در چهل سالگي جنگ تحميلي

محمد ايراندوست| چهل سال از تهاجم گسترده رژيم بعثي عراق به سرزمين ايران مي‌گذرد. در 31 شهريور سال 1359 صدام، رييس‌جمهور وقت عراق با ملغي كردن پيمان 1975 الجزاير كشورش را حاكم مطلق اروندرود ناميد و با زير سوال بردن حاكميت ايران بر جزاير تنب كوچك و بزرگ و ابوموسي، عليه ايران اعلام جنگ كرد. عراق از شمال‌غرب تا جنوب و مركز ايران را بمباران كرد و شهرهاي مرزي را يكي پس از ديگري به اشغال خود درآورد و بسياري از هموطنان‌مان را به شهادت رساند. در اين حملات پي‌درپي فرودگاه‌ها، پالايشگاه‌ها و مراكز مهم اقتصادي و صنعتي كشور ويران شد و تامين مايحتاج اوليه زيست مردم با بحران جدي مواجه گشت. تهاجم زميني، دريايي و هوايي عراق در شرايطي آغاز شد كه 19 ماه از سرنگوني رژيم پهلوي مي‌گذشت و انقلاب مردم ايران سرنوشتي مبهم داشت. از سويي عوامل سلطنت‌طلب، احزاب و گروه‌هاي متنوع سياسي، نيروهاي ضدانقلاب و اقليت‌هاي جدايي‌طلب هر يك به شيوه‌اي خاص در تقابل با انقلاب قرار داشتند و آشوب و بلوا و نبردهاي خياباني در برخي استان‌ها در جريان بود. از سويي ديگر امريكا به بهانه تسخير سفارتخانه‌اش توسط نيروهاي انقلابي، ايران را مورد تحريم اقتصادي قرار داده بود و همزمان جنگ تبليغاتي و رواني پرحجمي عليه انقلاب در داخل و خارج از كشور به راه افتاده بود. پيشروي عراق در مناطق مرزي غربي و جنوبي كشور و تزايد بحران‌هاي داخلي موجوديت و تماميت ارضي ايران را به سمت فروپاشي و اضمحلال سوق مي‌داد. در چنين موقعيت دشوار و پرالتهابي امام خميني (ره) بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران از نيروهاي مسلح و مردم خواست براي نجات انقلاب و دفاع از ايران بزرگ به سمت جبهه‌هاي نبرد بشتابند. اقشار، اقوام و اقليت‌هاي مختلف وارد ميدان ستيز با متجاوزان عراقي شدند و صحنه‌هايي شگرف از مقاومت و ايستادگي را خلق كردند و حماسه‌هايي آفريدند كه در تاريخ ايران ماندگار شد. ايستادگي قهرمانانه ملت ايران در برابر متجاوزان بعثي بيش از هشت سال به طول انجاميد. در اين سال‌ها بيش از 200 هزار نفر از ايرانيان در خاك و خون غلتيدند، صدها هزار نفر مجروح، جانباز و اسير شدند و بيش از  1000 ميليارد دلار به شهرها و تاسيسات زيربنايي كشور خسارت وارد شد. سرانجام جنگ تحميلي در اواخر مرداد سال 1367 با پذيرش قطعنامه 598 شوراي امنيت سازمان ملل متحد به پايان رسيد و ارابه‌هاي جنگ از حركت باز ايستادند. يك روي سكه جنگ هشت ساله خرابي‌ها، معضلات بي‌پايان و خسارت‌هاي بي‌شمار و بعضا جبران‌ناپذيري است كه ايران ناگزير متحمل شد. اما روي ديگر سكه اين جنگ طولاني و پرهزينه دستاوردها و افتخاراتي است كه جمهوري اسلامي با چنگ و دندان به دست آورد و توانست توان بالاي سياسي، فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي ايران بزرگ را بازسازي و در معرض قضاوت جهانيان قرار دهد. آموزه‌ها و تجارب گرانبهايي كه متخصصان، دانشمندان و صنعتگران در دوران دفاع مقدس كسب كردند پايه و مبناي توسعه و عمران اين مرز و بوم قرار گرفت و آباداني و پيشرفت كشور را تسريع بخشيد. در زمينه دفاعي نيز ايران با موشك‌باران مقر داعش در سوريه و پايگاه نظاميان امريكاي تروريست در عراق، ساقط كردن پهپاد گلوبال هاوك متجاوز امريكايي، ... دفاع از امنيت شهروندانش را به اثبات رساند و قدرت بازدارندگي ايران را به نمايش گذاشت. جنگ هشت ساله به بدخواهان ايران اين پيام و هشدار را داد كه ايرانيان از سرزمين مادري‌شان شجاعانه و هوشمندانه دفاع مي‌كنند و تجاوزگر را سخت پشيمان مي‌سازند. اين جنگ نابرابر به جامعه آموخت كه بايد در زمينه‌هاي علمي و فناوري، دفاعي و نظامي، اقتصادي و سازندگي توانمند و خودكفا باشيم. آموخت بايد روي پاي خودمان بايستيم، به توان و استعداد جوانان اتكا كنيم، قدرت ديپلماسي را باور داشته باشيم، وفاق ملي را در اولويت قرار دهيم، از شعارزدگي و افراطي‌گري پرهيز كنيم و همواره در راستاي تامين منافع ملي استوار و منسجم گام ‌برداريم. اكنون چهار دهه از دوران جنگ تحميلي مي‌گذرد. افكار عمومي به ويژه نسل جوان كه برهه جنگ را تجربه نكرده‌اند، سوالات و ابهامات زيادي پيرامون چرايي آن در ذهن مي‌پرورانند. ضرورت دارد با رويكردي واقع‌بينانه و به دور از فضاي احساسي و هيجاني زواياي آشكار و پنهان جنگ هشت ساله مورد كنكاش و تحليل قرار گيرد و با پاسخ‌هايي مستدل افكار عمومي اقناع شوند. حكمرانان توصيه‌هاي امام خميني (ره) در مورد جايگاه سرنوشت‌ساز مردم در عبور نظام، از بحران‌ها را به خاطر بياورند و بدانند كارآمد‌ترين مولفه اقتدار و مهم‌ترين سرمايه اجتماعي ايران بزرگ مردمند و بدون حمايت و مشاركت مردم راهبردها به سرانجام نمي‌رسند.