تحلیل وتوی امريكا با قطعنامه آتش‌بس در غزه
دوئل امريكا با جهان
احسان لطيفي
فته گذشته، ايالات‌متحده قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل متحد كه خواستار آتش‌بس در غزه بود را وتو كرد. همزمان با تشديد عمليات نظامي اسراييل در غزه، اقدام امريكا آخرين تلاش‌هاي رهبران عرب براي رسيدگي به وضعيت اسف‌بار اين منطقه را ناكام گذاشت. ايالات‌متحده تنها كشور عضو شوراي امنيت بود كه راي منفي به اين قطعنامه داد و ادعا كرد كه آتش‌بس منجر به صلح نخواهد شد. غير از بريتانيا كه راي ممتنع داد، ساير كشورها با اين قطعنامه موافق بودند. رابرت وود، معاون سفير ايالات‌متحده در سازمان ملل گفت: «متاسفانه، تقريبا تمام توصيه‌هاي ما ناديده گرفته شد و نتيجه اين روند عجولانه، قطعنامه‌اي نامتوازن بود كه منقطع از واقعيت است.»
شوراي امنيت منزوي شد
پس از آنكه آنتونيو گوترش، دبيركل سازمان ملل متحد از شوراي امنيت خواست تا درباره بحران غزه اقدامي كند، اين قطعنامه توسط امارات متحده عربي مطرح شد. پيشنهاد امارات نزديك به ۱۰۰ حامي داشت كه نشانه‌اي واضح از افزايش مخالفت جهاني با كارزار جنگي اسراييل در غزه است. اگرچه دولت بايدن در مورد مرگ و مير بالاي غيرنظاميان فلسطيني ابراز نگراني كرده است، اما همچنين باور دارد كه اسراييل بايد (به اصطلاح) حق دفاع از خود در برابر حماس را داشته باشد. وتوي اين قطعنامه حمايت سياسي بزرگي براي اسراييل كه نزديك‌ترين متحد امريكاست، به همراه داشت، اما همچنين باعث دلسردي و بيگانگي بسياري از متحدين ديگر دولت بايدن در داخل و خارج از امريكا شد. اگرچه راي ممتنع امريكا مي‌توانست منجر به دلگرمي جهان عرب شود، اما از سويي نيز خطر تنش واشنگتن با تل‌آويو را تشديد مي‌كرد و به اهرم ايالات‌متحده نسبت به برنامه‌ريزي جنگي نتانياهو آسيب مي‌زد. محمد ابوشهاب، معاون سفير امارات متحده عربي پس از راي‌گيري گفت: «با بي‌توجهي (امريكا) به هشدارهاي شديد دبيركل سازمان ملل، درخواست بازيگران بشردوستانه و افكار عمومي جهان، شوراي امنيت منزوي شد.» امارات و ساير حاميان اين قطعنامه استدلال مي‌كنند كه پاسخ نظامي اسراييل هيچ تناسبي با حمله ۷ اكتبر حماس نداشته و به بحراني انساني براي اهالي غزه منجر شده است. طرح اين قطعنامه به دنبال درخواست نادر گوترش به شوراي امنيت بود. در اوايل اين هفته، با توجه به وضعيت بحراني غزه، دبيركل سازمان ملل براي اولين‌بار در پنج دهه اخير از قوي‌ترين ابزار ديپلماتيك سازمان ملل، يعني ماده ۹۹ منشور سازمان استفاده كرد. اوايل روز جمعه، گوترش به شوراي امنيت گفت: «مردم غزه بر لبه پرتگاه قرار دارند. براي پايان دادن به مصيبت آنها، جامعه بين‌المللي بايد هر كاري كه مي‌تواند را انجام دهد.»
