يك روز و سوال‌هاي بي‌شمار
فاطمه باباخاني
روز نهم شهريور، روز ملي يوز! براي سال‌ها رسم شده بود در اين روز مدير پروژه يوز نشست خبري ترتيب داده، مسوولان اعم از معاونت محيط طبيعي و مدير دفتر حيات‌وحش سازمان حفاظت محيطزيست مصاحبه كرده و درباره آخرين وضعيت اين‌گونه اطلاع‌رساني مي‌كردند. روز ملي يوز امسال از سوي سازمان حفاظت محيطزيست در سكوت برگزار شد و تنها دو، سه خبرگزاري مصاحبه‌اي با مديرعامل انجمن يوزپلنگ ايراني داشتند كه محتواي آنها نيز كمابيش يكسان بود و پايگاه خبررساني گلوني هم وبيناري با حضور مديركل محيطزيست استان سمنان برگزار كرد.
آيا يوز اهميت خود را از دست داده يا موضوع چيز ديگري است؟ همين چند وقت پيش بود كه كل شبكه‌هاي خبري داخلي و خارجي و شبكه‌هاي اجتماعي به موضوع انتقال سه يوز پرديسان پرداختند و حواشي بسياري درباره اين نقل و انتقال شكل گرفت. اين موضوع نشان مي‌دهد يوز همچنان مهم است اما موضوع چيست؟ چرا سازمان حفاظت محيطزيست به شكل رسمي به اين موضوع نپرداخت آن هم در حالي كه پرسش‌ها درباره يوز و وضعيت اين‌گونه كم نيست. مي‌دانيم پروژه يوز وضعيت مبهمي دارد، پروژه‌اي كه پس از سال‌هاي طولاني فعاليت در اين چند سال اخير زير ذره‌بين نقد قرار گرفته و هجمه‌هاي فراواني به حق و ناحق بر آن وارد شده است. حال آنكه اگر قرار باشد اين پروژه با ساير پروژه‌هاي حوزه محيطزيست و منابع طبيعي و حتي بتوان گفت با پروژه‌هاي مهندسي با آن عدد و رقم‌هاي نجومي سنجيده شود قطعا با نمره قبولي آزمون را ترك خواهد كرد. در اين شرايط طبيعي است كه مسوولي از پروژه نمي‌تواند پاسخگوي سوال‌هاي ما درباره اين‌گونه باشد. درباره جمعيت يوزهاي توران كه هرازگاهي درباره يك خانواده جديد از آن صحبت مي‌شود هم ابهام فراوان است، آيا اين عكس‌ها هر كدام مربوط به يك خانواده مجزا هستند يا ممكن است عكس‌ها از يك يا دو خانواده باشد؟ قرار است پروژه تكثير در اسارت با زنده‌گيري يوزها در يزد باشد يا توران؟ آيا اين مشاهدات مكرر زمينه‌سازي براي زنده‌گيري از توران نيست اگر يزد با زنده‌گيري يوزها از يزد مخالفت كند؟ باز هم نمي‌دانيم و مديركل سمنان در اين باره سخني نگفته است.
يكي از دغدغه‌ها درباره موضوع تكثير در اسارت موضوع به فراموشي سپردن زيستگاه‌ها بوده و هست. برنامه‌هاي سازمان حفاظت محيطزيست براي حفاظت از زيستگاه‌هاي يوز چيست و تاكنون چه اقدامي انجام شده است؟ سوال روشن و پاسخ همچنان نامشخص. با دوربين‌گذاري و مصائبي كه با امنيتي شدن مساله يوز پيش آمده نيز مي‌توان به عنوان ديگر چالش حفاظت از اين‌گونه ياد كرد. وضعيت مدير اسبق پروژه يوز و همكارانش هم گرچه با حكم دادگاه مشخص شده اما بروز كرونا و نگراني‌هايي كه براي سلامتي آنها وجود دارد نيز از دغدغه‌هايي است كه فعالان اين حوزه دارند. موضوع ديگر درباره يوز به مساله دام و حضورش در زيستگاه‌ها بازمي‌گردد چند سال پيش به همت پروژه ستاد دام شكل گرفت و توانست عملكرد موفقي داشته باشد، نمي‌دانيم ستاد دام همچنان فعال است يا خير و اگر فعال است مدير اين بخش كيست؟
روز يوز را پشت سر گذاشتيم در حالي كه پرسش‌ها درباره وضعيت اين‌گونه فراوان بود و نشست‌ها اندك! اميد آنكه مسوولان به جاي تمركز بر خبرنگاران، تمركزشان را بر اطلاع‌رساني درباره عملكردشان بگذارند.