شنبه تصميم

مهشيد ستوده

 سومين هفته از مهرماه سال 95 براي علي جنتي روزهاي سختي بود. سخت‌تر از 1159 روزي كه در ساختمان ميدان بهارستان با سمت «وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي» تردد مي‌كرد و شايد حتي سخت‌تر از روزهاي مبارزه. روزهاي سخت سومين هفته مهرماه براي علي جنتي هرچند تازگي نداشت اما شرايط او را متفاوت كرد. درست از همان 24 مرداد ماه سال 92 كه علي جنتي از مجلس نهم با 234 راي اعتماد شد: «وزير ارشاد كابينه حسن روحاني»، روزهاي سخت براي او شروع شده بود اما سخت‌ترين روزهاي او حالا رسيده است كه او در حال تصميم‌گيري بود. اين هفته براي علي جنتي هفته تصميم‌گيري براي ماندن و نماندني بود كه خيلي‌ها براي شنيدن خبر «نماندن» گوش تيز كرده‌اند. علي جنتي در اين سه سال و 64 روز با سختي‌هايي روبه‌رو بود كه شايد در كمتر وزارتخانه‌اي خبر از آنها بود. پيش از آن در مجلس و با كاهش دلواپسان در قوه مقننه اين‌بار با موضع برخي علما بود كه سختي‌هاي جنتي آغاز شد. با اين همه از پاستور خبر مي‌رسد كه تصميم رييس‌جمهور براي ترميم كابينه به ويژه در بخش فرهنگي جدي است. از دفتر علي جنتي در طبقه چهارم وزارتخانه فرهنگ و ارشاد خبر مي‌رسد كه علي جنتي براي ماندن يا نماندن به تصميم نهايي رسيده است. تصميم نهايي را امروز صبح، بودن يا نبودن يك پاكت روي ميز رييس‌جمهور روشن مي‌كند. پاكتي كه اگر برسد پاسخ رييس‌جمهور براي آن روشن است و اگر نرسد علي جنتي بايد با شيوه‌اي متفاوت 10 ماه باقي مانده تا پايان كارش را طي كند كه در آن خبري از عقب‌نشيني و كوتاه آمدن و بي‌خبري نباشد.
شروع هفته‌اي همراه با دلخوري و استعفا
 شروع هفته او با نرفتن به سفر تايلند روبه‌رو شد؛ سفري كه خبرهاي ابتدايي از امضاي يك تفاهمنامه فرهنگي در آن خبر مي‌داد. سفر تايلند با جاي خالي علي جنتي به پايان رسيد تا زمزمه‌ها بلند شود كه نكند ميان رييس‌جمهور و وزير ارشاد هنوز دلخوري وجود دارد. جنجال كنسرت در مشهد كه با عقب‌نشيني وزير ارشاد و واكنش رييس‌جمهور همراه شده بود هنوز تمام نشده بود كه اين‌بار جنجال در قم آغاز شده بود؛ مراسمي كه وزارت ارشاد مي‌گفت كنسرت نبوده است و برخي در قم اصرار به اجراي برخي حركات نادرست در آن داشتند. ماجرا از چه قرار بود؟ خبرها از قم حاكي از آن بود كه ماجراي به وجود آمده در قم عليه علي جنتي سابقه‌اي طولاني‌تر داشته است. مراسمي برگزار شده بود كه بنا بر اظهارات حاضران در آن هرچند كه شكلي از كنسرت نداشته است اما دو عكاس كه از سوي يكي از چهره‌ها هماهنگ شده بودند مشغول عكسبرداري و فيلمبرداري هدفدار از اين مراسم بودند؛ تصاويري كه توسط همين فرد نزد برخي از علما و مراجع تقليد برده شده بود و جنجال عليه وزير ارشاد در قم را تقويت كرد. خود علي جنتي هم در اين مورد گفته بود كه «آنچه در قم اجرا شد اصلا كنسرت نبود يك برنامه همخواني يا همسرايي بود كه نه محتوا و نه شكل آن هيچ اشكالي نداشت حتي خانم‌هايي كه مجري بودند كاملا با حجاب اسلامي شركت كرده بودند برخي از شركت‌كنندگاني كه در اين جمع‌خواني بودند تماشاچيان حدود و ثغور لازم را رعايت نكرده بودند و بعضي عناصر نيز از آنها عمدا عكس گرفتند و عكس را در اختيار برخي از مراجع تقليد و جامعه مدرسين گذاشتند.» پايان جنجال قم براي علي جنتي اما صبح يكشنبه بود؛ صبحي كه با استعفاي مديركل ارشاد قم شروع شد و علي جنتي با پذيرش آن استعفا نيز نشان داد كه يك‌بار ديگر عقب‌نشيني كرده است و يك امتياز منفي ديگر را در كارنامه خود ثبت كرد.
