احسان پناه‌بر| جو بايدن، رييس‌جمهور امريكا روز يكشنبه از رقابت‌هاي انتخاباتي ۲۰۲۴ كناره‌گيري كرد. پس از مناظره فاجعه‌بار بايدن با دونالد ترامپ شك و ترديد‌هاي هم‌حزبي‌هاي رييس‌جمهوري نسبت به توانايي او بيشتر شد و تلاش‌ها براي بركناري‌اش از نامزدي دوچندان گشت. در اين ميان، رهبران حزب دمكرات، از چاك شومر رهبر اكثريت سنا تا حكيم جفريس، رهبر اقليت مجلس نمايندگان و نانسي پلوسي و باراك اوباما يك‌شبه با كودتايي عليه بايدن، او را مجبور به كناره‌گيري از نامزدي حزب كردند. به گزارش سي‌ان‌ان، تصميم بايدن براي كناره‌گيري از نامزدي پس از تشديد فشار از سوي متحدان دموكراتش عليه او پس از مناظره 27 ژوئن شدت گرفت. بايدن در اعلاميه استعفاي خود كه در شبكه ايكس منتشر كرد، نوشت: خدمت به عنوان رييس‌جمهور شما بزرگ‌ترين افتخار زندگي من بوده است در حالي كه قصد نامزدي مجدد را داشتم، معتقدم كه به نفع حزب و كشورم است كه كناره‌گيري كنم و تنها بر انجام وظايف خود به عنوان رييس‌جمهور براي باقيمانده دوره رياست‌جمهوري خود متمركز شوم.
بايدن در اعلاميه بي‌سابقه خود دركمتر از چهار‌ماه پيش از انتخابات، در حالي كناره‌گيري خود را اعلام كرد كه هم حزب دموكرات را در موقعيت ويژه‌اي قرار داده، و هم حزب جمهوري‌خواه را نسبت به رقيب جايگزين بايدن سردرگم كرده است. بايدن در پستي جداگانه در شبكه ايكس، به سرعت از كاملا هريس، معاون رييس‌جمهور براي نامزدي حزب و مقابله با ترامپ حمايت كرد و حزبش را تشويق كرد كه پشت سر او متحد شود. تقريبا 30 دقيقه پس از اينكه او خبر پايان دادن به كارزار انتخاباتي خود را رسانه‌اي كرد، در باب هريس نوشت: امروز، مي‌خواهم حمايت كامل خود را از كاملا [هريس] اعلام كنم تا نامزد حزب ما در سال جاري باشد. دوستان دموكرات! وقت آن است كه گرد هم آمده و ترامپ را شكست دهيم. اين اقدام پيشدستانه بايدن باعث شد كاملا هريس به اولين فرد جدي حزب براي نامزدي در كنوانسيون اوت در شيكاگو بدل شود. اعلاميه كناره‌گيري بايدن جديدترين شوك به مبارزات انتخاباتي پر سر و صدا براي تصاحب كاخ سفيد وارد كرد آن هم يك هفته پس از سوء‌قصد به ترامپ در پنسيلوانيا. به گزارش نيويرك تايمز، كناره‌گيري بايدن در نوع خود كم سابقه است: نامزد احتمالي يك حزب براي رياست‌جمهوري هرگز به اين اندازه نزديك به انتخابات از رقابت خارج نشده است. رييس‌جمهور ليندون جانسون كه در باتلاق جنگ ويتنام گرفتار شده بود، در مارس 1968 پس از انتخابات مقدماتي اعلام كرد كه ديگر براي دوره دوم نامزد نخواهد شد. اما، تصميم جولاي بايدن پس از آن اتخاذ شد كه بيش از 14 ميليون دموكرات به حمايت از او در فرآيند اوليه رأي دادند.
كاملا هريس نيز در بيانيه‌اي از «اقدام فداكارانه و ميهن پرستانه » بايدن ستايش كرد و گفت كه او قصد دارد نامزدي حزبش را «كسب كند و برنده شود ». هريس گفت: من تمام توانم را براي متحد كردن حزب دموكرات و مردم امريكا براي شكست دونالد ترامپ و برنامه افراطي او در پروژه 2025 به كار خواهم بست.
