اولين رمان پوآرو

سال 1921 در چنين روزي رمان «ماجراهاي اسرارآميز در استايلز» كه آگاتا كريستي آن را نوشته بود، منتشر شد. شخصيت محوري اين داستان، كارآگاهي به نام هركول پوآرو بود كه پس از آن هم در چندين و چند داستان ديگر نقش‌آفريني كرد و به يكي از مشهورترين شخصيت‌هاي داستان‌هاي كارآگاهي تبديل شد. بيشتر- و نه همه- داستان‌هايي كه پوآرو در آنها حضور دارد در يكي از شهرها يا روستاهاي انگليس اتفاق مي‌افتند اما خود اين شخصيت اصل و تباري بلژيكي دارد و قبل از سفر به انگليس و اقامت در اين كشور، سال‌ها عضو نيروي پليس بلژيك بوده است. زمان جنگ اول جهاني كه آلماني‌ها به بلژيك سرازير شدند و اين كشور را اشغال كردند، پوآرو هم- مثل بسياري از هموطنانش- آنجا را ترك كرد، به انگليس رفت و براي شروع يك زندگي تازه در استايلز پناه گرفت. زماني كه آگاتا كريستي داستان ماجراهاي اسرارآميز در استايلز را مي‌نوشت، اداي احترام به بلژيكي‌ها و تحسين مقاومت شجاعانه و شرافتمندانه آنان مقابل تجاوز نيروهاي آلمان مُد روز بود و بسياري از انگليسي‌ها- بيشترشان متاثر از پروپاگانداي جنگي كشورشان- به بلژيكي‌ها احترام مي‌گذاشتند. از اين‌ رو تبار بلژيكي شخصيت محوري رمان براي كريستي چيزي «بيشتر از يك انتخاب ساده» بود. هر چند بعدها كه جنگ اول جهاني و ماجراهاي آن كهنه شد، مساله زادگاه كارآگاه پوآرو و چرايي و چگونگي اقامتش در انگليس هم آن اهميت اوليه را از دست داد و به موضوعي كاملا فرعي در داستان‌هايش تبديل شد. نوشته‌اند اين شخصيت تا 1975 حداقل در 33 رمان و بيشتر از 50 داستان كوتاه حضور داشت. 
گويا خود كريستي اواسط دهه 1940 از پوآرو خسته و دلزده شد و داستاني براي قتل او نوشت. نزديكانش از اين تصميم نويسنده با خبر شدند و به هر زحمتي كه بود او را از انتشار اين داستان منصرف كردند. آخرين نوشته كريستي با محوريت اين شخصيت به رمان پرده(1975) برمي‌گردد كه او در آن با مرگي خودخواسته- كه حتي گاهي به خودكشي هم تعبير مي‌شود- با مخاطبانش وداع مي‌كند. همين پايان غمبار در زمان خودش آنقدر اهميت داشت كه تيتر يك روزنامه نيويورك تايمز شد و مي‌گويند پوآرو تنها شخصيت خيالي است كه نامش در تيتر اصلي صفحه اول نيويورك تايمز آمده است. البته ناگفته نماند كه همين چند سال پيش سوفي هانا با كسب اجازه رسمي از وارثان آگاتا كريستي چند داستان بلند ديگر با محوريت شخصيت كارآگاه پوآرو نوشت و سعي كرد به همان حال و هوايي برگردد كه كريستي خلق مي‌كرد. به جز اين داستان‌ها كه به شكل كتاب عرضه شدند، از قصه‌هاي پوآرو هم فيلم سينمايي و نمايش راديويي ساخته‌اند و هم نمايش‌هاي صحنه‌اي و مجموعه‌هاي تلويزيوني(تصويري كه ديويد سوشي از اين شخصيت ارايه داده براي ما ايراني‌ها بسيار آشناست). قد كوتاه(در مقياس مردان، بسيار قد كوتاه) است و به نظم و پاكيزگي وسواس دارد. دروغ نمي‌گويد اما گاهي براي حل معماهاي جنايي كمي حقايق را دستكاري مي‌كند و مظنونان را بازي مي‌دهد. دقيق و صبور و نجيب است اما گاهي اوقات تكبرش از حد مي‌گذرد و به يك ويژگي منفي برايش تبديل مي‌شود.