محاكمه جان گوتي
مرتضي ميرحسيني
سال 1992 ميلادي، در چنين روزي دادگاه بررسي اتهامات جان گوتي، يكي از سران مشهور مافيا آغاز شد. او كه زندگياش تاكنون در چند فيلم داستاني و مستند روايت شده، رييس خانوادهاي از خلافكاران نيويورك موسوم به خانواده گامبينو بود كه يكي از 5 خانواده اصلي اينچنيني در آن شهر محسوب ميشد. البته جان گوتي در بدو كارش فقط يكي از اعضاي ردهپايين اين تشكيلات زيرزميني بود، اما بعد خودش را بالا كشيد، رييسش را هم در توطئهاي سر به نيست كرد و جاي او را گرفت. سال 1940 در يكي از محلات فقيرنشين نيويورك متولد شده بود، اما اصل و تباري ايتاليايي داشت و پدربزرگ و مادربزرگش از اهالي ناپل بودند. پدرش مردي بيمهارت شغلي و بدون شغل و درآمد ثابت بود و توان سرپرستي خانواده پرجمعيتش را نداشت (گويا جان و خواهران و برادرانش روي هم 15 نفر ميشدند كه البته 2 نفرشان در همان سالهاي كودكي مرده بودند). فقر او را به خلاف سوق داد و از همان نوجواني – همراه با برادرانش – با خردهفروشي وارد دنياي موادمخدر شد. هنوز به 16 سالگي نرسيده بود كه به خاطر بدرفتاري و قلدري از مدرسه اخراج شد، بيشتر از گذشته در جرم و بزهكاري فرورفت و حتي برخي كارهاي كثيف خانواده گامبينو، مثل اخاذي و ارعاب را هم به عهده گرفت. جالب اينكه 18 سالگي عاشق شد و 22 سالگي با همين دلبرش ازدواج كرد و ميگويند مدتي واقعا از جرم و كجروي فاصله گرفت. چند ماهي در يك كارخانه پوشاك مشغول به كار شد، اما مرد درست زندگي كردن نبود و نميتوانست مدت طولاني آرام بگيرد. صاحب 5 فرزند شد، اما در سالهاي بعد بارها به جرايم مختلف به زندان افتاد. در نزاع خانوادههاي رقيب در نيويورك هم ايفاي نقش كرد و در چند درگيري مسلحانه خودي نشان داد. اعتماد كامل سران خانواده گامبينو را كه كسب كرد مدير يكي از قمارخانههاي زيرزميني آنها شد و از يك اوباش خياباني به خلافكاري با ظاهر آراسته تغيير كرد. چند سال بعد ضد رييس خانواده توطئه كرد و با كنار زدن او، نفر اول سازمان شد. از اواسط دهه 1980 صحبت از جرايم پنهان او به ميان آمد و حتي چند روزنامه درباره اتهامات احتمالي او نوشتند. گويا در آن مقطع 3 بار هم به دادگاه رفت، اما هر بار تبرئه شد. چون مدارك دادستاني براي اعلام جرم كافي نبود، شاهدان دروغي هم در دادگاه حاضر ميشدند و به نفع او شهادت ميدادند و گاهي با رشوه به اين و آن، مدركي را پاك يا سندي را جعل ميكرد (به قول برشت: جنايتكاران دلايل بيگناهي خود را در دست دارند). آن زمان هر بار كه به دادگاه ميرفت بهترين لباسهايش را ميپوشيد و با ظاهري مناسب جلوي قاضي و خبرنگاران حاضر ميشد. هميشه لبخند به لب داشت و گاهي جلو دوربينها، رو به مخاطبان رسانهها دست تكان ميداد. ميگويند محبوب هم شده بود و حتي برخي رسانهها او را «تفلون» لقب داده بودند، چون چيزي (اتهامي) به او نميچسبيد. اما افبيآي قدم به قدم دنبالش بود و مجموعهاي از مدارك محكم درباره جرايم و جنايتهاي او تهيه ميكرد. آنان يكي از اعضاي ارشد سازمان گوتي را هم به سمت خودشان كشيدند و پروندهاي قطور از خلافهاي او تشكيل دادند. فهرست خلافهاي او از قتل و دستور به قتل شروع ميشد، به فرار مالياتي و مالكيت قمارخانههاي غيرمجاز ميرسيد و اخاذي و پرداخت رشوه را هم در خود جاي ميداد. در دادگاه به حبس ابد محكوم شد و بهار 2002 در حبس، در يكي از مراكز درماني مختص زندانيان در ميزوري هم از دنيا رفت. فيلم گوتي (2018) با بازي جان تراولتا يكي از چند فيلمي است كه قسمتي از زندگي او را روايت ميكند.