به گزارش اسوشيتدپرس، هريس در روزهاي آتي با فهرستي از چالش‌هاي سياسي چالش‌برانگيزي روبه‌رو مي‌شود: كسب آراي نمايندگان براي ادعاي نامزدي حزب، انتخاب معاون، و تقويت محور كارزار سياسي گسترده‌اي كه براي بايدن فراهم شده و اكنون كليد آن در دستان هريس است. به گزارش نيويورك تايمز، هريس، در صورت انتخاب در ماه نوامبر، اولين زن و اولين فرد آسيايي‌تبار خواهد بود كه رييس‌جمهور ايالات متحده مي‌شود. آن طور كه سي‌ان‌ان گزارش مي‌دهد، نشانه‌هاي اوليه حاكي از آن است كه حزب دموكرات در حال حركت به سمت ائتلاف براي نامزدي هريس است. اين موضوع حتي قبل از آن بوده است كه هريس درباره تصميم بايدن براي كناره‌گيري از رقابت‌ها اظهارنظر كند. او حمايت‌هاي گروه سياهپوست كنگره و بيل كلينتون، رييس‌جمهور سابق و هيلاري كلينتون، وزير خارجه سابق امريكا را به دست آورده است. با اين حال، باراك اوباما رييس‌جمهور پيشين و نانسي پلوسي، رييس سابق مجلس نمايندگان ايالات متحده به شكل قابل توجهي در باب حمايت از كاملا هريس براي نامزدي سكوت كرده‌اند. آنها خواستار انتخابات آزاد در كنوانسيون ملي حزب دمكرات در ماه اوت در كمتر از يكماه ديگر هستند.
بيل و هيلاري كلينتون در حمايت از معاون رييس‌جمهور امريكا گفتند: مفتخريم كه در حمايت از معاون رييس‌جمهور هريس به رييس‌جمهور بپيونديم و هر كاري كه بتوانيم براي حمايت از او انجام خواهيم داد. اما اوباما بدون هيچ حمايتي از نامزدي كاملا هريس، در بيانيه‌اي گفت: من اطمينان فوق‌العاده‌اي دارم كه رهبران حزب ما مي‌توانند روندي را ايجاد كنند كه از ميان آن يك نامزد برجسته ظاهر شود.
نيورك تايمز به نقل از آگاهان از برنامه گفتند تصميم بايدن در حالي اتخاذ شد كه او هفته گذشته پس از تشخيص بيماري كوويد-19 در خانه ساحلي خود در ايالت دلاور در قرنطينه بود و با حلقه كوچكي از معتمدان نزديك و اعضاي خانواده در مورد آينده سياسي خود تبادل نظر مي‌كرد و به هيچ روي قصد كناره‌گيري نداشت. بايدن در اطلاعيه‌اي اعلام كرد اواخر اين هفته براي ارايه «جزييات» در مورد تصميم خود خطاب به ملت صحبت خواهد كرد. به گفته افراد آشنا با برنامه‌هاي بايدن به اسوشيتدپرس، هريس صبح يكشنبه از برنامه‌هاي بايدن مطلع شد و ستاد انتخاباتي و كاركنان ارشد كاخ سفيد دقايقي قبل از انتشار نامه كناره‌گيري از آن مطلع شدند. به گزارش نيويورك تايمز به نقل از نزديكان بايدن، رييس‌جمهور امريكا در چند روز گذشته درباره آينده خود فكر كرده و اين تصميم را ساعاتي پيش از انتشار آن گرفته بود.
به عقيده ناظران انتخاباتي، اكنون، دموكرات‌ها بايد فورا تلاش كنند تا طي هفته‌ها فرآيند انتخاب نامزدي را انسجام بخشند و راي‌دهندگان را در مدت زمان بسيار كوتاهي متقاعد كنند كه نامزد آنها مي‌تواند از پس كار برآيد و ترامپ را شكست دهد. ترامپ نيز كار راحتي ندارد: او بايد بتواند با فرد جديدي رقابت كند كه ممكن است شناخت كافي از او نداشته باشد. ترامپ دست كم يك‌بار با جو بايدن رقابت داشته و از نزديك با برنامه‌هاي او آشنا بود. اما نامزد جديد ممكن است براي كارزار ترامپ چالش‌برانگيز باشد.
