جوابيه وزارت بهداشت به «اعتماد»
قيمت دارو
براي مصرف‌كننده ثابت ماند
گروه اجتماعي
به دنبال انتشار گزارش روزنامه اعتماد با عنوان «۱۶۰۰ قلم داروي ايراني تا30درصد گران شد» در صفحه 11 و در تاريخ ۲۵ تير ۱۴۰۱، وزارت بهداشت جوابيه‌اي براي روزنامه ارسال كرد. در متن اين جوابيه آمده است:
در سال‌هاي اخير تخصيص ارز ترجيحي به دارو اگرچه تا حدي موجب جلوگيري از افزايش شديد قيمت دارو شده بود، اما به تدريج با افزايش اختلاف نرخ ارز ترجيحي با نرخ آزاد، نظام دارويي را با چالش‌هاي متعددي رو به رو كرد.
تشديد كمبودهاي دارويي در بازار و كاهش ذخاير راهبردي دارو به كمتر از ۶ ماه يكي از چالش‌هاي جدي ارز دولتي بود كه به دنبال فرآيند پيچيده و طولاني تخصيص و تامين بانكي و عدم تخصيص ارز به مقدار و با كيفيت مناسب، نياز شركت‌ها براي واردات مواد اوليه با يك نوع ارز خاص يا بي‌پاسخ مي‌ماند يا با ارز ديگري جايگزين مي‌شد؛ اين امر باعث مي‌شد كه شركت‌ها به مدت طولاني در صف انتظار قرار گرفته و منجر به عدم تامين به‌موقع مواد اوليه مورد نياز توليد و ايجاد كسري در بازار شود.
سوءاستفاده گسترده از ارز ترجيحي و ايجاد رانت
از طرفي افزايش قاچاق معكوس و كاهش ۷۵درصدي در صادرات رسمي دارو از پيامدهاي ديگر ارز ترجيحي بود كه به دليل افزايش شكاف نرخ بازار با نرخ دولتي، شتاب دوچنداني گرفت؛ به گونه‌اي كه براساس برآوردهاي مبتني بر حجم كشفيات پليس، ميزان قاچاق معكوس دارو تنها در سال ۱۳۹۸ بيش از ۵ هزار ميليارد تومان بود. علاوه بر اين، بيش‌اظهاري برخي شركت‌ها در ارزش دارو و مواد اوليه وارداتي در اين حوزه تخلف ۷ هزار ميليارد توماني را به دنبال داشت.
ارز ترجيحي صنعت دارو را
در مرز هشدار قرار داد
يكي ديگر از معضلات بزرگي كه حوزه دارو را به شدت درگير كرده بود، افزايش هزينه‌هاي سربار صنعت و به‌صرفه نبودن توليد بود كه در صورت ادامه اين روند زمينه افزايش شديد كمبودهاي دارويي حتي در ساده‌ترين داروهاي مصرفي را به دنبال داشت كه چاره‌انديشي براي تجديدنظر در قيمت‌ها را اجتناب‌ناپذير مي‌كرد. در چنين شرايطي و با وجود معضلات پيشرونده ارز ترجيحي و مشكلات صنعت؛ دولت طرح جامع «داروياري» را در مسير قانون مصوب مجلس با همكاري بيمه‌هاي پايه و سازمان برنامه و بودجه تدوين و اجرايي كرد تا يارانه داروها به انتهاي زنجيره منتقل و از طريق بيمه‌ها به مصرف‌كننده نهايي تخصيص يابد و صنعت و بيماران از چالش‌هاي آتي متضرر نشوند.
افزايش قيمت دارو متوجه بيماران نيست
بر اين اساس با اجراي اين طرح، توزيع يارانه دارو متناسب با نياز بيماران، فارغ از سطح درآمد آنها، بهره‌مندي همه دهك‌هاي درآمدي از يارانه دارو، عدم تغيير پرداخت از جيب بيماران و در مواردي كاهش آن، اجراي بيمه همگاني سلامت براي افراد فاقد بيمه، برقراري پوشش بيمه‌اي براي داروهايي كه پيش از اين تحت شمول حمايت‌هاي بيمه‌اي نبوده‌اند، كاهش كمبودهاي دارويي، اصلاح الگوي مصرف و كاهش تقاضاي القايي، كنترل قاچاق معكوس و رشد صادرات رسمي دارو، حمايت ويژه از داروهاي مصرفي بيماران خاص و صعب‌العلاج عملياتي مي‌شود.
