ترامپ از برجام سخني نگفت

ميثم سليماني

دونالد ترامپ، رييس‌جمهور منتخب امريكا براي نخستين بار پس از انتخابات، ويديويي دو و نيم دقيقه‌اي را در يوتيوب منتشر و در آن برنامه صد‌روزه اول رياست‌جمهوري خود را رسما به مردم امريكا اعلام كرد. پيامي كه نشان داد تمركز اوليه دونالد ترامپ در صد روزه اول كاري خود روي چه مباحثي است. اين ويديو نشان داد كه دونالد ترامپ با توجه به وعده‌هايي كه داده است، قصد دارد تا بيش از مسائل سياست خارجي روي مسائل داخلي تكيه كند و آنگونه كه اعلام كرد در صد روز اول روي ايجاد مشاغل، مذاكره مجدد بر موافقتنامه‌هاي تجاري، پايان محدوديت‌هاي توليد انرژي و اصلاح سيستم لابي در امريكا قدم برخواهد داشت. دونالد ترامپ در اين ويديوي مختصر خود براي نخستين بار به صورت مستقيم با مردم سخن گفت و در خصوص روند انتقالي در طول روزهاي گذشته گفت: اين روند بسيار هموار، كارآمد و موثر پيش مي‌رود. ترامپ در اين ويديو كه بسيار شمرده و حساب‌شده سخن مي‌گفت، نشان داد ديگر حال و هواي او با روزهاي انتخابات فاصله گرفته و متن كاملي را كه روي دوربين به نمايش گذاشته مي‌شد را رو به مردم خواند تا نشان دهد رفته‌رفته به سمت شخصيتي مانند يك رييس‌جمهور قدم بر مي‌دارد. او در اين ويديو بارها بر شعار انتخاباتي خود يعني ساختن دوباره امريكا تاكيد كرد و در ابتداي سخنان خود گفت كه قصد دارد نسل جديدي از  نوآوري در كشور در زمينه توليد فولاد، ساختمان، اتومبيل و حتي درمان بيماري‌هاي جديد رخ دهد و براي ايجاد ثروت و شغل براي كارگران امريكايي قدم بردارد.
برنامه‌هاي دونالد ترامپ را به‌طور كلي مي‌توان به پنج بخش كلي تقسيم كرد كه در گام نخست حضور ترامپ در كاخ سفيد، بناست موافقتنامه تجاري معروف به ترانس پاسفيك را لغو كند و امريكا از آن خارج خواهد شد. اكنون اين موضوع را مي‌توان مهم‌ترين وعده دونالد ترامپ دانست كه در صد روز اول اجرايي خواهد شد. موافقتنامه‌اي كه جزو ميراث اصلي باراك اوباما به شمار مي‌آيد كه در سال 2012 به امضاي 12كشور رسيد و عملا تجارت كشورهاي دو سوي اقيانوس آرام را تسهيل مي‌كرد و چين در اين چارچوب قرار نگرفته بود و حالا امريكا با حضور ترامپ در كاخ سفيد از اين توافق خارج خواهد شد و احتمالا دولت دوباره براي پيوستن به اين توافقنامه مجدد وارد مذاكره مي‌شود. دومين برنامه ترامپ دومين ميراث باراك اوباما را هدف قرار داده است. باراك اوباما در طول 8سال گذشته سرمايه‌گذاري بسياري در حوزه انرژي‌هاي تجديد‌پذير كرده و عملا توليد زغال‌سنگ را به‌شدت در امريكا محدود كرده است و حالا آنگونه كه ترامپ وعده داده، قصد دارد تا محدوديت‌هاي توليد زغال‌سنگ را بردارد تا از اين طريق بتواند ميليون‌ها شغل را باز گرداند. سومين تصميم ترامپ كاهش مقررات دست و پا گير و لغو مقررات قديمي با جايگزين كردن مقررات جديد است. چهارمين بخش از اقدامات ترامپ مربوط به حوزه امنيت ملي مي‌شود. وزارت دفاع و دستگاه‌هاي امنيتي موظف مي‌شوند تا برنامه‌اي را براي حفظ امنيت زيرساخت‌هاي امريكا و همچنين جلوگيري از حملات سايبري و ساير حملات انجام دهند. بخش پنجم اين اقدامات به بحث مهاجرت باز مي‌گردد كه در آن وزارت كار موظف مي‌شود به تخلفات اعطاي ويزاي كاري رسيدگي كند و بخش آخر اين برنامه‌ها مربوط به اصلاح در بحث لابي‌هاي امريكا است كه دونالد ترامپ نسبت به آن در طول انتخابات رياست‌جمهوري وعده داده بود.