از مشورت با پدر تا جلسه با شوراي معاونين
خبرهاي ابتدايي اول هفته از ساختمان وزارت ارشاد يك مساله بود كه علي جنتي از همان ابتداي هفته تصميم به استعفا گرفته است اما در نگارش و اعطاي آن به رييس‌جمهور دودل است. دودلي علي جنتي اما آنجا بيشتر مشخص شد كه سه‌شنبه ظهر بنا بر برخي خبرها براي مشورت با پدر يعني آيت‌الله احمد جنتي نزد او رفت و آنگونه كه از جلسه شوراي معاونين عصر همان روز بيرون مي‌آيد گويا تصميم جنتي براي استعفا دادن جدي‌تر شده بود. علي جنتي اما از چه دلخور بود؟ از حمايت نشدنش يا تنها بودنش در ساختمان بهارستان كه كوچك‌ترين هماهنگي در آن نبود؟ علي جنتي تا پيش از جنجال قم كه بيشتر از هر چيز به دليل عدم اطلاع‌رساني به موقعش به حوزه و مراجع صورت گرفته بود روزهاي نسبتا آرامي را داشت هرچند كه رييس‌جمهور از موضع او دربرابر مشهد ناراضي بود اما علي جنتي شايد از نگاه خودش چاره‌اي در برابر ساختاري كه براي موسيقي و سينما در كشور موجود بود، نداشت. علي جنتي آخوندزاده‌اي بود كه حوزه رفته بود و اصول حوزه را مي‌دانست و چندي پيش از اين ناآرامي‌ها، پيشنهاد آشنا كردن علما و مراجع با موسيقي را داده بود تا مشكلات كمتر شود. با اين حال روزهاي ناآرام براي علي جنتي در پيش بود. دلواپسان خوب مي‌دانستند كه براي زمين زدن وزارتخانه ارشاد بهترين راه‌حل اين است كه با ارسال خبرهاي نادرست مراجع را روبه‌روي وزارت ارشاد قرار دهند. هدفگذاري‌اي كه تا اندازه‌اي هم موفق بود.
سفر به بالي و ادامه ترديد‌هاي
وزير ارشاد
علي جنتي وزير آنچنان نامحبوبي نبود. تا پيش از ماجراي كنسرت‌ها كه عقب‌نشيني وزارتخانه‌اش صداي حاميان دولت و حتي حسن روحاني رييس‌جمهور را درآورد و در كنار ضعف‌هايي كه در حوزه سينما داشت اما وزير ارشاد 67 ساله حوزه ديده ديپلمات نگاه روشني در حوزه فرهنگي داشت كه اما شرايط برايش به وفق مراد نبود. علي جنتي اما عقب‌نشيني ناچاري كرده است كه شايد بيش از هر چيز ديگري نيازمند تدبير و حمايت شخص رييس‌جمهور در آن بود. همين انتظار هم بوده كه علي جنتي را براي ماندن يا رفتن دچار ترديد كرده است. ترديد از اينكه 10 ماه مانده تا پايان كار دولت يازدهم را همين‌گونه بگذراند يا آنكه در عرصه‌اي كه بايد عقب‌نشيني كند، نماند. همين ترديد هم شايد بوده است كه از خبر قطعي شدن استعفاي او در سه‌شنبه شب دهد. او ترجيح داد كه سفر چهارشنبه‌اش به بالي اندونزي و ديدارهاي فرهنگي‌اش را لغو نكرده و اين سفر را برود. علي جنتي هرچند به اندونزي رفت و از گزينه «استعفا» به «ماندن» تغيير وضعيت داده بود اما در تهران خبرهاي ديگري بود. در تهران خبر از جايگزين جنتي هم بود. اسامي از حسام‌الدين آشنا شروع مي‌شد تا معاونان علي جنتي. معاوناني كه در تمام سه سال و 64 روز گذشته از كار علي جنتي كمتر با او همراه بودند. در ميان گزينه‌هاي جايگزين هرچند كه حسام‌الدين آشنا از همه قوي‌تر به نظر مي‌رسيد اما بعيد بود كه سراغ اين سمت برود و همين بازار «بي جايگزيني» شرايط را براي بعد از استعفاي احتمالي علي جنتي سخت‌تر مي‌كرد.
