ميثم سليماني
روز جمعه براي عراقي‌ها بسيار تعيين‌كننده بود. در شرايطي كه خشونت‌ها در عراق بيشتر و بيشتر شد، توان دولت براي كنترل و مهار اوضاع كمتر شد. نماينده آيت‌الله سيستاني در خطبه‌هاي نمازجمعه روز گذشته شهر كربلا با قرائت بيانيه اين مرجع شيعه تصريح كرد؛ باتوجه به شرايط دشواري كه كشور شاهد آن است و ناتواني آشكاري كه در تعامل گروه‌هاي ذي‌ربط با تحولات دو ماه اخير و ناتواني در تضمين حقوق و ممانعت از ريختن خون‌ها نمود پيدا كرده است، از پارلمان كه دولت از آن شكل گرفته است، خواسته مي‌شود تا در گزينه‌هاي خود در اين خصوص تجديدنظر كرده و براساس منافع عراق رفتار كند.
بسياري اين بيان ايشان را تلويحا درخواست براي كناره‌گيري دولت دانستند، از همين رو روزگذشته عادل عبدالمهدي نخست‌وزير عراق رسما بلافاصله پس از اين سخنان اعلام كرد كه از سمت خود كناره‌گيري مي‌كند. او گفت كه بنا بر شرايط موجود و جهت جلوگيري از خشونت ادامه‌دار و
به علت ناتواني آشكار در سامان دادن به اوضاع، از پارلمان مي‌خواهد تا درخصوص تشكيل دولت تصميم‌گيري كند. عادل عبدالمهدي در بيانيه خود عنوان كرده كه به خوبي خطبه‌هاي نمازجمعه را گوش دادم و با اشاره به بندي از صحبت‌هاي آيت‌الله سيستاني كه در بالا به آن اشاره شد، تصميم به استعفا گرفته‌ام. عبدالمهدي در بيانيه خود مي‌افزايد: باتوجه به خواسته مرجعيت و تعجيل در عملي شدن آن، به‌زودي در يك نامه رسمي استعفاي خود را از رياست دولت فعلي به پارلمان ارايه خواهم داد. نخست‌وزير عراق در پايان تاكيد كرد: «كوچك و بزرگ مي‌دانند كه من علنا پيش از اين و در يادداشت‌هاي رسمي، خواستار اجراي اين گزينه و آنچه به مصلحت مردم و كشور است، شده بودم.»
به گزارش فارس، اعلام عبدالمهدي مبني بر قصد خود جهت اعلام استعفا در حالي است كه بسياري از احزاب عراق روز گذشته در بيانيه‌هاي جداگانه و پس از خطبه مرجعيت عراق، خواستار تشكيل جلسه پارلمان براي استيضاح و بركناري دولت شده بودند. همزمان برخي رسانه‌ها از اعلام استعفاي «ابوجهاد الهاشمي» رييس دفتر «عادل عبدالمهدي» خبر مي‌دهند. از سوي ديگر همزمان با بيانيه عبدالمهدي، جمعيت بسياري در ميدان التحرير بغداد و ديگر شهرها از جمله كربلا، نجف اشرف، بصره، الناصريه و السماوه تجمع و شادي كردند.
حمله به كنسولگري ايران در نجف
به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس، از روز چهارشنبه تا به امروز بيش از 12 معترض كشته و 165 نفر ديگر زخمي شدند. خبرنگار NPR نيز از شهر ناصريه عراق كه منطقه‌اي عمدتا شيعه‌نشين محسوب مي‌شود، گزارش داد كه در طول اعتراض‌ها، خشونت‌ها در اين منطقه به حدي افزايش يافته كه طي آن 20 تن از معترضان جان خود را از دست دادند و نيروهاي امنيتي تلاش مي‌كنند كه معترضان را از پل اصلي و ارتباطي اين شهر پراكنده كنند كه تاكنون نتوانستند اين كار را انجام دهند. همزمان هزاران نفر نيز در بغداد اقدام به تشييع جنازه نمادين كشته‌هاي روزگذشته شهر ناصريه كردند.
در نجف اما چهارشنبه شب نيروهاي امنيتي تلاش كردند تا به نحوي معترضان را از جلوي كنسولگري ايران متفرق كنند اما عملا اين كار صورت نگرفت و معترضان نيز ساختمان كنسولگري را به آتش كشيدند. خبرنگار NPR مي‌گويد كه معترضان حتي مانع از رسيدن آتش‌نشانان به كنسولگري شدند تا اجازه ندهند آتش آن خاموش شود. گفته مي‌شود ديپلمات‌هاي ايراني قبل از حمله به ساختمان مكان را ترك كردند و تنها به ساختمان كنسولگري آسيب وارد شده و در آتش سوخته است.
