ازسهميه‌بندي بنزين تا اصلاح اقتصادي
جعفر گلابي
در جريان اصلاح اقتصادي كه دولت به هر دليل آن را آغاز كرده وكاري بسياربزرگ با عوارض مختلف و بعضا غير قابل پيش‌بيني است داشتن روابط خارجي گسترده و دوستانه ازضروريات بدون چون چرا است. تعريف جراحي اقتصادي معنايي مشخص در دانش اقتصاد دارد و خطيربودن آن بركسي پوشيده نيست.آيا ما با اين همه مسائل پيراموني و خصوصا در شرايط تحريمي مي‌خواهيم تيغ جراحي بربدن بيماري كه آماده نيست بكشيم؟ اگر انواع فشارها وضرورت‌هاي حيات اقتصادي حاكميت را به ضرورت اين جراحي رهنمون كرده است لوازم آن بايد ازپيش تامين مي‌شد تا فشار اصلي متوجه مردم نباشد. فشارهايي كه حداقل طي چهارسال گذشته رو به افزايشند و با سرعت به اوج خود مي‌رسند. ما با اين همه مشكلات جاي خود داريم، كم نبوده‌اند كشورهاي بزرگ و كوچك، ضعيف و قوي كه با انتخاب زمان نادرست يك اقدام، افتضاحات بزرگ به بارآورده‌اند. اگر هيچ دليلي وجود نداشت و هيچ ضرورت عيني براي اصلاح موقعيت كشوردرمناسبات جهاني نبود همين جراحي اقتصادي تغيير در بسياري از سياست‌ها خصوصا در روابط بين‌الملل را الزامي مي‌كند.مگرآقايان اصولگرا نبودند كه برنوع و زمان و شرايط سهميه‌بندي بنزين توسط دولت آقاي روحاني حمله همه‌جانبه مي‌كردند؟ اكنون چرا اقدامي بزرگ‌تر و پردامنه‌تر را درشرايطي واقعا نامناسب وزماني پرابهام انتخاب كرده‌اند؟ بعيد نيست طرف امريكايي به عوارض منفي اصلاح اقتصادي طمع كند و درمذاكرات مواضعي انعطاف‌ناپذيرتر ازگذشته بگيرد.بايد به اين نكته توجه داشت كه رهاشدن قيمت‌ها باسهميه‌بندي بنزين تفاوت بسيار دارد. افزايش قيمت بنزين فورا ودر سراسركشور به صورتي كاملا مشخص خود را نشان مي‌داد وبراي همين هم واكنش سريع اجتماعي به همراه داشت ولي اصلاح اقتصادي تصويري روشن براي مردم كوچه و بازار ندارد و هنوزخيلي‌ها نمي‌دانند كه دقيقا قراراست چه اتفاقي درعرصه معيشت‌ها رخ دهد.
ولي به زودي ابعاد ماجرا مشخص خواهد شد و آن زمان است كه واكنش اجتماعي آن خود را نشان مي‌دهد.پيداست كه دولت براي انجام طرح مذكور حساب ويژه‌اي روي يارانه مستقيم كمك معيشتي وهمچنين تبليغات صداوسيما بازكرده، اميدوار است كه از اين طريق بازتاب‌هاي منفي موضوع را كاهش دهد ولي بعيد است كه به زودي با يك جمع وتفريق ساده هرشهروندي دخل وخرج خود را بدتراز گذشته نبيند وبرخوردي ناصادقانه را احساس نكند.لذا بهتر ازتكيه صرف برافزايش يارانه‌هاي مستقيم وتبليغات پرحجم و يك‌سويه كه احتمالا نتايج عكس مي‌دهد، كم كردن سرعت طرح، تمهيد قدرت اقتصادي دولت ازطريق امضاء برجام و ارايه بحث‌هاي كارشناسانه وجدي ازسوي مخالفان وموافقان برنامه مذكور در صدا و سيماست. هرچند اين بحث‌هاي جدي درحضورمردم بايدحداقل ازهفته‌ها پيش آغاز و ذهنيت جامعه آماده مي‌شد ولي بگذاريد اقتصاددانان مخالف درتلويزيون حاضرشوند و عدد و رقم بدهند وموافقان ومجريان اگردلايل متقن دارند ارايه ومردم را توجيه كنند.ازاين طريق معايب ومحاسن اين كار بزرگ مشخص مي‌شود ودولت مي‌تواند ازمجموع نظرات كارشناسي استفاده كند ومسوولان با چشماني بازطرح را پيش ببرندوازهمه مهم‌ترمردم به‌جاي اينكه درخيابان دردخويش را بازگويند سخن خود را ازطريق نخبگان درسيما بازتاب يافته ببينند.متاسفانه براي كاري به اين بزرگي كه با نان شب مردم ارتباط مستقيم داردنشانه‌هاي روشني از استواري و اتقان وهماهنگي‌هاي قبلي ديده نمي‌شود ولابد اگر جايي كم بياورند بناست با بيل وكلنگ رفع ورجوع شود، چنانچه گفته شده است هميشه بايد همه‌چيزمان به همه‌چيزمان بيايد! آيا اين يك نقصان بزرگ نيست كه انواع شبكه‌هاي ماهواره‌اي پيرامون اين طرح به بحث وبررسي بپردازند ولي صدا وسيما صرفا به تمجيد از آن بپردازد و از هم‌اكنون موفقيت آن را اعلام كند !؟ آيا همين برخوردهاي سطحي نيست كه زمينه را براي تحريك كردن مردم ازسوي رسانه‌هاي تشنج‌طلب آماده مي‌كند؟ قطعا مردم ما به عنوان صاحبان اصلي كشور به آرامش وثبات واصلاح امور بيش ازهركس ديگري متعهد هستند. بايد ازاين تعهد ومسووليت‌شناسي استقبال كرد واعتراض‌شان را شنيد. از سال‌ها پيش بايد زمينه براي هرتجمع قانوني فراهم و به امري عادي و موثر تبديل مي‌شد.مگريك طرح اقتصادي، يا محدوديت اجتماعي جزو مقدسات هستند كه نشود به آنها انتقاد يا اعتراض كرد؟ مگرگراني تنها در كشورما مورد اعتراض مردم است كه اين همه حساسش مي‌كنند؟ مواجهه صادقانه، محترمانه وكرامتمند با مردم مستقلا بسياري از مشكلات ونابساماني‌ها ومفسده‌ها را برطرف خواهدكردو برخلاف برخي تصورات عجيب اتفاقا با اين حضورمنطقي وقانوني آبرو وعزت براي كشورفراهم مي‌شود.