پيش از اين، بايدن آراي اكثريت قريب به اتفاق نمايندگان ايالات و همه رقابت‌هاي نامزدي درون حزبي را، به جز يك ايالت، به دست آورد. اين امر نامزدي او را رسمي مي‌كرد. اما اكنون كه كنار گذاشته شده است، همان نمايندگان آزاد خواهند بود تا از نامزد ديگري حمايت كنند. طبق قوانين مالي كارزار فدرال، هريس 59 ساله به نظر جانشيني معمول است، عمدتا به اين دليل كه او تنها نامزدي است كه مي‌تواند مستقيما كارزار بايدن را در مقام معاونش هدايت كند.
فصل تازه هريس
به گزارش سي‌ان‌ان، كارزار انتخاباتي بايدن به‌طور رسمي نام خود را به «هريس براي رياست‌جمهوري » تغيير داده است. اين امر نشان مي‌دهد كاملا هريس وارث كارزار سياسي رييس‌جمهور امريكاست، و نشانه‌اي از مزيتي است كه هريس در رقابت براي نامزدي دموكرات‌ها از آن برخوردار است. گروه‌هاي دموكرات، از جمله كميته ملي دموكرات، نيز اسنادي را براي تغيير نام كميته‌هاي مشترك جمع‌آوري كمك‌هاي مالي به منظور نشان دادن نامزدي هريس، ثبت كردند. كنوانسيون ملي دموكرات‌ها قرار است در 19 تا 22 اوت در شيكاگو برگزار شود، اما اين حزب پيش‌تر اعلام كرده بود كه فراخواني مجازي براي نامزدي بايدن قبل از شروع رسمي رسيدگي‌ها در كنوانسيون برگزار مي‌كند. اينكه آيا نامزدهاي ديگر هريس را به چالش مي‌كشند يا خير، معلوم نيست: افرادي همچون گاوين نيوسام، فرماندار كاليفرنيا، كه سال گذشته به عنوان جايگزين احتمالي بايدن مطرح بود، و پيت بوتيگيگ وزير حمل و نقل دولت بايدن كه هم بايدن و هم هريس را براي نامزدي دموكرات‌ها در سال 2020 به چالش كشيده بود، يكشنبه حمايت خود را از هريس اعلام كردند. رييس كميته ملي دموكرات، جيمي هريسون، در بيانيه‌اي گفت كه اين حزب فرآيندي شفاف و منظم را براي انتخاب نامزدي كه بتواند دونالد ترامپ را در ماه نوامبر شكست دهد، انجام خواهد داد.
اندكي پس از اينكه جو بايدن، رييس‌جمهور امريكا اعلام كرد كه براي دور دوم نامزد نخواهد شد، رقيب جمهوري‌خواه او، دونالد ترامپ، گفت كه بايدن متقلب شايسته نامزدي براي رياست‌جمهوري نيست و شكست كامالا هريس، معاون رييس‌جمهور در انتخابات نوامبر آسانتر است. ترامپ روز يكشنبه در شبكه اجتماعي تروث نوشت: همه اطرافيان او، از جمله پزشك و رسانه‌ها، مي‌دانستند كه او نمي‌تواند رييس‌جمهور شود و واقعا هم چنين نبود. ما در دوره رياست‌جمهوري او بسيار متضرر شديم. اما به سرعت آسيب‌هايي را كه وارد كرده است، جبران خواهيم كرد و دوباره امريكا را شكوهمند مي‌كنيم!
مانور ترامپ
همچنين، ترامپ در اولين واكنش خود به اظهارات بايدن در مصاحبه با شبكه سي‌ان‌ان گفت كه فكر مي‌كند شكست هريس در انتخابات آسانتر باشد. مشاوران و متحدان كارزار ترامپ به خبرنگاران گفته‌اند كه نگران رويارويي با هريس نيستند، زيرا مي‌توانند او را با سابقه رييسش، بايدن، به ويژه در مورد مهاجرت و تورم، گره زده و شكست دهند. اين افراد گفتند تلاش خواهند كرد تا هريس و هر نامزد ديگري را با استناد به ضعف بايدن و حزب دمكرات با چالش جدي مواجه كنند. پسر ارشد ترامپ، دونالد ترامپ جونيور، پس از كنار گذاشتن بايدن در شبكه ايكس گفت كه هريس «مالك تمام سابقه سياسي طيف چپ جو بايدن است ». تنها تفاوت اين است كه او حتي ليبرال‌تر و البته كم توان‌تر از جو بايدن است. كاملا هريس مسوول كنترل مرز شد، و ما شاهد بدترين تهاجم غيرقانوني مهاجران به درون مرزهاي‌مان در تاريخ خود بوديم!!!.
