سمنها براي كنترل بحران آمدهاند
ابوالفضل ميرقاسمي
يكي از دلايل اصلي شدت روند تخريب محيط زيست در دهههاي اخير، تضعيف سرمايه اجتماعي و در نتيجه كاهش سطح اعتماد عمومي، بيتفاوتي يا بعضا عدم مسووليتپذيري، ضعف مشاركت فعال مردم و بهرهبرداران محلي در حفظ و احياي محيط زيست است. خوشبختانه در بخش غيردولتي، شاهد حضور فعال سازمانهاي مردمنهاد (NGOs) در سطوح مختلف ملي، استاني و شهرستاني هستيم كه با جديت تمام در حال تلاش و كوشش در حوزه توسعه محلي و حفاظت از منابع طبيعي و محيط زيست هستند.
سمنها به دليل آشنايي با ادبيات مشاركت مردمي و حسن تعامل با مردم و بهرهبرداران محلي، ميتوانند نقش بسيار موثري در حساسسازي، آگاهي بخشي، اعتمادسازي، تغيير نگرش، ظرفيتسازي، توان افزايي، ايجاد تشكلهاي مردم نهاد، جلب مشاركت فعال مردم و بهرهبرداران محلي داشته باشند. سمنها ميتوانند مردم محلي را دغدغهمند كنند؛ به نحوي كه نه تنها قدر محيط زيست و عرصههاي طبيعي زادگاه خويش را بيش از پيش بدانند بلكه در حفظ و احياي آن عرصهها بيشتر كوشيده و جلوي تخريب آنها توسط ديگران را گرفته و ديگر بيتفاوت نباشند.
سمنها، از يك طرف ميتوانند در زمينه نظارت، نقد و بررسي عملكرد بخشهاي دولتي و خصوصي و از طرف ديگر در زمينه ظرفيتسازي محلي، تقويت سرمايه اجتماعي و بسيج اجتماعي (براي حفظ و احياي منابع طبيعي و محيط زيست) نقش آفريني كنند به شرط آنكه ظرفيت و توانمندي لازم را داشته باشند.
از دولت انتظار ميرود كه در اسرع وقت، بستر لازم جهت تضمين رعايت ملاحظات محيط زيستي و رعايت اصول توسعه پايدار و رشد فراگير و اقتصاد سبز و... را فراهم كند. اميد است با حسن تدبير مسوولان ذيربط و همفكري اساتيد و صاحبنظران دلسوز و متعهد، اقدامات عاجل و موثري در اين خصوص صورت پذيرد تا با استفاده از رويكردهاي مشاركتي مناسب، بستر مناسب جهت تحقق تمركز زدايي، بسيج اجتماعي، جلب مشاركت فعال همه آحاد جامعه و ارتقاي عزم ملي جهت مواجهه اصولي و سريع با مشكلات فوقالذكر فراهم شود تا ضمن كاهش وخامت اوضاع بحراني كشور، به تدريج، مشكلات اجتماعي، اقتصادي و محيط زيستي موجود ساماندهي شده و كنترل شوند.