سارا معصومي
جنگ هر جنايتي را توجيه ميكند خاصه زماني كه پاي عربستان سعودي به عنوان جنايتكار جنگي در ميان باشد. عربستان سعودي در سايه قراردادهاي نظامي كلان با ايالات متحده و بريتانيا، يمن را به آزمايشگاه تجهيزات نظامي خود بدل كرده و همزمان رسانههاي بينالمللي نيز ترجيح ميدهند تا حد امكان از انعكاس واقعبينانه حوادث در يمن فاصله بگيرند كه نمونه آن را ميتوان دركلمات به كار برده شده در تيترهاي رسانههايي چون سيانان و گاردين در نخستين ساعات جنايت عربستان در كشتار كودكان شهر ضحيان ديد. هر دو اين رسانهها ترجيح دادند از كلمه «مردن» به جاي «كشته شدن» در تيتر خبر استفاده كنند تا نشان دهند كه دلارهاي سعودي هنوز كارايي خود را براي جابهجايي مرز انتقادهاي حقوق بشري از دست نداده است.
اردوي مرگ
صبح پنجشنبه 9 آگوست سال 2018 ميلادي، ساكنان شهر «ضحيان» استان صعده درحال تردد در مركز بازار هستند. زندگي بيرمق اما پراميد در يمن سه سال پس از حمله ائتلاف به رهبري عربستان همچنان در ترس ادامه دارد. گرماي تموز در حال تحميل خود به كوچههاي باريك مركز بازار ضحيان است كه ناگهان صداي مهيب حمله نظامي، شهروندان غيرنظامي را به گوشهاي پرتاب ميكند. با فرونشستن گرد و خاك ناشي از انفجار، اتوبوس در حال سوختن خودنمايي ميكند. فريادهاي مردم واضحتر ميشود: كودكان ميسوزند.
تازهترين قرباني ماجراجويي سعودي، اتوبوسي حامل بيش از 50 كودك زير 10 سال بود.با زبانه كشيدن شعلههاي سرخ از شيشههاي اتوبوس، عدهاي آب بر آتش ميريزند و عدهاي خود را به دل آتش ميسپارند تا كودكان زنده اما نيمهسوخته را بيرون بكشند. تنها در چند دقيقه اتوبوس به لاشهاي از آهن بدل ميشود و اجساد قربانيان يك به يك از آن بيرون كشيده ميشود. در فاصله چند متري، بدن كودكان آسفالت خيابان را سنگفرش كرده و بوي گوشت سوخته با رنگ سرخ خون فضا را اشغال كرده است.كودكي كه از جنايت جان سالم به در برده به سختي از جا برميخيزد اما هنوز در شوك است.شدت انفجار لباسهايش را پاره كرده اما وي با دستان كوچك خونين تلاش ميكند گرد از لباس پاك كند. چشمش به بدن بيحركت دوستش در چند متري اتوبوس ميافتد و خود را به او ميرساند. به سختي تن پسر جوان را برميگرداند اما صورت غرق در خون نشان از مرگ دارد. دوربينهاي معدود خبرنگاران حاضر در صحنه به كار افتاده و تصاوير را در سطح جهاني مخابره ميكند. بيشترين تصويرها مقابل درب ورودي بيمارستان اصلي شهر و داخل آن را نشان ميدهد.
يك وانت با سرعت زياد مقابل بيمارستان توقف ميكند. پشت وانت با اجساد سوخته و خونين كودكان پوشانده شده است. مردي درب صندلي عقب وانت را باز ميكند. كودكي 8 ساله پيشاني خود را به پشت صندلي شاگرد تكيه داده، كولهپشتي آبي مخصوص يونيسف بر پشت دارد. نيمكره راست صورتش را خون پوشانده و دستان كوچكش بينصيب از رد آتش نمانده. هنگام پياده شدن با بهتي عجيب در چشمانش به دوربين زل زده، نه گريه ميكند، نه آه ميكشد و نه توان راهرفتن دارد. مردي او را روي دستهايش بلند ميكند و چند دقيقه بعد روي تخت بيمارستان باز هم به دوربين زل ميزند. پزشكان وزن كولهپشتي را از شانههاي سنگينش برداشته و آستين دستش را بالا ميزنند. اينجاست كه دنياي كودكي به سراغش ميآيد و با ديدن آمپول گريه كرده و فرياد ميزند: به من آمپول نزنيد.