نكته بسيار مهم اين است كه اين تغيير قيمت براي دولت و بيمه‌ها اعمال شده و متوجه بيمار نخواهد بود، در نتيجه درصورت مراجعه بيمار با نسخه پزشك ميزان پرداختي نسبت به قبل تغيير نمي‌كند. درواقع در اين طرح قيمت داروها افزايش مي‌يابد ولي سازوكار حمايتي به گونه‌اي طراحي شده كه اين افزايش قيمت تماما توسط بيمه‌ها پوشش داده مي‌شود. وضعيت پرداخت از جيب مردم در داروهايي كه در حال حاضر تحت پوشش بيمه هستند، تماما توسط بيمه‌ها جبران خواهد شد. همچنين براي اولين‌بار مبناي پوشش بيمه كه تا پيش از اين حداقل قيمت دارو در بازار بود، به قيمتي كه بيشترين سهم بازار را دارد تغيير يافته است. در نتيجه پرداخت از جيب مردم براي اين دسته داروها بدون تغيير بوده و در برخي اقلام كاهشي بوده است. به عنوان مثال در داروي تراستوزومب، يا در داروي كپسيتابين كه براي بيماران شيمي درماني استفاده مي‌شوند پرداختي بيمار به صورت قابل توجهي نسبت به قبل كاهش يافته و در بقيه داروها پرداختي بيمار ثابت مانده است.
پوشش بيمه‌اي 366 قلم داروي ضروري و پرمصرف؛ براي اولين‌بار داروهاي OTC افزايش قيمت ندارند
علاوه بر اين، در حوزه داروهايي كه در حال حاضر تحت پوشش بيمه نيستند نيز براي 366 قلم داروي ضروري و پرمصرف، پوشش بيمه‌اي به گونه‌اي تعيين شد كه پرداختي بيماران براي تهيه اين داروها پس از اجراي طرح نسبت به قبل از اجراي آن ثابت باشد.
درمورد داروهايي كه تهيه آن نياز به نسخه پزشك ندارد (OTC) هم با توجه به اينكه ارز دولتي به اين داروها تخصيص داده نمي‌شود، بنابراين افزايش قيمتي نخواهند داشت. بر اين اساس تعداد 119 قلم از اين داروها كه مصرف بيشتري دارند، با تاييد شوراي عالي بيمه، تحت پوشش بيمه قرار مي‌گيرند؛ در نتيجه پرداخت از جيب مردم براي اين داروها با ارايه نسخه پزشك و در مسير بيمه‌اي، كاهش مي‌يابد.
پوشش بيمه‌اي افراد فاقد بيمه
در اين مسير نظر به اينكه يارانه دارو از مسير بيمه‌ها به مردم تخصيص مي‌يابد، بيمه شدن همه مردم يكي از اصول اوليه اجراي اين طرح است، 6 هزار ميليارد تومان به منظور پوشش بيمه افراد فاقد بيمه اختصاص داده شد و سه دهك اول جامعه (بالغ بر 6 ميليون نفر) به صورت فعالانه و رايگان توسط سازمان بيمه سلامت تحت پوشش قرار گرفته‌اند. افراد ساير دهك‌ها مي‌توانند به منظور قرار گرفتن تحت پوشش بيمه به دفاتر پيشخوان دولت مراجعه كنند .بيمه روي تخت و بيمه در مواقع اورژانسي جهت افراد فاقد بيمه يا مجهول‌الهويه نيز برقرار است. بر اين اساس به مردم اطمينان خاطر داده مي‌شود با پيش‌بيني تمامي جوانب اجراي اين طرح، ميزان پرداختي از جيب مردم از مسير نسخه پزشك افزايش پيدا نكند.