شاخص‌هاي دينداري
عباس عبدی
فقط در دوره اصلاحات اين مسير به نحو ملموسي افزايشي شد. اكنون در اين يادداشت مي‌كوشم كه با توجه به اطلاعات موجود درباره يكي از استان‌هاي كشور، ابعاد اين پديده را قدري بشكافم.
اطلاعات ۵۰ نام اول دختران و پسران در كل كشور در سايت ثبت احوال از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۶ در دسترس است.
در سال ۱۳۸۰ هر ۱۰ نام اول پسران و ۹ مورد از نام‌هاي دختران مذهبي بودند. در نام‌هاي دختران از ۵۰ نام پركاربرد حدود ۲۷ مورد نام‌هاي مذهبي بودند عموما در رتبه‌هاي بالا قرار داشتند. در مورد پسران نيز ۳۷ نام از ۵۰ نام اول مذهبي بودند كه ۱۳ مورد نام‌هاي غيرمذهبي نيز عموما در رتبه‌هاي پايين قرار داشتند. اين آمار در مورد نامگذاري دختران در سال ۱۳۹۶ به طرز معناداري تغيير مي‌كند. از ۱۰ نام اول فقط ۷ مورد مذهبي هستند و از ۵۰ نام اول نيز ۱۸ مورد مذهبي هستند، هر چند نام‌هاي مذهبي معمولا در رتبه‌هاي بالاتري قرار دارند. همچنين در سال۱۳۹۶ در مورد پسران براي اولين‌بار يك نام غيرمذهبي نيز در ميان ۱۰ نام اول قرار مي‌گيرد و از ۵۰ مورد نام‌هاي پركاربرد پسران ۲۸ مورد مذهبي و بقيه غيرمذهبي هستند كه طي اين ۱۶ سال به وضوح نشان‌دهنده رشد چشمگير اسامي غيرمذهبي و كاهش كاربرد اسامي مذهبي است. شواهد نشان مي‌دهد كه اين فرآيند در سال‌هاي اخير با سرعت بيشتري تشديد شده ولي اطلاعات ملي آن كمتر در دسترس است، با اين حال اطلاعات منتشر شده درباره استان چهارمحال و بختياري در دو مقطع ۱۳۹۰ و ۱۳۹۹، يعني دهه ۱۳۹۰ در دسترس است.
ترتيب 10 نام استفاده شده با فراواني بالاتر به ترتيب به اين شرح است.
اسامي 10 نام پركاربرد براي پسران از ۱۰۰ درصد نام‌هاي مذهبي در سال ۱۳۹۰ به حدود ۶۰ درصد در سال ۱۳۹۹ رسيده، ولي نكته مهم اين است كه نام‌هاي غيرمذهبي رتبه‌هاي اول و دوم را به خود اختصاص داده‌اند كه بسيار اتفاق عجيبي است. در مورد دختران نيز از ۴ نام غيرمذهبي در سال ۱۳۹۰ به ۶ نام يا ۶۰ درصد نام‌ها رسيده با اين نكته كه رتبه‌هاي بالا را هم بعضا به خود اختصاص داده‌اند.
اين حد از تحول در ارزش‌ها و معيارهاي خانواده كه در انتخاب نام براي كودكان تجلي پيدا مي‌كند، آن هم در استاني چون چهارمحال و بختياري مي‌تواند قرينه مهمي بر تحولات ارزشي و فكري باشد. ارجاع به برخي مناسكي كه از بودجه عمومي حمايت مالي مي‌شوند، راهگشا نيست و فريبنده است. هنگامي كه استاندار ايلام مي‌گويد كه طي كمتر از دو سال ۶۴ هزار ميليارد ريال صرف توسعه و تبليغ راهپيمايي اربعين در استان كرده‌ايم، مي‌توان تصور كرد كه ماهيت اين مناسك چگونه است؟ يا هنگامي كه دستورالعمل‌هايي مبني بر كمك به ستاد بازسازي عتبات عاليات به كارخانجات و شركت‌ها صادر مي‌شود، معناي اين‌گونه از مراسم پيشاپيش تعريف شده است، بنابراين ضرورت دارد كه مسوولان و دست‌اندركاران امر به جاي پرداختن به شاخص‌هايي كه مي‌تواند معاني متفاوتي داشته باشند، به شاخص‌هايي مراجعه كنند كه واجد اين تنوع از برداشت‌هاي متضاد نباشند تا بتوانند موقعيت دينداري را در جامعه بسنجند.