در يكي از ويدئوها بدن سوخته چند كودك زير لاشه اتوبوس قابل مشاهده است. پسر ديگري كه صورتش را خون پوشانده تلاش ميكند روي پاهاي خود بايستد اما گويا پاهايش از كمر به پايين ديگر فرمانبردار وي نيستند. او به آرامي خطاب به مردي كه كمي آنطرفتر در حال جدا كردن اجساد از زخميها است، ميگويد: پاهايم بلند نميشوند آقا.
سه سال حمله بيامان نظامي و حصر اقتصادي يمن اين كشور را در معرض بيماريهاي واگيردار متعدد و البته كمبود مواد غذايي، بهداشتي و دارويي قرار داده است. در تصاويري كه از بيمارستان شهر ضحيان مخابره شده نيز اين نبود امكانات پزشكي مشهود بود و هر دو تا سه كودك روي يك تخت مورد مداوا قرار ميگرفتند.
حمايت از جنايت جنگي با عنوان «اقدام مشروع»
روايت مرگ در يمن به گزارش عادي خبري براي خبرنگاران بدل شده با اين وجود اينبار سن پايين قربانيان توجه رسانهها را به خود جلب كرده است. براساس آمار رسمي، اين حمله ائتلاف سعودي بيش از 50 كشته و 70 زخمي برجاگذاشته است. «آنتونيو گوترش» دبيركل سازمان ملل در نخستين اقدام خواستار انجام «تحقيقات مستقل و فوري درباره اين حادثه» شد و البته 24 ساعت پس از ماجرا يعني صبح روز جمعه، سازمان ملل با صدور بيانيهاي اعلام كرد هرگونه حملهاي كه مستقيما غيرنظاميان را هدف قرار ميدهد، جنايت جنگي است. هرچند استفاده از عبارت جنايت جنگي در حالي كه عربستان سعودي متهم شماره يك است اندكي عجيب به نظر ميرسد اما ادامه بيانيه باز هم مملو از محافظهكاري است. در بيانيهاي كه 24 ساعت پس از كشتار كودكان در يمن صادر شده از طرفهاي درگير خواسته شده كه به قوانين بينالمللي احترام بگذارند البته در ادامه بيانيه تاكيد شده كه بيشترين قربانيان غيرنظاميان يمني كساني هستند كه در حملات هوايي ائتلاف عربي به رهبري عربستان هدف قرار گرفتهاند.
در اين سوي ميدان، عربستان سعودي به عنوان رهبر ائتلاف همچنان قيافه حق به جانب به خود گرفته و حمله جنگندههاي خود به شمال يمن را «اقدامي نظامي و مشروع» خواند. او مدعي شد كه اين حمله در واكنش به يك حمله موشكي به شهر «جيزان» واقع در عربستان سعودي بوده است. اين در حالي است كه بر اساس قوانين جنگي حمله به مناطق غيرنظامي تحت هر عنوان غيرقانوني است.
اين چند دهمين بار در سه سال گذشته است كه عربستان سعودي مناطق مسكوني و غيرنظامي را هدف حملات خود قرار ميدهد. يك هفته قبل حمله جنگندههاي ائتلاف به بازار ماهي در حديديه بيش از 50 كشته و 170 زخمي برجا گذاشت. در جريان جنگ يمن، بيش از 10 هزار شهروند غيرنظامي كشته و بيش از 40 هزار نفر زخمي شدهاند. درحال حاضر براساس آخرين تخمينها قريب به 15 ميليون يمني در اين كشور گرفتار حصر اقتصادي شده و حتي از آب آشاميدني سالم هم محروم شدهاند.
