«زال و رودابه» در سنگلج موثر يا ...
ماهرخ ابراهيم‌پور
در شبي باراني در سالن سنگلج به تماشاي نمايش «زال و رودابه» به كارگرداني صفرعلي قربان‌زاده بهرامي از تاجيكستان نشستم. در شبي كه تعدادي از ۴۰، ۵۰ تماشاگر نمايش، نتيجه مسابقه فوتبال ايران و امارات، در جام ملت‌هاي آسيا را با سرك كشيدن به تلفن همراه‌شان، دنبال مي‌كردند و در عين حال در سالن سنگلج مشغول تماشاي نمايش كشور دوست و همزبان از ميراث كهن ما، شاهنامه بودند. تعداد صندلي‌هاي خالي زياد بود، برايم سوال پيش آمدكه آيا مسوولان چهل و دومين جشنواره تئاتر فجر نمي‌توانستند از دوستداران شاهنامه، استادان زبان و ادب فارسي، شاهنامه‌پژوهان يا دانشجويان زبان و ادبيات فارسي دعوت كنند تا به تماشاي «زال و رودابه» بنشينند تا از اين فرصت، بهينه استفاده شود؟ آيا تصور مي‌كردند همه صندلي‌ها پر خواهد شد؟ آيا از ميزان فروش يا ذخيره (رزرو) بليت‌ها خبر نداشتند؟ به نظرم جواب پرسش‌ها مشخص است؛ آنها حتما از ميزان فروش و استقبال تماشاگران مطلع بودند، اما چرا دو رديف صندلي مهمان ويژه خالي بود؟ در ميان كساني كه به عنوان مهمان مشغول تماشاي نمايش «زال و رودابه» بودند، داوود فتحعلي‌بيگي، نويسنده و بازيگر برايم چهره آشنايي بود و... اگر مديران سالن‌هاي نمايش از اين اختيار برخوردار باشند كه برحسب تجربه، تعداد تماشاگران را پيش‌بيني كنند، مي‌توانند استادان و پژوهشگران را براي ديدن نمايش دعوت كنند؛ البته بعيد مي‌دانم در ميان مديران دولتي كنوني تالارهاي نمايش، تجربه و ايده، محلي از اعتنا داشته باشد تا آنها بخواهند از اين فرصت كه هزينه بسياري براي آن صرف شده است، بهره بگيرند.
سوال ديگري كه بعد از نمايش ذهنم را مشغول كرد، اجراي نمايش در سالن سنگلج بود كه (اگر اشتباه نكنم) سال قبل هم اين سالن را براي كار «فردوسي» به تاجيكستان دادند! اين نوع تصميم‌گيري‌ها از كجا نشات مي‌گيرد؟ آيا مديران تالارهاي نمايش نقش يا كوچك‌ترين اثري در تعيين محل اجراي نمايش‌هاي جشنواره فجر دارند؟ اجراي نمايش‌هايي از اين دست در سنگلج بر چه اساسي است؟ چرا اين روند چند سال است كه ثابت مانده؟ درحالي كه به نظرم اجراي نمايش «زال و رودابه» در مجموعه تئاترشهر مخاطبان بيشتري را به خود جذب خواهد كرد.