ابهامات ادامه دارد
دونالد ترامپ درخصوص مهاجرت هيچ اشاره‌اي به طرح خود براي ساخت ديوار در امتداد مرز مكزيك نكرد يا اينكه تمايلي براي خروج مهاجران غيرقانوني در برنامه خود نشان نداد. او هيچ اشاره‌اي به پايان دادن به برنامه اوباما كه اجازه كار به مهاجران كه به‌طور غيرقانوني وارد ايالات متحده شدند كه كودكان آنها در داخل امريكا بودند اعطا شده بود نيز حرفي به ميان نياورد. در عوض دونالد ترامپ به سادگي وعده داد كه به‌طور مستقيم وزارت كار را براي رسيدگي به تخلفات اعطاي ويزا مامور مي‌كند. همچنين در اين ويديو در مورد مبارزه با تروريسم، مقابله با تجاوز روسيه يا تحت فشار قرار دادن ناتو و متحدان در مباحث دفاع مشترك بحثي به ميان نيامد. در عوض او گفت كه مقامات ارشد نظامي خود را براي ارايه طرح جامع براي محافظت از زيرساخت‌هاي حياتي امريكا و مقابله با حملات سايبري و ديگر حملات مامور خواهد كرد.
از طرفي او در خصوص برجام هيچ‌گونه صحبتي به ميان نياورد، در حالي كه او در دوره مبارزات انتخاباتي خود رسما اعلام كرده بود پس از ورود به كاخ سفيد برجام را پاره خواهد كرد اما به نظر مي‌رسد او اولويتي در اين خصوص ندارد و حداقل مي‌توان گفت كه در صد روز اول اولويت دونالد ترامپ برجام و برهم زدن آن نيست.
استفاده از رسانه‌هاي جديد
از طرفي نكته جالب توجه در اين ويديو انتخاب يوتيوب براي انتشار آن بود. ويديويي كه بدون واسطه و بدون حضور هرگونه خبرگزاري و خبرنگار منتشر شد و ترامپ نشان داد فارغ از هرگونه رسانه‌اي به شبكه‌هاي اجتماعي نيز اميد زيادي بسته است و قصد دارد تا از اين طريق با مردم سخن بگويد. او اين شيوه را به جاي برگزاري يك كنفرانس مطبوعاتي در ميان خبرنگاران استفاده كرد. گفتني است دونالد ترامپ از زمان پيروزي در انتخابات رياست‌جمهوري امريكا و پس از سخنراني پيروزي خود كمتر در ميان خبرنگاران و حتي محيط‌هاي عمومي براي صحبت كردن حاضر شده است. او به جز مصاحبه با وال استريت ژورنال و سپس حضور در برنامه 60 دقيقه CBS كه به همراه خانواده در آن حضور پيدا كرده بود، اكثر زمان‌ها در پشت درهاي بسته مشغول چيدمان و مذاكره در خصوص كابينه آينده در برج ترامپ در نيويورك يا زمين گلف خود در نيوجرسي بوده و كمتر پيش آمده تا به صورت عمومي سخنراني يا كنفرانس خبري جدي با خبرنگاران پس از انتخابات داشته باشد.
در اين ويديوي كوتاه دونالد ترامپ هرچند وعده‌ها و اقداماتي كه قصد دارد، انجام دهد را اعلام كرد اما در خصوص برخي موضوعات كماكان ترديد‌ها و ابهامات باقي ماند. وعده‌هايي كه پيش‌تر گفته بود آنها را چه زماني اجرايي خواهد كرد و يا اينكه قصد اجرايي‌سازي همه وعده‌ها را دارد يا خير! او با اين حال در پايان اين ويديو وعده داد كه كارها و اقدامات خود را به روزرساني كند و براي همه امريكايي‌ها كار كند. با اين حال كارشناسان معتقدند كه اين ويديو نشان مي‌دهد كه دونالد ترامپ قصد دارد به سمت رسانه‌هاي مدرن پيش برود و از اين طريق پيام خود را به مردم به‌جاي ابزار سنتي مانند تلويزيون و روزنامه از طريق رسانه‌هاي مدرن ارسال كند.