خان يونس زير رگبار موشك
در اين ميان، سربازان اسراييلي با عزمي كامل به عمق شهر جنوبي خان يونس، زادگاه يحيي سنوار، رهبر حماس در غزه پيشروي كردند. شاهدان گفتند كه تانك‌هاي اسراييلي به مركز شهر نزديك شدند؛ جايي كه به ساكنان توصيه شده بود تا آنجا را به سمت منطقه جنوبي رفح كه با مصر هم‌مرز است، تخليه كنند. توماس وايت، مدير آژانس امدادرساني سازمان ملل در غزه در شبكه اجتماعي اكس (توييتر سابق) نوشت: «نظم مدني در حال فروپاشي است، كاروان‌هاي كمك‌رساني غارت شده و وسايل نقليه سازمان ملل سنگ‌باران مي‌شوند.» محمد اشتيه، نخست‌وزير تشكيلات خودگردان فلسطين در مصاحبه‌اي گفت كه مشغول همكاري با مقامات امريكايي بر سر برنامه‌اي براي غزه پس از جنگ است. او اظهار داشت كه هدف اسراييل براي شكست كامل حماس غيرواقعي بوده و اين گروه مقاومت بايد عضوي از ساختار جديد حكمراني كشور فلسطين باشد. روز پنجشنبه، آنتوني بلينكن، وزير امور خارجه ايالات‌متحده اذعان كرد كه از كارزار جنگي اسراييل عليه حماس نااميد شده و اعتراف كرد كه اسراييل به اندازه كافي براي محافظت از غيرنظاميان عمل نكرده است. او گفت: «بين آنچه من در اسراييل در مورد حمايت از غيرنظاميان بيان كردم و آنچه در ميدان اتفاق افتاده، شكاف وجود دارد.»
كابوس بشردوستانه
جنگ اسراييل در غزه بيش از 17 هزار و 400 نفر تلفات در پي داشته كه به گفته مقامات وزارت بهداشت حماس غزه، ۷۰درصد از آنها زن و كودك بوده‌اند. بيش از ۴۶۰ هزار فلسطيني نيز زخمي شده‌اند. بسياري ديگر در زير آوار گير افتاده‌اند. وزارتخانه بهداشت حماس تمايزي بين تلفات غيرنظاميان و رزمندگان قائل نيست. دبيركل سازمان ملل حملات شديد، گسترده و مداوم اسراييل از هوا، زمين و دريا كه گفته مي‌شود ۳۳۹ مركز آموزشي، ۲۶ بيمارستان، ۵۶ مركز مراقبت‌هاي بهداشتي، ۸۸ مسجد و سه كليسا را هدف قرار داده است، «كابوسي بشردوستانه» خواند. گوترش گفت كه طبق گزارش‌ها، بيش از ۶۰درصد از خانه‌هاي غزه از بين رفته يا آسيب ديده است. حدود ۸۵درصد فلسطيني‌هاي منطقه مجبور شده‌اند از خانه‌هاي خود فرار كنند. رياض منصور، سفير تشكيلات خودگردان در امريكا گفت كه هدف اسراييل «پاك‌سازي قومي نوار غزه» و «جابه‌جايي اجباري مردم فلسطين» است. منصور افزود: «اگر مخالف نابودي و جابه‌جايي مردم فلسطين هستيد، بايد از آتش‌بس فوري حمايت كنيد. وقتي با پيشنهاد آتش‌بس مخالفيد، در واقع مخالف تنها چيزي هستيد كه مي‌تواند جنايات جنگي، جنايت عليه بشريت و نسل‌كشي را پايان دهد.» گيلاد اردن، سفير اسراييل در امريكا مدعي شد كه ثبات منطقه‌اي و امنيت اسراييلي‌ها و مردم غزه «تنها پس از حذف كامل حماس به دست مي‌آيد.»
