نگاه كارشناس
فروش اوراق، سرمايه‌هاي خارجي را روانه كشور مي‌كند
احمد حاتمي يزد٭/ لغو تحريم‌ها ابعاد گسترده‌اي دارد. برداشتن تحريم‌هاي بانكي شايد در يك كلام عنوان شود اما ابعاد گسترده‌اي دارد كه بر تمام بخش‌ها تاثير مي‌گذارد. يكي از موارد ذكر شده در طرح برجام، فروش اوراق مشاركت به متقاضيان خارجي است كه با اجرايي شدن متن توافق از تحريم خارج خواهد شد. اين بند در عمل به معناي قابليت عرضه اوراق مشاركت به افراد متقاضي خارج از كشور است. تا پيش از اعمال تحريم‌ها بانك صادرات، ملت و... اوراقي را منتشر مي‌كردند كه غربي‌ها مي‌توانستند با خريد اين اوراق در پروژه‌هاي مختلف ايران مشاركت كنند. با اين اوراق ميزان ورود سرمايه‌هاي خارجي نيز افزايش يافته و استفاده از منابع غيرداخلي ممكن مي‌شد. در توافق جامع رفع تحريم‌ها، اين اوراق را كه در سال‌هاي اخير انتشارش متوقف شده بود نيز شامل شده و از اين پس مشروط بر آنكه قوانين بانك‌هاي داخلي اجازه دهد مي‌توانند اوراق مشاركت به طرف‌هاي خارجي عرضه كنند. اين اوراق اغلب بي‌نام بوده و قابليت انتقال را نيز دارد. به جز اوراق، در‌بندي ديگر فروش اسكناس‌هاي دلار امريكايي به دولت ايران نيز آزاد اعلام شده است. به اين ترتيب از اين پس براي اموري مانند مسافرت، انتقال وجوه براي امور درماني، تحصيل و... نيز انتقال دلار امكان پذير خواهد شد. در مدت تحريم‌هاي اخير هسته‌اي حجم محدوديت‌ها به قدري بود كه شهروندان نيز امكان انتقال ارز را نداشتند و براي اموري ساده مانند آنچه نام برده شد، روش قانوني و ساده وجود نداشت. حال با رفع اين تحريم‌ها امكان استفاده از دلارهاي امريكايي نيز فراهم شد. برداشتن تحريم سوئيفت به طور كلي بر تمام بخش‌هاي اقتصاد اثرگذار خواهد بود و كل امور تجاري و روابط بين‌المللي متاثر از اين جريان رونق خواهد گرفت. تا پيش از اين هرگونه نقل و انتقالات مالي در شبكه سوئيفت ممنوع بوده لذا تمام بخش‌ها ناگزير به دست‌اندازي به روش‌هاي ديگر براي انتقالات خود بودند.
٭كارشناس بانكي
پتروشيمي رونق مي‌گيرد، نفت نه
حسن خسروجردي٭/پس از لغو تحريم‌ها به نظر نمي‌رسد صادرات نفت با سرعت به دوران پيش از تحريم بازگردد. در مدت تحريم ما در حد مصرف داخل و مقداري براي صادرات به كشورهاي همسايه توليد مي‌كرديم و بنابراين ظرفيت‌ها كاهش يافته است. لذا بازگرداندن ظرفيت‌ها و توليد انبساطي به زمان نياز دارد. احتمالا طي يك سال خواهيم توانست توليد نفت را به دو‌ميليون بشكه در روز كه سابق بر اين وجود داشت برسانيم. اما جداي از بخش نفت، وضعيت در بخش‌هاي ديگر مي‌تواند تا حدي متفاوت باشد. در حوزه سرمايه‌گذاري پاي تعدادي از شركت‌هاي نفتي كه در كشورهاي عربي حضور ندارند به ايران باز مي‌شود. علاوه بر آن شركت‌هاي اروپايي نيز مجدد به اين بخش ورود پيدا مي‌كنند البته نه به اندازه ظرفيت گذشته چراكه در اين مدت بخشي از نياز انها از كشورهاي ديگر تامين شده است. در مجموع مي‌توان گفت انگيزه سرمايه‌گذاري نسبت به قبل كمتر است ولي با اين وجود بين 30 تا 50 درصد ظرفيت گذشته بازخواهد گشت. پتروشيمي اما وضعيت كاملا متفاوت‌تري مي‌تواند داشته باشد. در اين بخش مي‌توانيم رشد خيلي خوبي داشته باشيم چرا كه اروپا به محصولات پتروشيمي ما نياز دارد. در طول اين مدت به دليل تحريم بانك‌ها عملا كشورهاي اروپايي جرات خريد محصولات پتروشيمي ايران را نداشتند، بنابراين با توجه به پتانسيل اين بازارها نه تنها قادر خواهيم بود به شرايط قبل بازگرديم حتي وضعيت‌مان مي‌تواند بهتر از گذشته شود. اين شرايط براي فروش گاز، قير و بسياري از محصولات ديگر وجود دارد. در دوران تحريم صادرات محصولات پتروشيمي چهار برابر كمتر شده بود كه البته در شش ماه گذشته 20تا 25 درصد ارتقا پيدا كرد. با لغو تحريم‌ها علاوه بر دستيابي به شرايط قبل مي‌توانيم بين 20 تا 30درصد مازاد آن دوران نيز صادرات داشته باشيم.