نه تاييد و نه تكذيب مشاور فرهنگي رييس‌جمهور
احتمال ماندن علي جنتي در ساختمان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي را يك مصاحبه دوباره كمتر كرد. حسام‌الدين آشنا، مشاور فرهنگي رييس‌جمهور كه از احتمال جايگزيني‌اش نام برده مي‌شد در مصاحبه‌اي كه با خبرگزاري اصولگراي تسنيم داشت در واكنش به برخي اظهارات مطرح‌شده مبني بر استعفاي علي جنتي، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي و تقديم آن به رييس‌جمهور گفت: «من اين مساله را نه تاييد مي‌كنم و نه تكذيب. مشاور فرهنگي رييس‌جمهور درخصوص احتمال جايگزيني‌اش به‌جاي علي جنتي نيز گفت: اين موضوع را هم نه تاييد مي‌كنم و نه تكذيب.» نكته اصلي اظهارات حسام‌الدين آشنا اما اينجاست كه در پاسخ به اين سوال كه گفته شده است متن استعفاي آقاي جنتي به‌روي ميز رييس‌جمهور گذاشته شده است، اظهار داشت: قطعا اگر چنين باشد با شروع هفته به اين موضوع رسيدگي مي‌شود و رييس‌جمهور نيز به‌تازگي از سفر بازگشته است.» اين نشان مي‌دهد كه اگر علي جنتي تصميم به استعفايش را قطعي كند و متن مكتوب استعفايي كه از ابتداي هفته براي نوشتن يا ننوشتن آن دودل بوده است را تا امروز صبح به دفتر رييس‌جمهور بفرستد در اين مورد تصميم‌گيري مي‌شود.
ترميم كابينه در حوزه فرهنگي
جدي است
با همه اخباري كه در اين ميان از ترديد علي جنتي براي ماندن و نماندن وجود دارد اما از خود مجموعه رياست‌جمهوري خبرهاي جديدي مي‌رسد. يك منبع آگاه نزديك به رييس‌جمهور در همين مورد به «اعتماد» گفت: «تصميم دولت براي ترميم كابينه به ويژه در بخش فرهنگي جدي است.» اظهارنظري كه اگر كنار ساير واكنش‌هاي حسن روحاني به عقب‌نشيني‌هاي وزارت ارشاد گذاشته شود معناي مهمي مي‌دهد. هفته سوم مهر ماه براي علي جنتي ديروز به پايان رسيد. ترديدهاي او امروز بايد نتيجه دهد كه آيا متن استعفانامه مكتوب براي دفتر رييس‌جمهور فرستاده مي‌شود يا نه. متني كه با توجه به موضعي كه خبرش از خود پاستور بيرون مي‌آيد احتمال موافقت رييس‌جمهور با آن بالا است. حسن روحاني نشان داده كه آنچنان تمايلي به تغيير در كابينه ندارد. اگر قصد اين تغيير را داشت هم احتمالا همان موقعي كه آن واكنش تند را نسبت به عقب‌نشيني وزير ارشاد از برگزاري كنسرت در قم داشت اين كار را مي‌كرد اما او از كنار رفتن خود علي جنتي در شرايط كنوني شايد آنچنان ناراضي نباشد و همين نشان مي‌دهد كه تصميم‌گيري در اين مورد را به خود علي جنتي واگذار كرده است كه يا برود تا بماند و عقب‌نشيني نكند.