خرزهره
اسدالله امرایی
«خرزهره» نوشته ژان توله كه در ايران به تولي شهرت دارد با ترجمه سوگل فراهاني در نشر چشمه منتشر شده. سوگل فراهاني مترجم آثار ادبيات فرانسه است .در همان حين كه آشپز مو‌طلايي، تسبيح به دست، نام مي‌برد «مارگريت، آندره، فرانسوا ژوفره...» خواهر اربابش يكمرتبه از جا بلند مي‌شود. به نظر از درون چنان گر‌گرفته كه دوازده كاسه شيرهم آتشش را نمي‌خواباند. خودش را اين‌طرف و آن‌طرف مي‌كوبد و خم و راست مي‌شود. ديدنش دلخراش است. برمي‌گردد. دهانش باز مانده و چشمانش ملتهبند. انگار نيروي ماورايي ترفندي كثيف دلش را به هم بزند. خودش را كثيف مي‌كند. مدفوع از مچ پايش داخل كفش‌هايش جاري مي‌شود. خوشبختانه دامن پليسه‌اش قهوه‌اي است، وگرنه... افزايش ضربان قلب، مردمك‌هاي گشاد، گر گرفتگي، وهم‌زدگي، هذيان، تشنج... راه نفسش بند مي‌آيد و جان مي‌دهد. بغل دست او حالا نوبت خواهر‌زاده هجده ساله‌اش است كه بلند شود: « چندين مار قلبم را مي‌جوند، عصب‌هاي مرا تكه پاره مي‌كنند. انگار در روغن داغ مي‌جوشم.» ژان تولي، كاريكاتوريست، فيلمنامه‌نويس و رمان‌نويس فرانسوي است. علاوه بر فعاليت در عرصه تصويرسازي و ساخت فيلم، تاكنون 10 كتاب موفق و پرفروش نوشته و از جوايز ادبي نيز سهمي داشته است. تولي همچنين در زمينه نوشتن زندگي‌نامه نيز فعاليت مي‌كند. تصويرگر، فيلمساز، نويسنده، كارتونيست و مجري تلويزيوني اهل فرانسه است. اين نويسنده بيش از بيست رمان و كتاب تحسين‌شده، از جمله كتاب مشهور مغازه خودكشي و آدم‌خواران را هم در كارنامه خود به ثبت رسانده است. بسياري از آثار تولي در تئاتر يا سينما مورد اقتباس قرار گرفته‌اند و كتاب‌هاي او نيز در بيست‌وچهار كشور ترجمه و منتشر شده. تولي به واسطه فعاليت‌هاي ادبي و سينمايي خود برنده جوايز متعددي شده است. او همچنين نويسنده كتاب‌هاي ديگري از جمله دهكده آدم‌خواران، فرشته سمي، كتابي بر پايه زندگي‌نامه شاعر فرانسوي، پل ورلن و بيوگرافي افرادي از جمله آرتور رمبو و فرانسوا ويون است.
خرزهره روايتي تكان‌دهنده از زندگي يكي از بي‌رحم‌ترين قاتلان زنجيره‌اي فرانسه. كودكي دوست‌داشتني، دختري زيبا و زني دلسوز و وفادار كه سراسر بروتاني را زير پا مي‌گذارد و با عزمي راسخ جان هر كس را كه سر راهش قرار مي‌گيرد از او مي‌استاند؛ مرد و زن و پير و كودك و حتي شيرخواره را... الن ژگادو آشپزي حرفه‌اي بود كه در 26 فوريه 1852 در ميدان شان‌دومارس گردن زده شد، اما جلادش هرگز ندانست وحشتناك‌ترين جاني اعصار را گردن زده. ژان تولي با نوشتن اين كتاب و آدم‌خواران نام خود را در زمره نويسندگان داستان‌هاي جنايي واقعي جاي مي‌دهد.