نمايش در تمام سال
مرتضي شايسته
همه‌ساله بعد از اينكه جشنواره فيلم فجر به كار خود پايان مي‌دهد، گمانه‌زني‌ها و احتمال‌دادن‌ها درباره اكران نوروزي فيلمها آغاز مي‌شود. همه، حتي آنها كه شايد امكان تماشاي فيلم در هر زمان ديگري غير از عيد و از جمله چهل روز پاياني سال را دارند، مي‌خواهند بدانند چه فيلمي امكان نمايش نوروزي را به دست مي‌آورد. طوري كه انگار كسي اصلا به فكر وضعيت سينماها و اكران در حد فاصل جشنواره تا عيد نيست. به گمان من اين بي‌توجهي به 10 روز پاياني بهمن و يك ماه اسفند دلايل روشني دارد. اصلي‌ترين و شايد بتوان گفت تنها دليل عمده اين وضعيت به سينماداران ما برمي‌گردد. آنها هستند كه بايد فيلمها را طوري اكران كنند كه اين وضعيت به وجود نيايد. در تمام اين سال‌ها ما اين بي‌توجهي نسبت به بسياري از اوقات سال براي اكران فيلمها را داريم. متاسفانه وضعيت اكران فيلم‌هاي سينمايي در كشور ما به گونه‌اي است كه در بهترين شرايط تنها پنج ماه از سال شاهد اكران جدي فيلمها هستيم. اين نشان مي‌دهد كه سينماداران ما توجهي به ساير ماه‌ها ندارند و همه تمركزشان را روي همان پنج ماه گذاشته‌اند. در حالي كه تجربه‌هاي قابل اعتنايي وجود دارد كه نشان مي‌دهد اصرار بر اينكه تنها در ماههاي خاصي از سال به دنبال اكران فيلمها در سينماهاي‌مان باشيم، اصرار نابجايي است. از اين تجربه‌ها كه اشاره شد، خود من هم داشته‌ام. به عنوان مثال ما خاطرات خوبي از اكران فيلمها در روزهاي بعد از جشنواره و در واقع در حد فاصل 22 بهمن تا قبل از فرارسيدن سال جديد داشتيم. از آن ميان مي‌توانم دو فيلم بسيار خوب و حسابي ديده‌شده «بوتيك» ساخته حميد نعمت‌الله و «چهارشنبه‌سوري» به كارگرداني اصغر فرهادي را نام ببرم. هر دو فيلم در حد فاصل پايان جشنواره و آغاز سال جديد اكران شدند و خيلي خوب هم فروختند.
يا مثلا تجربه‌اي كه شاهد بوديم عوامل و تهيه‌كننده فيلم مارمولك در همين مقطع از سال داشتند. اين نشان مي‌دهد اگر قضاوت‌ها و در واقع پيش‌داوري‌هاي‌مان را نسبت به احتمال پيروزي يا شكست اكران در ماههاي مختلف كنار بگذاريم، فرصت‌هاي زيادي را در ماههاي مختلف سال مي‌بينيم كه تاكنون از نگاه ما پنهان مانده بودند. شرايط مطلوب اكران در سينماها بايد به اين صورت باشد كه فيلمها طوري در ماههاي مختلف تقسيم شوند كه ما دست‌كم در هر ماه يك فيلم مهم و قابل‌اعتنا روي پرده داشته باشيم. متاسفانه محافظه‌كاري ناشي از پيشداوري سينمادارها كه منجر به محدود كردن اكران فيلمها در ماههاي بخصوصي از سال مي‌شود، براي خود آنها هم نه‌تنها سودي به همراه ندارد بلكه موجب تضرر آنهاست و تضرر سينماداران در واقع به معناي تضرر كل سينماست. سينماداران محترم ما با محدود كردن اكران به ماه‌هايي بخصوص، عملا خود را از ظرفيت ساير اوقات سال محروم مي‌كنند. مسوولان سينمايي بسيار از الگوي اكران بر اساس چيزي كه در سطرهاي بالا گفته شد، استقبال مي‌كنند. ايده‌آل آنها هم اين است كه ما در تمام ماههاي سال فيلم‌هاي خوب روي پرده داشته باشيم و تماشاچي هر وقت خواست فيلمي روي پرده ببيند، با ديدن فهرست فيلم‌هاي روي پرده، رغبت كافي براي به سينما رفتن داشته باشد. به نظرم نقشي كه بخش دولتي و مسوولان سينمايي مي‌توانند در اين ميان ايفا كنند، بيشتر در زمينه توجيهي قضيه است. بايد جلسات مشتركي با سينماگران تشكيل شود و با ارايه مستندات و آمار و ارقام موجود به آنها نشان داده شود كه مي‌توان فقط به اكران فيلم در روزهاي عيد و چند ماه محدود در طول سال فكر نكرد و از امكان‌هاي موجود براي جذب تماشاگر به سالن‌هاي سينما- مثلا- در آذرماه، دي‌ماه و ساير ماه‌ها نيز بهره‌مند شد. اميدوارم چنين زمينه‌اي فراهم آيد.