امريكا ترمز اسراييل را نكشيد
يك مقام ارشد دفاعي اسراييلي به پايگاه آكسيوس گفت كه اسراييل انتظار دارد تا سه تا چهار هفته ديگر به عمليات نظامي خود در شهر خان يونس در جنوب غزه پايان دهد. اين مقام گفت كه مرحله شديد جنگ احتمالا سه تا چهار هفته ديگر ادامه خواهد داشت. علي‌رغم حمايت دولت بايدن از عمليات اسراييل براي حذف حماس، كاخ سفيد تحت فشار بين‌المللي و داخلي فزاينده‌اي قرار دارد تا اسراييل را به پايان جنگ مجبور كند. مقام ارشد اسراييلي مدعي شد كه نيروهاي دفاعي اسراييل «پيشرفت‌هاي قابل توجهي» در بخش شمالي نوار غزه داشته‌اند، اما عمليات در شهر جنوبي خان يونس «تازه آغاز شده است.» جو بايدن روز پنجشنبه با نتانياهو درباره طرح‌هاي نظامي و عمليات اسراييل در خان يونس صحبت كرد. تماس مشابهي نيز شب قبل‌تر بين لويد آستين وزير دفاع ايالات‌متحده و يوآو گالانت همتاي اسراييلي او برقرار شد. اين مقام ارشد اسراييلي گفت كه ايالات‌متحده «ترمز اسراييل را نمي‌كشد» يا ضرب‌الاجلي براي توقف عمليات نمي‌دهد؛ بلكه تنها به اين واقعيت اشاره مي‌كند كه زمان در حال اتمام است. او افزود كه شكاف بين دولت بايدن و كابينه اسراييل در مورد جدول زماني يك ماهه‌اي است كه اسراييل براي پايان دادن به اين مرحله شديد جنگ غزه ارايه داده است.
بهاي حمايت از اسراييل
حمايت‌هاي واشنگتن از جنگ اسراييل باعث شده كه نيروها و تاسيسات امريكايي در عراق و سوريه مرتبا مورد حمله قرار بگيرند. اوايل روز جمعه، صداي انفجار در نزديكي منطقه سبز بغداد كه محل سفارت امريكاست، شنيده شد. خبرگزاري‌ها به نقل از مقامات نظامي امريكايي و عراقي گزارش دادند كه راكت‌ها در حومه اين منطقه كه ساختمان‌هاي دولتي و ديپلماتيك در آن مستقر هستند، اصابت كرد. يك مقام امنيتي عراق گفت كه ۱۴ موشك كاتيوشا شليك شدند كه برخي آنها به يكي از دروازه‌هاي سفارت اصابت كرد. ساير آنها نيز در رودخانه دجله سقوط كردند. به گفته اين مقام، حملات راكتي تنها خسارات مادي داشته و كسي آسيب نديد. سخنگوي سفارت امريكا در بغداد گفت: «نشانه‌ها حاكي از آن است كه اين حملات توسط اعضاي محور مقاومت انجام شده است. ما بار ديگر از دولت عراق مي‌خواهيم كه تمام توان خود براي حفاظت از پرسنل و تاسيسات امريكا را به كار بگيرد. ما حق دفاع از خود و محافظت از پرسنل‌مان در هر نقطه از جهان را براي خود محفوظ مي‌داريم.» محمدشياع السوداني، نخست‌وزير عراق در بيانيه‌اي از نيروهاي امنيتي خواست تا افراد پشت اين حمله را پيدا كنند. گروه‌هاي مقاومت عراقي وعده داده‌اند كه از اسراييل و امريكا به خاطر آنچه بر سر غزه آورده، انتقام خواهند گرفت. به گفته پنتاگون، از زمان شروع جنگ غزه، نيروهاي امريكايي مستقر در عراق و سوريه حداقل ۸۰بار مورد حمله قرار گرفته‌اند كه باعث زخمي‌شدن بيش از ۶۰ پرسنل امريكايي شده است. تا پيش از اين، اماكن و افراد ديپلماتيك در امان بودند. يكي از سران گروه كتائب حزب‌الله عراق در شبكه‌هاي اجتماعي گفت كه حملات اين گروه عليه منافع ايالات‌متحده در روز جمعه، تازه آغاز «قواعد جديد برخورد» با امريكاست.