امارات متحده عربي از هوش مصنوعي چه مي‌خواهد؟
پرهام پوررمضان
در جهان كنوني كه از آن با عنوان عصر جهاني شدن ياد مي‌كنند، معناي قدرت را مي‌توان يك امر متحول شده در نظر گرفت، اين بدان معناست كه قدرت نظامي ديگر به عنوان تمام قدرت معنا و تفسير نمي‌شود، بلكه ابعاد ديگر قدرت از جمله ابزارهاي نرم آن همچون فرهنگ و تركيب آنها با مفاهيم نويني همچون هوش مصنوعي سبب شده است تا قدرت در معناي جديد توليد و سبب‌ساز ارتقاي جايگاه ژئوپليتيك كشورها شود، بنابراين در عصر كنوني جايگاه دولت‌ها به معناي ارتقاي دولت‌ها تقويت نخواهد شد، بلكه جايگاه ادراك آنها از اوامر مختلفي همچون هوش مصنوعي سبب مي‌شود تا دركي از قدرت در معناي جديد به دست آورند. در بررسي فناوري‌هاي پيشرفته، هوش مصنوعي به يكي از اركان اصلي تحول اقتصادي، اجتماعي و استراتژيك در جهان تبديل شده است. امارات متحده عربي، به عنوان يكي از پيشگامان توسعه و به كارگيري فناوري در منطقه خاورميانه، با درك اهميت اين فناوري، برنامه‌هاي بلندپروازانه‌اي را براي تبديل شدن به يك قطب جهاني هوش مصنوعي طراحي كرده است. اين كشور با سرمايه‌گذاري‌هاي كلان، سياستگذاري‌هاي هوشمندانه و همكاري‌هاي بين‌المللي مي‌كوشد تا نه تنها اقتصاد خود را از وابستگي به نفت رها سازد، بلكه جايگاهي پيشرو در عرصه فناوري‌هاي آينده به دست آورد. امارات متحده عربي به عنوان يكي از پيشگامان تحول ديجيتال در خاورميانه، هوش مصنوعي را به عنوان يكي از اركان اصلي توسعه اقتصادي و فناوري خود قرار داده است. اين كشور با راهبردهاي بلندمدت، سرمايه‌گذاري‌هاي كلان و سياست‌هاي حمايتي قصد دارد به يكي از قطب‌هاي جهاني هوش مصنوعي تبديل شود. اما سوال اصلي اين است؛ امارات متحده عربي دقيقا از هوش مصنوعي چه مي‌خواهد؟ در اين كوتاه نوشتار، به بررسي اهداف استراتژيك امارات در حوزه هوش مصنوعي، برنامه‌هاي كليدي، چالش‌هاي پيشرو و تاثيرات اين فناوري بر اقتصاد و جامعه اماراتي خواهم پرداخت:
امارات متحده عربي مانند ديگر كشورهاي نفتي خليج‌فارس، به دنبال كاهش وابستگي به درآمدهاي حاصل از نفت است. هوش مصنوعي به عنوان يكي از محرك‌هاي اصلي اقتصاد دانش‌بنيان مي‌تواند به ايجاد صنايع جديد، افزايش بهره‌وري و جذب سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي كمك كند. دوبي و ابوظبي در حال رقابت با شهرهايي مانند سنگاپور هستند تا به مراكز جهاني فناوري تبديل شوند. پروژه‌هايي مانند «دوبي هوشمند» و «استراتژي هوش مصنوعي امارات ۲۰۳۱» نشان‌دهنده عزم اين كشور براي پيشتازي در حوزه‌هاي كليدي مانند خودروهاي خودران، شهرهاي هوشمند و سلامت ديجيتال است.
امارات از هوش مصنوعي براي بهينه‌سازي خدمات دولتي مانند حمل‌ونقل، امنيت عمومي و آموزش استفاده مي‌كند. نمونه‌هايي از آن را مي‌توان در اينكه پليس دوبي از روبات‌هاي هوشمند براي نظارت بر امنيت شهري و ارايه خدمات به شهروندان استفاده مي‌كند، ملاحظه كرد.در سال ۲۰۱۷، امارات اولين وزارت هوش مصنوعي جهان را تاسيس و استراتژي ملي هوش مصنوعي ۲۰۳۱ را معرفي كرد. اين استراتژي چند هدف كليدي از جمله توسعه زيرساخت‌هاي فناوري، سرمايه‌گذاري در استارت‌آپ‌ها و نوآوري و تمركز بر حوزه‌هاي كليدي همچون سلامت و كشاورزي هوشمند دارد . حال با توجه به بررسي اين موارد مي‌توان بيان كرد كه 2سناريو براي سياستگذاري‌هاي هوش مصنوعي در امارات متحده عربي قابل تصور است:
سناريو1: پيشتاز جهاني قطب فناوري
بدون مرز
در اين سناريو، امارات متحده عربي با بهره‌گيري از سرمايه‌گذاري‌هاي كلان، همكاري‌هاي بين‌المللي استراتژيك و سياستگذاري هوشمندانه، به يكي از پيشرفته‌ترين قطب‌هاي هوش مصنوعي جهان تبديل مي‌شود. دوبي و ابوظبي به عنوان شهرهاي آزمايشگاهي فناوري‌هاي آينده عمل مي‌كنند، جايي كه آخرين دستاوردهاي هوش مصنوعي در حوزه‌هاي حكومت‌داري، سلامت، حمل‌ونقل و انرژي به صورت عملي پياده‌سازي مي‌شوند.
سناريو2: قدرت منطقه‌اي
و رهبري هوش مصنوعي با فناوري بومي
در اين سناريو، امارات متحده عربي با تكيه بر خوداتكايي فناورانه و توسعه راهكارهاي بومي، به جاي وابستگي به بازيگران جهاني، به قطب مسلط هوش مصنوعي در خاورميانه تبديل مي‌شود. با تمركز بر امنيت سايبري، حاكميت داده و نوآوري داخلي، اين كشور مدلي منحصربه‌فرد از پيشرفت هوش مصنوعي را ارايه مي‌دهد كه همزمان استقلال فناوري و هويت فرهنگي آن را حفظ مي‌كند. امارات متحده عربي با يك برنامه‌ريزي استراتژيك، هوش مصنوعي را به عنوان يكي از اركان اصلي توسعه آينده خود قرار داده است. اهداف اصلي اين كشور عبارتند از:
تحول اقتصاد به سمت ديجيتالي شدن و كاهش وابستگي به نفت، بهبود امنيت ملي و حكمراني هوشمند و تبديل شدن به يك قطب جهاني فناوري و افزايش نفوذ بين‌المللي.
اگرچه چالش‌هايي مانند مسائل اخلاقي و رقابت جهاني وجود دارد، اما امارات با سرمايه‌گذاري‌هاي كلان، همكاري‌هاي بين‌المللي و توسعه زيرساخت‌هاي فناوري، در مسير تبديل شدن به يكي از پيشرفته‌ترين كشورهاي جهان در حوزه هوش مصنوعي حركت مي‌كند.در نهايت مي‌توان گفت كه امارات نه‌تنها به دنبال استفاده از هوش مصنوعي براي رفاه داخلي است، بلكه مي‌خواهد با اين فناوري، جايگاه خود را به عنوان يك بازيگر كليدي در عرصه فناوري جهاني تثبيت كند.
پژوهشگر علم سياست