رونمايي از بسته جديد كنترل بازار ارز

 گروه اقتصادي

علي صالح‌آبادي، رييس كل بانك مركزي از معرفي ابزار جديد بانك مركزي در حوزه بازار ارز خبر داد و اعلام كرد: افرادي كه نگران نوسان در بازار ارز هستند و به اين دليل خريد ارز انجام مي‌دهند بايد بدانند كه از روزهاي آينده ابزار جديدي را در اين حوزه معرفي خواهيم كرد تا بتوانند اوراقي را كه منتشر مي‌شود خريداري كنند و ديگر نگراني از اين جهت نداشته باشند. بر اين اساس خريداران در سررسيدهايي مشخص مي‌توانند اوراق را به بانك مركزي بفروشند و پس از اين نگراني افراد با اين ابزار برطرف خواهد شد.

اوراق گواهي ارزي چه مشخصاتي دارد؟
براساس اين گزارش، بانك مركزي روز گذشته طي اطلاعيه‌اي مشخصات اوراق گواهي ارزي را اعلام كرد: در اين اطلاعيه آمده است اشخاص حقيقي بالاي ۱۸ سال از 28 آبان ماه امسال مي‌توانند با مراجعه به شعب ارزي بانك ملي نسبت به خريد اين اوراق اقدام كنند. بر اين اساس مبناي محاسبه براي تعيين مبلغ ريالي در زمان انتشار، بازخريد و سررسيد اوراق، نرخ پاياني روز قبل نماد دلار توافقي اسكناس بازار متشكل معاملات ارزي خواهد بود و اين اوراق سه‌ماهه و سررسيد اوراق در تاريخ 25 بهمن ماه امسال است. حداقل ميزان خريد اوراق معادل ريالي هزار دلار و حداكثر ميزان خريد اوراق معادل ريالي 4هزار دلار و ارزش هر ورقه معادل ريالي ۱۰۰ دلار خواهد بود. اين اوراق ارزي قابل بازخريد قبل از سررسيد در شعب بانك ملي ايران با نرخ پاياني روز قبل نماد دلار توافقي اسكناس بازار متشكل معاملات ارزي و فاقد امكان معاملات ثانويه و انتقال به غير است و امكان تحويل فيزيكي اسكناس دلار در سررسيد با پرداخت حق‌الوكاله اسكناس بانك مركزي وجود دارد.
خريد اوراق ارزي به اطمينان مردم نيازمند است
كامران ندري، كارشناس حوزه پولي و بانكي در واكنش به خبر انتشار اوراق گواهي ارزي و توصيه رييس بانك مركزي به خريد اين اوراق به جاي اسكناس دلار از بازار به «اعتماد» گفت: در صورتي كه مردم به خريد اين اوراق اعتماد كنند ممكن است تاحدي براي افرادي كه نگران افت ارزش ريال هستند دارايي مناسبي باشد. اين كارشناس بانكي با بيان اينكه مشكل اصلي در اقتصاد كشور عدم اطمينان مردم به برنامه‌هاي دولت سيزدهم است، تصريح كرد: در صورتي كه اين اوراق مورد استقبال سرمايه‌گذاران قرار گيرد تا حدي مي‌تواند جايگزين ريال يا اسكناس دلار شود.ندري در ادامه گفت: البته انتشار چنين اوراقي براي بانك مركزي نيز با ريسك همراه است ضمن آنكه بايد به صورت شفاف اعلام شود آيا قرار است در زمان سررسيد، ارز به مردم پرداخت شود يا معادل ريالي آن قرار است تحويل داده شود و اينكه با چه نرخي قرار است اين منابع محاسبه و پرداخت شود؟ اين كارشناس بانكي با اشاره به افزايش نرخ دلار در اين مدت خاطرنشان كرد: در صورتي كه قيمت ارز در طول اين مدت رشد كند بانك مركزي موظف است ريال بيشتري را تا زمان سررسيد خلق كند و به دارندگان اين اوراق تحويل دهد كه چندان منطقي به نظر نمي‌رسد.
بي‌اعتمادي و نبود اطلاعات كافي اثربخشي اوراق ارزي را از بين مي‌برد
ندري گفت: امروز اگر ولعي براي خريد ارز در بازار وجود دارد اين دارايي جديد (اوراق ارزي) مي‌تواند جايگزين مناسبي براي افراد باشد به شرط آنكه اطمينان مردم را جلب كنند. اين كارشناس بانكي خاطرنشان كرد: ضعف اصلي كه در بانك مركزي وجود دارد اين است كه جزييات برنامه‌هاي بانك مركزي به خوبي بيان نمي‌شود و تا زماني كه اطلاعات كافي در دست نباشد مردم نيز از اين اوراق استقبالي چنداني نمي‌كنند و اين بي‌اعتمادي‌ها و نبود اطلاعات كافي باعث كاهش اثربخشي اين اوراق مي‌شود. ندري تصريح كرد: مشكل اساسي كه در كل كشور با آن روبه‌رو هستيم مشكل مربوط به تامين ارز است و براي انتشار اين اوراق هم ارز دارايي پايه‌اي محسوب مي‌شود و در صورتي كه كشور در اين رابطه در مضيقه‌اي باشد اين موضوع دير يا زود خودش را نشان مي‌دهد.