برخي از رهبران حزب جمهوري‌خواه نيز خواستار استعفاي بايدن از سمت رياست‌جمهوري امريكا هستند. آنها استدلال مي‌كنند اگر بايدن نتواند براي انتخاب مجدد نامزد شود، نمي‌تواند به عنوان رييس‌جمهور ايالات متحده كار كند و شايسته نيست. اليز استفانيك، رييس كنفرانس جمهوري‌خواهان مجلس نمايندگان در بيانيه‌اي گفت: او بايد فورا استعفا دهد. جمهوري‌خواهان همچنين گفتند كارزار بايدن هفته‌ها به دروغ اصرار داشت كه رهبر دموكرات‌ها قدرت آن را دارد در رقابت باقي بماند. اما با اين حال، پس از اينكه بايدن تصميم گرفت از انتخابات مجدد كناره‌گيري كند، به نظر پذيرفته است كه شايستگي ادامه كار به عنوان رييس‌جمهور ايالات متحده را ندارد.
واكنش‌ها به كناره‌گيري بايدن از كارزار
همزمان، رهبران جهان به تصميم جو بايدن، رييس‌جمهور ايالات متحده براي پايان دادن به مبارزات انتخاباتي متزلزل خود پس از هفته‌ها فشار ناشي از نگراني‌ها در مورد سن و وضعيت جسماني و ذهني‌اش واكنش نشان دادند. برخي از واكنش‌هاي بين‌المللي به خروج بايدن در زير آمده است:
آيزاك هرتزوگ، رييس رژيم اسراييل از بايدن به خاطر «دوستي و حمايت ثابت‌قدمش از اسراييلي‌ها در طول زندگي حرفه‌اي چندين دهه‌اش » تشكر كرد. هرتزوگ در پستي در شبكه ايكس اعلام كرد كه بايدن، در مقام اولين رييس‌جمهور ايالات متحده كه در زمان جنگ از سرزمين‌هاي اشغالي بازديد كرد، مفتخر به دريافت مدال افتخار از دست رييس رژيم اسراييل شد. هرتزوگ نوشت: بايدن به عنوان متحد ثابت‌قدم يهوديان، نمادي از پيوند ناگسستني بين امريكايي‌ها و اسراييلي‌هاست.
ولوديمير زلنسكي، رييس‌جمهور اوكراين نيز در پستي در شبكه اجتماعي ايكس نوشت كه كشورش به تصميم سخت اما قوي بايدن احترام مي‌گذارد و از حمايت تزلزل‌ناپذير او در تلاش براي دفع حمله روسيه سپاسگزار است. زلنسكي نوشت: ما هميشه از رهبري رييس‌جمهور بايدن سپاسگزار خواهيم بود. او در دراماتيك‌ترين لحظه تاريخ كشور ما از كي‌يف حمايت كرد، در جلوگيري از اشغال كشور از سوي پوتين به ما كمك كرد و در طول اين جنگ وحشتناك به حمايت از ما ادامه داده است. وضعيت كنوني در اوكراين و تمام اروپا چالش‌برانگيز است، و ما صميمانه اميدواريم كه تداوم رهبري قوي امريكا مانع از موفقيت روسيه يا به ثمر نشستن حملاتش شود. ديميتري پسكوف، سخنگوي كرملين نيز كه كشورش درگير جنگ در اوكراين است، گفت كه مسكو بيشتر بر پيروزي در جنگ اوكراين متمركز است تا نتيجه انتخابات ايالات متحده. پسكوف به رسانه دولتي تاس گفت: براي ما رسيدن به اهداف عمليات نظامي فوق‌العاده [عليه اوكراين] به جاي نتيجه انتخابات امريكا يك اولويت است.
كاير استارمر، نخست‌وزير بريتانيا نيز در واكنش به استعفاي بايدن از نامزدي گفت كه به تصميم بايدن احترام مي‌گذارد و مشتاقانه منتظر همكاري با رييس‌جمهور امريكا در طول دوران باقيمانده رياست‌جمهوري‌اش است. استارمر در شبكه ايكس نوشت: مي‌دانم كه همانطور كه در طول دوران حرفه‌اي‌اش برجسته بود، بر اساس آنچه كه اعتقاد دارد براي مردم امريكا بهترين تصميم را گرفته است. اولاف شولتز، صدراعظم آلمان نيز گفت كه «دوست » او بايدن دستاوردهاي زيادي براي كشورش، اروپا و جهان داشته است. شولتز در شبكه ايكس نوشت: به لطف بايدن، همكاري‌هاي ترانس آتلانتيك قوي‌تر شده است، ناتو منسجم‌تر است و ايالات متحده شريكي خوب و قابل اعتماد براي ما است. صدراعظم آلمان افزود: تصميم بايدن براي عدم نامزدي مجدد مستحق ستايش است.