سلاح امريكايي در زمين سوخته سعودي
برخي منابع و رسانههاي بينالمللي مساله استفاده از تسليحات امريكايي در حمله روز پنجشنبه ائتلاف به كودكان يمني را مطرح كردهاند. ادعايي كه سخنگوي فرماندهي مركزي امريكا آن را رد ميكند. سخنگوي اين فرماندهي در اين باره ميگويد: ميتوانيم تحقيقاتي براي مشخص شدن ابعاد قضيه انجام دهيم اما در اين مقطع مشخص نيست كه تسليحات استفاده شما در يمن ساخته امريكا باشد. با اين وجود «برني سندرز» سناتور دموكرات امريكايي در واكنش به اين حمله مرگبار ائتلاف سعودي، بار ديگر از دولت امريكا خواست حمايت از حملات به يمن را پايان دهد.سندرز در صفحه فيس بوك خود نوشت: «ايالات متحده با پشتيباني از جنگ ائتلاف سعودي در يمن از طريق ارايه تسليحات، سوخترساني هوايي و كمك به هدفيابي، در اين قساوت شريك است.هيچكس نميتواند واقعا ادعا كند كه حمايت ما از اين جنگ واقعا مايه امنيت بيشتر ما است. در واقع، خلافش درست است. اين جنگ نهتنها دارد نفرت از ايالات متحده را تحريك ميكند، بلكه همان طور كه از گزارشهاي جديد دريافتهايم، ائتلاف سعودي با القاعده يمن، يعني يكي از خطرناكترين شاخههاي اين گروه تروريستي كه هدفش را حمله به ايالات متحده اعلام كرده، معاملاتي داشته است.» كشتار كودكان عموما زير 10 سال در حمله روز پنجشنبه جنگندههاي ائتلاف انتقادهاي بسياري را در فضاي مجازي نسبت به عملكرد دولت دونالد ترامپ، رييسجمهور ايالات متحده در مواجهه با عربستان سعودي به راه انداخت. بسياري از منتقدان تاكيد دارند كه دونالد ترامپ با حمايت سياسي از محمد بن سلمان و سكوت در برابر جنايتهاي وي در يمن از يك سو و ارتش و نيروهاي اطلاعاتي امريكا با كمكهاي نظامي و اطلاعاتي به نيروهاي نظامي ائتلاف از سوي ديگر بر آتش جنگ در يمن ميدمند.
شركاي سعودي پاسخگو باشند
بهرام قاسمي، سخنگوي وزارت امور خارجه جنايت جديد ائتلاف سعودي - اماراتي در هدف قرار دادن اتوبوس حامل كودكان دانشآموز يمني در شهر ضيحان استان صعده كه منجر به كشته و زخمي شدن دهها نفر از اطفال بيگناه شد را بهشدت محكوم كرد. وي ضمن ابراز همدردي با بازماندگان قربانيان اين جنايت جنگي از مجامع بينالمللي و حقوق بشري خواست به هر طريق ممكن مانع استمرار اين جنايات از سوي كشورهاي مهاجم به يمن شوند.قاسمي تاكيد كرد كه تشديد بمباران مناطق مسكوني و اهداف غيرنظامي نشان از شكستهاي پيدرپي نيروهاي ائتلاف در جبهههاي جنگي داشته و با ابراز تاسف از استمرار حمايت تسليحاتي برخي كشورهاي مدعي حقوق بشر از عربستان و امارات، افزود: آنان شريك در اين جنايات جنگي بوده و بايد پاسخگو باشند.
برش
محمد، ميخواهد به خانه بازگردد
بدون دوچرخه
بدون پيراهن تازه
او ميخواهد به نيمكت مدرسه برگردد
و دستور زبان بخواند…
پدر!
مرا به خانه ببر... (برشي از شعر محمود درويش)