آري فليشر، منشي مطبوعاتي كاخ سفيد در دوران جورج بوش به نيويورك‌تايمز در اين خصوص گفت: به نظر مي‌رسد كه دونالد ترامپ مي‌خواهد با استفاده از تكنولوژي براي برقراري ارتباط عمومي با مردم استفاده كند، فرمتي كه آقاي بوش به كارمندان خود اجازه نمي‌داد از آن استفاده كند چرا كه رسانه‌هاي خبري مي‌توانستند از آن يك پروپاگانداي تبليغاتي بسازند. اما رييس‌جمهور اوباما مهارت بسيار بالايي در استفاده از اين شبكه‌ها در سال‌هاي اخير داشته است كه از طريق ارسال ويديو به فيس‌بوك و ديگر رسانه‌هاي اجتماعي با مردم و طرفداران خود ارتباط برقرار مي‌كرد. با اين حال آقاي فليشر عنوان كرد، آنچه در حال رخ دادن است همان برنامه موفقي است كه رييس‌جمهور اوباما اجرا كرده است اما اينكه اين موضوع چه معني در آينده مي‌تواند داشته باشد هنوز مشخص نيست.
گفتني است روز دوشنبه دونالد ترامپ با مديران تلويزيوني يك جلسه محرمانه برگزار كرد تا هم براي ترامپ و هم براي رسانه‌ها فضاي روشن‌تري پس از انتخابات رياست‌جمهوري پديدار شود. دونالد ترامپ همچنين روز گذشته با سردبيران و خبرنگاران نيويورك تايمز نيز يك جلسه محرمانه برگزار كرد. اما به نظر مي‌رسد دونالد ترامپ از رسانه‌هاي اجتماعي لذت مي‌برد. او در توييتر خود روز دوشنبه نوشت كه از 7/15ميليون پيروان در شبكه‌هاي اجتماعي لذت مي‌برد. با اين حال به نظر مي‌رسد دونالد ترامپ از جلسات متعدد براي تعيين كابينه جديد نيز لذت مي‌برد و هرروز مشغول جلسه با افراد متعددي براي تعيين كابينه جديد خود است. گفتني است دونالد ترامپ در يكي از توييت‌هاي خود نوشت كه جلسات بسيار خوبي در راستاي تشكيل دولت براي هشت سال آينده در جريان است موضوعي كه نشان مي‌دهد ترامپ قصد ندارد پس از ورود به كاخ سفيد به راحتي از آن خارج شود.
ترامپ در ترازوي نظرسنجي پس از انتخابات
دو هفته پس از انتخابات سراسري در امريكا طبق نظرسنجي‌اي كه سي‌ان‌ان انجام داده است، اكثر مردم امريكا معتقدند كه دونالد ترامپ مي‌تواند به عنوان يك رييس‌جمهور كار خود را انجام دهد و دوره انتقالي را نيز به خوبي پشت سر بگذارد. در اين نظرسنجي 53درصد مردم معتقدند كه دونالد ترامپ مي‌تواند كار رياست‌جمهوري را بسيار يا نسبتا خوب انجام دهد و 40درصد مي‌گويند كه اعتماد به نفس خوبي در دونالد ترامپ براي مقابله با بحران‌هاي اقتصادي وجود دارد. اكثريت افراد نيز فكر مي‌كنند دونالد ترامپ به اهدافي كه در مبارزات انتخاباتي خود تعريف كرده خواهد رسيد. نزديك به سه چهارم شركت‌كنندگان نيز فكر مي‌كنند كه ترامپ، اوباما كر را لغوياجايگزين مي‌كند و دو سوم نيز معتقدند كه قرارداد نفتا دوباره مذاكره مي‌شود. حتي در اين بين 63 درصد مردم معتقدند كه اقتصاد شرايط بهتري را در يك سال آينده پيدا خواهد كرد. 51 درصد شركت‌كنندگان در اين نظرسنجي معتقدند كه ترامپ مي‌تواند فساد را از بين ببرد و پنجاه درصد نيز معتقدند كه او داعش را از بين مي‌برد و 48 درصد شركت‌كنندگان معتقدند كه ترامپ در امتداد مرز مكزيك ديوار حايل ايجاد مي‌كند.