چالش تازه دموكرات‌ها
با كناره‌گيري جو بايدن از رقابت و حمايتش از كامالا هريس، معاون رييس‌جمهور، دموكرات‌ها اكنون بايد در اواخر سال انتخابات، تغييري بي‌سابقه در درون خود انجام دهند. دموكرات‌ها قرار است كنوانسيون خود را در 19 تا 22 اوت در شيكاگو برگزار كنند. رويدادي كه قرار بود تاجگذاري بايدن باشد، اكنون به رقابتي آزاد بدل شده است كه در آن تقريبا 4700 نماينده مسوول انتخاب پرچمداري جديد براي به چالش كشيدن دونالد ترامپ جمهوري‌خواه در پاييز خواهند بود. حتي با حمايت بايدن از هريس، مسير پيش رو براي رهبران حزب دمكرات نه آسان است و نه روشن. پرسش‌هاي بي‌پاسخي در مورد تداركات، پول و پيامدهاي سياسي در قبال آينده نامزدي اين حزب براي رقابت با ترامپ وجود دارد. بايدن در اوايل سال جاري در همه ايالت‌هاي مقدماتي و حزبي پيروز شد و تنها قلمرو ساموآي امريكا را از دست داد. حداقل 3896 نماينده متعهد به حمايت از وي شده بودند. قوانين كنوني حزب به بايدن اجازه نمي‌دهد كه راي اين نمايندگان را به نامزد ديگري منتقل كند. با اين حال، از نظر سياسي، حمايت او از كاملا هريس احتمالا در راي اين نمايندگان به كاملا هريس تأثيرگذار است.
با كناره‌گيري بايدن، دموكرات‌ها از لحاظ فني با يك كنوانسيون راي آزاد شروع مي‌كنند. اما به‌طور واقع‌بينانه، حمايت بايدن از كاملا هريس، دموكرات‌ها را به قلمرو تيره و تاري سوق مي‌دهد. بار كنوني بر دوش هريس است كه تقريبا 4000 نماينده از ايالت‌ها، مناطق و ناحيه كلمبيا، به علاوه بيش از 700 به اصطلاح ابرنماينده، از جمله رهبران احزاب، برخي مقامات منتخب، و روساي جمهور و معاونان رييس‌جمهور سابق را با خود همراه كند. حتي قبل از اينكه بايدن تصميم خود را اعلام كند، دموكرات‌ها گوين نيوسام فرماندار كاليفرنيا و گرچن ويتمر فرماندار ميشيگان را به عنوان رقباي بالقوه علاوه بر هريس معرفي كردند. با اين حال، برخي از دموكرات‌ها به‌طور علني و بسياري به صورت خصوصي استدلال مي‌كردند كه بالا بردن اولين زن سياهپوست آسيايي تبار براي تصدي پست‌هاي ملي، بي‌معنا و چالش‌برانگيز خواهد بود. به عقيده اين گروه از رهبران حزب دمكرات، ريسك بسيار بزرگي است كه در فرصت كم بتوان راي‌دهندگان سفيد پوست دمكرات را قانع كرد به فردي سياه پوست و آسيايي تبار راي دهند، به ويژه اينكه او محبوبيت بالايي نيز در نزد رهبران حزب ندارد. در اين شرايط و حتي پيش از كناره‌گيري بايدن، دمكرات‌ها با چالش‌هاي كم سابقه‌اي مواجه بوده‌اند. انسجام در حزب جمهوي خواه همانقدر بالاست كه تشويش در حزب دمكرات. ناظران هشدار مي‌دهند در فرصت كوتاه براي تعيين نامزدي حزب، اختلافات در روزهاي آينده در ميان دمكرات‌ها به اوج خود مي‌رسد و اين امر مي‌تواند راي‌دهندگان، به ويژه افراد مردد با راي خاكستري را از نامزد دمكرات‌ها دلسرد كند.