به گروگان گرفته شدن وزيران نفت اوپك

بهروز بهزادي

پيش از ظهر روز سي‌ام آذرماه سال 1354 كارلوس كه به بزرگ‌ترين تروريست جهان مشهور بود با تيم خودش به اتفاق انيس نقاش فلسطيني به طبقه اول ساختمان شماره 10 واقع در خيابان كورتيك وين حمله كرد. در اين ساختمان 12 وزير نفت اوپك با 68 نفر از كارمندان و معاونان وزيران به آساني به گروگان گرفته شدند. آنان مشغول مذاكرات فشرده بودند كه كارلوس و يارانش از در عقب هتل حمله برق‌آسايي را آغاز كردند، چند تن از گاردهاي محافظ را كشتند و خود را به اتاق كنفرانس رساندند. من در آن زمان سردبير خبر برنامه دوم تلويزيون بودم. بعد از اينكه خبر روي تلكس فرانس‌پرس مخابره شد ولوله‌اي در ساختمان پخش راديو و تلويزيون كه تحريريه‌هاي برنامه اول و دوم تلويزيون در آن بود، افتاد. از ايران جمشيد آموزگار وزير دارايي در جلسات اوپك شركت مي‌كرد. اطلاعات اوليه حاكي از آن بود كه هدف اصلي گروگانگيران، آموزگار از ايران و شيخ زكي يماني وزير نفت عربستان است. گزارش‌هاي بعدي كه رسيد شبيه يك فيلم سينمايي بود. گروگانگيران در گوشه و كنار سالن كنفرانس ديناميت كار گذاشته بودند. گروگان‌ها را به چهار دسته تقسيم كرده بودند. گروه اول گروه دوست شامل الجزايري‌ها، عراقي‌ها و ليبيايي‌ها بود. گروه دوم شامل نيجريه، كويت، اكوادور، ونزوئلا و گابن بود كه بي‌طرف ناميده شدند. كارمندان دبيرخانه اوپك گروه سوم و گروه چهارم يعني گروه دشمن ايرانيان، سعودي‌ها و اماراتي‌ها بودند. كارلوس از مقامات اتريش خواست كه هواپيمايي دراختيارش بگذارند وگرنه وزيران را يك به يك خواهد كشت. بعد از گفت‌وگو‌هاي فراوان چنين شد و او به همراه چهل گروگان با هواپيما عازم الجزاير شد. يكي از درخواست‌هاي كارلوس اعلام بيانيه‌هاي او در راديو و تلويزيون كشورهايي بود كه وزيرانش گروگان بودند و اعلام كرده بود هر كشوري چنين نكند وزيرش را خواهد كشت. در ايران نيز معاون سياسي سازمان با مديران خبر جلسه گذاشت و بعد از ساعتي قرار شد بيانيه‌هاي كارلوس در برنامه دوم تلويزيون خوانده شود. فراموش كرده‌ام چند بيانيه بود، ولي مسووليت كار به من سپرده شد و هر بار كه بيانيه كارلوس مي‌رسيد من به استوديو مي‌رفتم، برنامه هر چه بود حتي فيلم سينمايي قطع مي‌شد و بيانيه خوانده مي‌شد.
 در اين بيانيه ضمن اعلام هدف‌هاي فلسطيني‌ها كه بيشتر مربوط به درگيري با فالانژهاي لبنان بود و البته گفته مي‌شد ايران و عربستان به فالانژها كمك مي‌كنند از دولت‌ها مي‌خواست مسائلي را درباره رفاه زندانيان و... رعايت كنند. در اين بيانيه‌ها حتي به پادشاهي ايران و عربستان حمله مي‌شد و آنان را خائن به وطن مي‌ناميد. گفتني است وزيران نفت ايران و عربستان و امارات كه گروگان‌هاي اصلي بودند در هواپيمايي كه در اختيار كارلوس گذاشتند تا ليبي رفتند. قرار بود از آنجا از طريق تونس به عراق بروند كه نتوانستند با قذافي كنار بيايند. پس به الجزاير برگشتند و با ميليون‌ها دلاري كه دولت عربستان دراختيار الجزيري‌ها گذاشت تا به آنها بدهد آموزگار و يماني را كه دنيا تصور مي‌كرد مرگشان حتمي است آزاد كردند. كارلوس و يارانش سپس به مقصد نامعلومي حركت كردند. عامل اصلي گروگانگيري هر كه بود دولت الجزاير مي‌دانست ولي مكتوم ماند. بعدها گفته شد عمليات كارلوس به سفارش صدام حسين طراحي شده بود. در پايان بايد گفت انيس نقاش كه با كارلوس همكاري كرده بود بعد‌ها در ماجراي ترور ناكام شاپور بختيار آخرين نخست وزير دوره شاه دستگير شد و معروفيت او به خاطر اين ترور بود و البته كارلوس هم كه هماهنگي چند عمليات بزرگ را در اروپا داشت توسط فرانسه دستگير شد و در زندان درگذشت.