدين طريق قلمرو و خاك ايالات‌متحده را هدف قرار دهد. علاوه بر اين، موشك پرتاب‌كننده ماهواره مي‌تواند حامل پيامي سياسي باشد مبني بر اينكه رقيب مجهز به اين تجهيزات مي‌خواهد بدون توسل به خشونت با دشمن خود تسويه حساب كند. اين پويايي هماني است كه جنگ سرد را سرد كرد.
ميدان تازه رويارويي
ناظران با استناد به مقوله فوق مدعي‌اند كه تصورات مشابه توجيه‌كننده هراس ايالات‌متحده از برنامه ماهواره‌اي ايران است، اين ترس حتي پيش از آغاز عمليات 7 اكتبر و حملات تهاجمي اسراييل به غزه و حملات متقابل محور مقاومت در عراق و سوريه به مواضع واشنگتن و تل‌آويو وجود داشته، تحليلگران ادعا مي‌كنند، همان‌گونه كه برنامه‌هاي فضايي امريكا و شوروي در طول جنگ سرد، برنامه‌اي براي به رخ كشيدن اعتبار دو بازيگر قلمداد مي‌شد، آخرين پرتاب ماهواره ايران نيز از منظر اين كشور گزاره‌اي است براي نشان دادن اعتبار ملي بالاخص بعد از حملات تروريستي در كرمان و سيستان و بلوچستان.در طول جنگ سرد، ايالات‌متحده و اتحاد جماهير شوروي، ماهواره‌هاي جاسوسي را بر فراز خاورميانه مستقر كردند و ماهواره‌هاي بعدي جهت تقويت سيستم موقعيت‌ياب جهاني (GPS) و هدايت موشك‌هاي كروز و پهپادهاي امريكايي مورد استفاده عليه عراق در طول جنگ خليج‌فارس در سال 1991 و سپس عليه القاعده پس از حملات 11 سپتامبر ضروري شد. در قرن بيست و يكم، جنوب جهاني به رهبري چين، هند و ايران وارد ميدان فضايي شد. فضا به زودي به عنوان عرصه‌اي براي رقابت بين كشورهاي خاورميانه ظاهر گشت. در ميان بازيگران خليج‌فارس، قطر در دهه 1990 با پخش برنامه‌هاي الجزيره در برابر همسايه بزرگ‌تر خود عربستان و همچنين كل منطقه از طريق كانال خبري وابسته به فناوري ماهواره، به قدرت نامتقارن دست يافت. امارات متحده عربي نيز در حال حاضر اعتبار خود را به عنوان يك اسپارت منطقه‌اي با آغاز ماموريت به مريخ تقويت مي‌كند.
چالش تازه واشنگتن
اين پويايي درحالي است كه تا پيش از اين اسراييل انحصار فناوري فضايي و قرار دادن ماهواره‌هاي خود در فضا را دراختيار داشت. از همين رو گروهي بر اين باورند كه برنامه فضايي كنوني ايران به عنوان ابزاري براي به چالش كشيدن دشمن منطقه‌اي و همچنين امريكا به عنوان ابرقدرت عمل مي‌كند. ريسپانسيبل استيت كرفت مدعي است همزمان، متحدان ايران يعني «محور مقاومت» فضا را نظامي كرده‌اند. به ادعاي اين نشريه در شرايط كنوني حملات هواپيماهاي بدون سرنشين انصار‌الله توسط فناوري ماهواره‌اي هدايت مي‌شوند، زيرا پهپادي كه در چنين برد طولاني پرواز مي‌كند، براي ارسال اطلاعات به خلبان در يمن به پيوند داده‌هاي ماهواره‌اي متكي است.در باب پهپادهاي انصار‌الله، اين جنگنده‌ها قبل از برخورد با مانعي يا خرابي و آسيب، با «جي پي اس» به سمت هدف خود هدايت مي‌شوند. به ادعاي تحليلگران انصار‌الله ماهواره ارتباطي شناخته شده‌اي ندارند و به فضاي تجاري موجود ماهواره‌اي متكي است. اين حملات سطح پيچيده‌اي از هماهنگي ميان اين گروه را نشان مي‌دهد كه به ادعاي ناظران از چاپ سه‌بعدي براي ساخت پهپادها و اجزاي آن براساس طرح‌هاي ايراني استفاده مي‌كنند. تا سال 2022، حملات انصار‌الله يكي از عواملي بود كه عربستان‌سعودي و امارات را وادار كرد تا خود را از مناقشه يمن دور كنند، حالا اين تجهيزات به بلاي جان ايالات‌متحده و متحدانش در درياي سرخ تبديل شده است، اين گروه مدعي‌اند از آنجايي كه انصار‌الله بخشي از محور مقاومت و گروهي حامي ايران است، توانايي پهپادي‌اش امتيازي براي تهران محسوب مي‌شود. در همين راستا گروهي از ناظران مي‌گويند حملات محور مقاومت به مواضع امريكا و اسراييل در منطقه در كنار تازه‌ترين پرتاب فضايي جمهوري اسلامي ايران حامل پيامي است براي اسراييل مبني بر اينكه تهران از مواضعش عقب‌نشيني نخواهد كرد. ايران با پرتاب فضايي‌اش به ايالات‌متحده نيز اعلام كرد كه پس از خروج يكجانبه ترامپ از توافق هسته‌اي در سال 2018 (برجام) در موقعيت قوي‌تري قرار دارد. ناظران مدعي‌اند امروز ايران به واسطه سياست‌هاي شكست خورده بايدن در باب احياي توافق هسته‌اي براي پيشبرد فناوري هسته‌اي سانتريفيوژ، ذخاير هسته‌اي‌اش و پيشرفت برنامه فضايي خود دلايل قانع‌كننده‌اي دارد.