مردم با انتخابات قهر نكردند
غلامعلي رجايي
انتخابات دوره يازدهم مجلس شوراي اسلامي و اولين ميان‌دوره‌اي دوره پنجم مجلس خبرگان رهبري، روز گذشته برگزار شد و باز هم مردم در اين عرصه حضور پيدا كرده و نشان دادند كه با صندوق‌هاي راي قهر نكرده‌اند. هر چند در مورد كيفيت و كميت برگزاري انتخابات و آراي مردم بيان چند نكته ضروري است. اول اينكه به هر حال دست به دست شدن قدرت بخشي از دموكراسي و تحقق آن است.
اگرچه نقش شوراي نگهبان در گرفتن فرصت رقابت از اصلاح‌طلبان به عنوان اتفاقي كه باعث شد آنها پيش از برگزاري انتخابات عرصه رقابت و انتخابات را واگذار كنند، نمي‌توان ناديده گرفت. در واقع نظارت شوراي نگهبان در اين دوره باعث شد، اصلاح‌طلبان عملا از حضور چهره‌هاي شاخص محروم شوند. البته معدودي از نمايندگان فعلي مجلس پس از فرآيندي بالاخره تاييد صلاحيت شدند اما به خصوص در شهرستان‌ها امكان رقابت اندك يا اساسا وجود نداشت. بنابراين اگرچه براي بالانس قدرت بايد چرخش و دست به دست شدن را بپذيريم اما در اين دوره نقش شوراي نگهبان در به مرخصي اجباري فرستادن اصلاح‌طلبان انكارناپذير است. نكته دومي كه در مورد انتخابات و آرا بايد درنظر گرفت اين است كه مردم با وجود تمام گلايه‌ها، شكايت‌ها و ناراحتي‌هايي كه از وضعيت بد معيشتي و اقتصادي داشتند با وجود همه نقدهايي كه به مجلس، دولت و ساير نهادهاي تصميم‌گير داشتند و با وجود همه كمي‌ها و كاستي‌ها باز هم با صندوق راي قهر نكردند. به نظر مي‌رسد كه مردم به اين استراتژي باور پيدا كرده‌اند كه پشت كردن به صندوق راي و قهر كردن با آن راه به جايي نمي‌برد. اگرچه نمي‌توان ناديده گرفت كه كاهش اجباري حضور اصلاح‌طلبان در اين انتخابات كه منجر به اعتراض بسياري از چهره‌هاي منتسب به اين جريان شد قطعا در كميت آرا تاثيري بسزا بر جا گذاشت و اگر دست اصلاح‌طلبان در ارايه ليست باز بود قطعا مشاركت بيشتري را شاهد بوديم اما متاسفانه شوراي نگهبان با اين نوع نظارت به پديده‌اي دموكراتيك چون انتخابات ضربه وارد كرد. نكته سوم كه به نظر مي‌رسد در موسم انتخابات همواره بر تاييد صلاحيت‌ها اثرگذار بوده، بازه زماني بررسي صلاحيت‌هاست. در اين مدت شاهد بوديم پس از اتمام بررسي صلاحيت‌ها از سوي شوراي نگهبان، برخي با اعتراض‌ها و رايزني‌هايي تاييد صلاحيت شدند. شايد بهتر است قانون‌گذاران بالاخره پس از 11 دوره برگزاري فرآيند انتخابات، تغييري در بازه زماني بررسي صلاحيت‌ها كه بسيار در انتخابات تاثيرگذار است، ايجاد كنند. اينكه در بازه زماني كوتاه، صلاحيت ده‌ها هزار كانديدا بررسي مي‌شود عملا هم كار را براي شوراي نگهبان دشوار مي‌كند و هم ممكن است باعث اختلال در اين فرآيند شود. كما اينكه شاهد بوديم چند كانديدا لحظه آخر تاييد صلاحيت شدند اما ديگر براي ارتباط گرفتن با مردم حوزه انتخابيه كه ممكن است شامل چند شهر و ده‌ها روستا شود، دير شده بود و اين كانديداها نيز همچنان از حضور در رقابت انتخاباتي بي‌بهره ماندند. به هر روي با وجود همه كمي‌ها و كاستي‌ها رويكرد مردم، رويكردي معقول بود. مردم نشان دادند به اين آگاهي دست پيدا كرده‌اند كه به رغم همه ناملايمتي‌ها و ناكامي‌ها معتقدند كه راه توسعه و پيشرفت از صندوق‌هاي راي مي‌گذرد و نبايد با آن قهر كرد. در عين حال همين انتخابات هم با برخورد معقولانه مسوولان مي‌توانست، شكوه و جلال بيشتري داشته باشد.