گزارش‌ها حاكي از آن است كه كارمندان كنسولگري به محلي امن منتقل شدند و مقررات منع آمد و شد در نجف اعمال شد تا كنترل اوضاع مجدد برقرار شود، حتي گفته مي‌شود روز پنجشنبه شهر نجف به حال تعطيل درآمد تا اوضاع بار ديگر به حالت عادي در اين شهر بازگردد. پيش‌تر نيز معترضان بارها سعي داشتند كه اين كار را انجام دهند اما موفق نشده بودند. هرچند برخي عنوان مي‌كنند اقدام به آتش زدن كنسولگري ايران در نجف اقدامي نمادين عليه تهران در راستاي نفوذ گسترده آن در اين كشور است، اما سوال اصلي اينجاست كه آيا ايران تنها كشوري است كه در عراق صاحب نفوذ است؟ آيا امريكا و ساير كشورهاي منطقه نقشي در تحولات اين كشور ندارند؟ از سوي ديگر آيا به آتش كشيدن كنسولگري مي‌تواند نماد خوبي براي اين نشان دادن اعتراض باشد؟ از سوي ديگر موضوع مهم ديگري كه به ذهن متبادر مي‌شود نيز اين است كه چرا رسانه‌هاي نزديك به عربستان بيش از هر رسانه‌اي روي اين موضوع مانور دادند. الحدث و العربيه كه هر دو رسانه نزديك به عربستان‌سعودي هستند و فعاليت‌شان در عراق به حالت تعليق در آمده است بيشترين پوشش را از آتش‌سوزي كنسولگري ايران در نجف ارايه دادند، به نحوي كه الحدث به شكل زنده در حال پوشش رويداد مربوط به آتش‌سوزي كنسولگري ايران بود. اگر سري به دو سايت اين خبرگزاري‌ها بزنيد كماكان اخبار مربوط به اين آتش‌سوزي اصلي‌ترين محور اخبار اين رسانه‌هاست و بيشترين تصاوير نيز از اين رسانه‌ها منتشر شد. العربيه مدعي است كه با به تشنج كشيده شدن اعتراضات جلوي كنسولگري ايران در نجف نيروهاي امنيتي ديپلمات‌هاي ايراني را به وسيله يك كاروان از محل كنسولگري دور كردند.
با اين حال ايران نيز در واكنش به اين اقدام اعلام كرد افرادي كه اين كار را انجام دادند معترضان واقعي نبودند و خواهان پاسخ موثر دولت عراق به اين اقدام شدند. محمد علي الحكيم وزير خارجه عراق نيز در تماس تلفني با محمدجواد ظريف وزير خارجه كشورمان نسبت به اين اتفاق عذرخواهي و بر محافظت از اماكن ديپلماتيك ايران نيز تاكيد كرد. تصاوير منتشر شده در سايت الحدث به خوبي نشان مي‌دهد افرادي كه كنسولگري را به آتش كشيدند چند اقدام را انجام مي‌دهند؛ نخست اينكه ابتدا با پرتاب كوكتل ملوتوف آتش ايجاد مي‌كنند و سپس سعي مي‌كنند از ديوار بالا روند تا وارد كنسولگري ايران شوند. از طرفي ديگر افرادي كه در تصوير مشخص نيستند، سعي دارند به وسيله ليزر اجازه تصويربرداري دوربين‌هاي مداربسته را ندهند تا افرادي كه وارد سفارت مي‌شوند شناسايي نشوند و دوربين عملا از كار بيفتد. مجموعه تصاوير نشان مي‌دهد كه اين حمله با برنامه قبلي صورت گرفته و افراد حاضر در صحنه سعي داشتند تا اين اتفاق را رقم بزنند. چندي پيش نيز تعدادي از معترضان به كنسولگري ايران در كربلا نيز هجوم بردند اما تنها توانستند ديوارهاي آن را به آتش بكشند و نتوانستند وارد محوطه اصلي كنسولگري شوند.