66درصد شركت‌كنندگان مي‌گويند رياست‌جمهوري دونالد ترامپ كشور را تغيير مي‌دهد اما فقط 43درصد مي‌گويند كه اين تغيير به سمت بهبود پيش خواهد رفت. اين درحالي است كه در نوامبر 2008زماني كه باراك اوباما رييس‌جمهور شد 63درصد مردم معتقد بودند كه امريكا به سمت تغيير براي بهتر شدن پيش خواهد رفت. محبوبيت دونالد ترامپ اما از زمان انتخابات يك درصد افزايش پيدا كرده و 47درصد مردم او را گزينه‌اي مطلوب مي‌دانند در حالي كه كماكان 50درصد مردم اورا گزينه‌اي نامطلوب مي‌دانند. اين آمار در حالي روند صعودي را نشان مي‌دهد كه اين رقم در زمان كنوانسيون حزب جمهوريخواهان به 43درصد رسيده بود.
بريتانيا نخستين درخواست ترامپ را رد كرد
دونالد ترامپ رييس‌جمهور منتخب ايالات متحده كه از جمله دوستان نايجل فاراژ رييس حزب افراطي استقلال بريتانيا به شمار مي‌آيد از دولت اين كشور خواسته بود تا فاراژ به عنوان سفير لندن در واشنگتن مشغول فعاليت شود. اما لندن روز گذشته رسما اين درخواست را رد كرد. گفتني است دونالد ترامپ كه پس از پيروزي در انتخابات و پيش از ديدار با هر رهبر اتحاديه اروپا با نايجل فاراژ ديدار كرد در توييتر خود نوشته بود بسياري از مردم مي‌خواهند كه فاراژ سفير انگليس در امريكا شود. در پاسخ به اين درخواست، ترزا مي‌ نخست‌وزير بريتانيا به صورت صريح اين درخواست را رد كرد و آن را غير‌ديپلماتيك خواند. بوريس جانسون وزيرخارجه فعلي بريتانيا و يكي از رهبران خروج بريتانيا از اتحاديه اروپا نيز گفت كه هيچ جاي خالي براي چنين موقعيتي وجود ندارد.
گفتني است در دوران روابط مدرن ميان دولت‌ها اين بسيار غير معمول است كه رهبران كشورهاي خارجي بخواهند سفير مطلوب خود را معرفي كنند هرچند كه در اين زمينه اختلاف نظرهايي همواره وجود دارد. در اين خصوص حتي نمايندگان بريتانيا ساكت نماندند و سيمون برنز به شوخي در مجلس عوام گفت كه بريتانيا نيز بايد هيلاري كلينتون را به عنوان سفير ارجح در لندن انتخاب كند.
گفتني است لندن در تلاش است تا با ارزيابي سياست‌هاي ترامپ دريابد كه دونالد ترامپ چگونه مي‌خواهد از خروج بريتانيا از اتحاديه حمايت كند و آيا اينكه يك معامله تجاري خاص را به بريتانيا پس از خروج پيشنهاد خواهد داد يا خير. نايجل فاراژ بيش از يك دهه براي خروج بريتانيا از اتحاديه اروپا تلاش كرد و در نهايت ديويد كامرون نخست‌وزيرسابق بريتانيا وعده رفراندوم را داد و در نهايت مردم به خروج از اتحاديه راي دادند و دونالد ترامپ به‌شدت از اين موضوع و شخص نايجل فاراژ حمايت كرد و روابط عميقي ميان دو طرف شكل گرفت و عملا با پيروزي ترامپ موضع راست‌هاي افراطي در بريتانيا تقويت شده است.