با انتشار چنين اوراقي تنها ميزان تقاضا در بازار به تعويق مي‌افتد
او ادامه داد: با انتشار چنين اوراقي تنها ميزان تقاضا در بازار كمي به تعويق مي‌افتد به عنوان مثال فردي كه امروز ريال خود را مي‌دهد تا سه ماه آينده معادل ارزي آن را تحويل بگيرد اگر در زمان سررسيد ارزي در ميان نباشد (كه به گفته شوراي فقهي بانك مركزي اين مساله اشكال شرعي هم دارد) پرداخت اين ميزان ارز براي بانك مركزي سخت‌تر خواهد شد. 
ندري با بيان اينكه بانك مركزي با انتشار اين اوراق ارزي ريسك زيادي كرده است، خاطرنشان كرد: بهتر آن بود كه بانك مركزي به جاي چاپ اوراق ارزي، اوراق قرضه منتشر مي‌كرد كه در تمام دنيا هم انجام مي‌شود و حتي مي‌توانست با نرخ مشخص‌تر هم منابع مردم را جذب كند، چراكه انتشار اين اوراق نه تنها براي بانك مركزي بلكه براي افرادي هم كه مي‌خواهند در اين حوزه سرمايه‌گذاري كنند ريسك بالايي دارد.
انتشار اوراق ارزي پرريسك و خطرناك است
اين كارشناس حوزه بانكي گفت: معمولا بانك‌هاي مركزي دنيا به اين شكل عمل نمي‌كنند و اوراق ارزي يا اوراق مبتني بر طلا را منتشر نمي‌كنند، زيرا اين اقدام كار بسيار پرريسك و خطرناكي است. ندري خاطرنشان كرد: در صورتي كه بانك مركزي خوش شانس باشد ممكن است انتشار اين اوراق در بازار اثربخش باشد و در صورتي هم كه بدشانس باشد اوضاع اقتصادي بدتر خواهد شد.اين كارشناس بانكي در پاسخ به اين پرسش كه باتوجه به كسري بودجه دولت و رسيدن به روزهاي پاياني سال آيا انتشار اين اوراق منجر به چاپ پول و تورم عمومي بيشتر در كشور نخواهد شد، گفت: بايد بررسي شود كه اين اقدام بانك مركزي به عنوان سياستي انقباضي است و مي‌خواهد ريال را از دست مردم خارج كند و حجم پول به صورت موقت كاهش يابد، يا اينكه اين اقدام را در جهت تامين مالي كسري بودجه انجام مي‌دهد كه در اين صورت اوضاع اقتصادي بدتر خواهد شد و ريال هم از چرخه خارج نمي‌شود و تنها دراختيار دولت قرار مي‌گيرد تا بتواند هزينه‌هاي خود را پرداخت كند و ريسك بيشتري هم دارد.