سخنگوي وزارت امور خارجه ايران نيز در واكنش به اين اقدام ضمن ابراز انزجار از تعرض به سركنسولگري جمهوري اسلامي ايران در نجف اشرف خواستار برخورد مسوولانه، قاطع و موثر دولت عراق با عوامل مخرب و مهاجمان شد. موسوي ضمن محكوميت اين اقدام و با يادآوري مسووليت و وظايف دولت عراق براي حمايت از اماكن ديپلماتيك و ديپلمات‌ها افزود: مراتب اعتراض شديد ايران رسما به سفير عراق در تهران ابلاغ شد.
اما به نظر مي‌رسد شهرهاي شيعه‌نشين عراق از آشوب و تلاطم بيشتري برخوردار است. در شهر نفتخيز بصره نيز نيروهاي امنيتي با معترضاني كه در جاده‌ها و پل‌هاي اصلي حضور داشتند و با سوزاندن لاستيك به دنبال مسدود كردن مسير بودند برخورد كردند اما تنها خشونت‌ها را افزايش دادند و معترضان به اقدامات خود ادامه دادند. گفتني است تظاهرات در عراق از روز يكم اكتبر آغاز شد؛ معترضاني كه خواهان شغل بهتر و پايان دادن به فساد و جلوگيري از مداخله خارجي بودند در اين كشور به خيابان‌هاي بغداد رفتند. اما در هفته‌هاي اخير اين اعتراضات در جنوب عراق گسترش پيدا كرد و مطالبات تظاهرات‌كنندگان نيز گسترش يافت. اكنون برخي خواستار استعفاي دولت عراق و منحل كردن مجلس هستند. پارلمان نيز به دنبال اصلاحاتي محدود در قانون انتخابات اين كشور است اما اين كار كمكي به فرونشاندن ناآرامي‌ها نكرده است. نيروهاي امنيتي عراق نيز به‌طور مداوم با انواع تجهيزات ضدشورش در حال پاسخ به تظاهرات‌كنندگان هستند و براساس گزارش‌هاي متعدد تاكنون حداقل
350 تن از معترضان جان خود را از دست داده‌اند.
پيام توييتري مقتدي صدر
مقتدي صدر رهبر جريان سائرون در بيانيه‌اي كه روز پنجشنبه در توييتر منتشر كرد، از اينكه برخي او را متهم به «سوار شدن به موج اعتراض‌ها» و «پناه بردن به عباها» متهم كرده‌اند، انتقاد كرد و گفت كه او از ابتدا تلاش كرده است خود را از «فتنه كوري» كه بين «دولت سر تا پا فاسد» و معترضان رخ مي‌دهد، دور كند؛ معترضاني كه بنا به گفته صدر بعد از نااميدي از اين دولت، ملزم به تظاهرات مسالمت‌آميز نشدند.
او گفت كه يك سال به دولت عبدالمهدي براي اصلاح امور مهلت داد، ولي اين دولت نتوانست كاري انجام دهد؛ از اين رو، ديگر از آن حمايت نخواهد كرد. به گزارش فارس، رهبر جريان صدر عراق هرگونه امر و نهي به معترضان و طرفداران خود را رد كرد و گفت كه آنچه رخ داد اراده مردم بود كه از او و از همه بزرگ‌تر و قوي‌تر است. مقتدي صدر همچنين از آينده عراق ابراز نگراني كرده است. او به دولت توصيه كرد كه سريعا استعفا داده تا مانع از خونريزي شود. او همچنين از معترضان خواسته كه به اخلاق در تظاهرات پايبند بوده و از خشونت خودداري كنند.
در طول اعتراضات عراق به هيچ كشوري اندازه ايران آسيب وارد نشده است، چراكه تاكنون به دو كنسولگري ايران در عراق حمله شده است.
اعتراضات چهارشنبه شب و ساعات ابتدايي روز پنجشنبه در عراق به اوج خود رسيد به‌خصوص اينكه در شهر نجف معترضان به شكل قابل‌توجهي اطراف كنسولگري ايران در اين شهر گردهم آمدند. اما نكته اينجا بود كه به نظر مي‌رسيد هدف افرادي كه جلوي كنسولگري تجمع كرده بودند، تنها اعتراض و تجمع نبود بلكه قصد داشتند به اين مكان ديپلماتيك حمله كنند.
درنهايت مشخص شد كه در دقايق پاياني روز چهارشنبه معترضان به كنسولگري ايران در نجف حمله كردند و علاوه بر تعرض به مكان ديپلماتيك متعلق به ايران آن را نيز به آتش كشيدند.