سنت‌شكني ترامپ!
تريتا پارسي
بخش عمده‌اي از تيترهاي امروز به درستي بر مواضع تكان‌دهنده دونالد ترامپ مبني بر اينكه ايالات‌متحده، غزه را اشغال مي‌كند، متمركز است. امريكا اشتباهات بي‌شماري در خاورميانه مرتكب شده و ترامپ به مراتب بيشتر از ساير روساي جمهور امريكا تمايل داشته و دارد تا بدان‌ها اعتراف كند. اما هيچ كدام به اندازه متعهد شدن نيروهاي امريكايي جهت تصرف غزه در‌حالي كه قرار است 1.7 ميليون فلسطيني از اين سرزمين به اردن و مصر رانده شوند، فاجعه‌بار -و برخلاف منافع ايالات‌متحده- نخواهد بود. با اين حال ترامپ هنگام امضاي يادداشت اجرايي جديد مبني بر اعمال فشار حداكثري عليه ايران، آب سرد را بر سر اسراييل ريخت و آشكارا نارضايتي خود را از اين سياست ابراز كرد.او در مراسم امضاي فرمان اجرايي كه در روز سه‌شنبه انجام شد، گفت: «اين يكي از مواردي است كه من از انجامش خرسند نيستم. من اين فرمان را امضا مي‌كنم، اما از انجام آن ناراضي هستم.» با اين حال اين عبارات در قياس با ساير مواضع ترامپ در گفت‌وگو با خبرنگاران در دفتر بيضي چندان حيرت‌انگيز نبود. نكته قابل برجسته‌تر در عباراتش اين بود كه رييس‌جمهوري از تمايل يا عدم تمايل تصميم‌گيرندگان در ايران گفت و مدعي شد، افراد زيادي در ايران هستند كه نمي‌خواهند ايران دكترين هسته‌اي‌اش را تغيير دهد.من نمي‌توانم رييس‌جمهوري را در امريكا به خاطر بياورم كه از خط شبه رسمي واشنگتن مبني بر اين ادعا كه تهران براي عبور از آستانه گريز هسته‌اي خيز برداشته، منحرف شده باشد. مقامات ايالات‌متحده به ندرت اجازه ارايه نظري متفاوت يا حركت بر منطقه خاكستري را مي‌دهند: تمامي روساي جمهوري امريكا مدعي بودند كه ايراني‌ها خواهان عبور از آستانه گريز هسته‌اي هستند و تنها راه براي جلوگيري از دستيابي آنها توقف دسترسي‌شان به مواد، دانش يا فناوري لازم در اين زمينه است.
با اين حال ترامپ از اين ادعاها هم فراتر رفت. او با اعلام اينكه تصميم‌گيرندگان در راس ساختار سياسي ايران خواهان تغيير دكترين هسته‌اي نيستند، يكي از اساسي‌ترين پيش‌فرض‌هاي خرد متعارف واشنگتن در مورد ايران را در هم شكست. احتمالا او فقط همان چيزي كه جامعه اطلاعاتي دراختيارش قرار داده بود را تكرار مي‌كند. همچنين احتمالا جامعه اطلاعاتي ارزيابي‌هاي مشابهي را پيش‌تر انجام داده و آنها را با روساي جمهور قبلي به اشتراك گذاشته است. با اين حال، هيچ يك از روساي جمهور پيشين اين نكته مهم را با مردم امريكا در ميان نگذاشتند. در عوض، تصويري سياه و سفيد از خواسته‌ها و انگيزه‌هاي ايران ترسيم كردند؛ تصويري كه به تقويت سياست‌هاي جنگ‌طلبانه در قبال تهران كمك كرد و در عين حال از كشف مسيري براي حل و فصل اختلافات امريكا با ايران به صورت ديپلماتيك جلوگيري مي‌كرد.شكستن اين فرض (ادعايي) كه ايران خواهان تغيير دكترين هسته‌اي است، به ويژه براي بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسراييل مشكل‌ساز است.
گروهي جنگ‌طلب مدعي‌اند از آنجا كه تهران به دنبال عبور از آستانه گريز هسته‌اي بوده، تنها گزينه براي اسراييل و ايالات‌متحده حمله ادعايي پيشگيرانه به ايران است. اين همان گزينه ادعايي است كه نتانياهو در 25 سال گذشته از آن حمايت كرده است. با اين حال به ندرت اين مفروضات (ادعايي) به شكلي دقيق مورد بررسي قرار گرفته‌اند. اكنون ترامپ -درست دقايقي قبل از پذيرايي از نتانياهو در كاخ سفيد- اين فرض كه ساختار سياسي ايران به دنبال تغيير دكترين هسته‌اي است را رد كرد. انكار چنين فرضيه‌اي در كنار تاييد نيمه جان يادداشت اجرايي ترامپ در باب بازگشت فشار حداكثري قرار داده شد. رييس‌جمهوري امريكا احتمالا به خوبي مي‌داند كه سيگنال ارسالي اعمال تحريم‌ها، يعني عزم رييس‌جمهور دال بر اينكه مي‌خواهد محدوديت‌ها اجرا شود، اما ترامپ با ريختن آب سرد روي اين اقدامات آن‌هم با بيان عبارت «اميدوارم كه ما ناچار نشويم بيش از اين به فشارها متوسل شويم» به تهران، پكن و بازيگران خصوصي سيگنال داد كه قرار نيست براي اجراي محدوديت‌ها از جهنم و گردباد بگذرد.
ترامپ به جاي پايبندي بيش از حد به تحريم‌ها -محدوديت‌هايي كه رييس‌جمهوري در دوره اول رياست‌جمهوري‌اش به دنبال اجراي‌شان بود- فضايي را براي عدم پايبندي به تحريم‌ها تعريف كرد. از همين رو ترامپ متعاقبا اعلام مي‌كند كه بيشتر به يك توافق علاقه‌مند است تا درهم شكستن اقتصاد ايران. مفهوم موضع‌گيري‌اش اين است كه امضاي يادداشت اجرايي در باب بازگشت كمپين فشار حداكثري 2 گزاره‌اي بوده كه او به واسطه دلايل سياسي ناچار بدان تن داده است حال تهران بايد به اين گزاره‌ها توجه داشته باشد. ترامپ به‌رغم امضاي اين يادداشت اجرايي، درها را براي توافق بزرگ باز نگه داشته است، اما به ادعاي ناظران اين در براي هميشه باز نخواهد ماند. همزمان ترامپ بايد توجه داشته باشد توافقي كه قرار است در غزه اجرايي كند، مي‌تواند برايش بسيار پرهزينه باشد.
معاون اجرايي
موسسه كوئينسي