٭رييس اتحاديه صادركنندگان فرآورده‌هاي نفت، گاز و پتروشيمي
دو ساله به جايگاه قبلي در صادرات فرش دست مي‌يابيم
ميرمهدي صالحي٭ / طي سال‌هاي گذشته به دليل مسائل تحريم بسياري از محصولات صادراتي ايران از گردونه رقابت‌هاي صادراتي خارج شد و كشورهاي رقيب توانستند بيشترين سود را از حذف ايران از گردونه كالاهاي خاص صادراتي ببرند به گونه‌اي كه حتي برخي محصولات ايراني به دليل بي‌رقيب بودن به جهت تحريم‌هاي آزار‌دهنده با نام برندهاي كشورهاي ديگر در بازار حضور يافتند و شرايط به گونه‌اي مهيا شد كه به جاي نام ايران روي محصول ايراني، نام برندي ديگر روي آن محصول ثبت و در جهان شناخته شد. تحريم مستقيم فرش ايران توسط امريكا از يك‌سو و تحريم‌هاي عمومي از سوي ديگر فرش را تحت فشار قرار داد چرا كه اين تحريم‌ها به نوعي هزينه‌هاي حمل‌‌و‌نقل و بيمه و قيمت تمام شده فرش دستباف را متاثر كرد كه به نظر مي‌رسد با امضاي توافق هسته‌اي در روز سه‌شنبه، در كنار ثبت جهاني مناطق فرش دستباف ايران مي‌توان به بازگشت بازار فرش دستباف به ايران اميدوار بود. در حال حاضر دو سوم فرش توليدي ايران به كشورهاي اروپايي صادر مي‌شود ولي هم‌اكنون بيشتر كشورهاي عربي خريدار فرش ما هستند و يك سوم فرش توليدي در بازار داخلي به فروش مي‌رسد. اين ميزان صادرات بر حسب اينكه با چه نرخي صادر مي‌شود بين 450 -350 ميليون دلار نوسان دارد و در شرايط آرماني تا 500 ميليون دلار ارتقا مي‌يابد. ميزان صادرات فرش در سال‌هاي پيش از تحريم تا 2/1 ميليارد دلار رسيد و اگر بتوانيم مناطق بافت فرش دستباف در كشور را ثبت كنيم مي‌توانيم دوباره بازار صادراتي خود را به دست آوريم. در سال‌هاي قبل از تحريم امريكا بزرگ‌ترين و مهم‌ترين بازار فرش دستباف ايراني بود كه پس از افزايش تحريم‌هاي بين‌المللي عليه ايران، از دست رفت. از سوي ديگر كشورهايي مانند چين و پاكستان با آنكه توان توليد فرش با كيفيت مشابه ايران را ندارند، اما سرمايه‌گذاري خوبي در اين زمينه انجام داده‌اند و به مرور مشتريان خارجي خوبي براي فرش‌هاي خود پيدا كرده‌اند. با اين حال همزمان با بهبود روابط بين‌المللي و اقتصادي ايران با ساير كشورهاي جهان اين اميدواري وجود دارد كه فرش ايران بتواند روزهاي خوب گذشته را مجددا تجربه كند. ٭كارشناس فرش