ترامپ در سفري ناگهاني به پايگاه نظاميان امريكايي در افغانستان رفت
ادعاي زنده كردن گفت‌وگوهاي مرده
شهاب شهسواري
دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده امريكا صبح روز پنجشنبه، در يك سفر اعلام نشده، به بهانه ديدار با سربازان امريكايي به مناسبت عيد شكرگزاري در امريكا، به افغانستان سفر كرد. رييس‌جمهور امريكا در اين سفر براي دومين بار اعلام كرد كه در حال مذاكره با طالبان است و آنها خواهان يك توافق با امريكا هستند. سخنگوي طالبان، اعلام كرده است كه تغييري در موضع اين گروه ايجاد نشده است و آماده است هر زمان كه امريكايي‌ها اراده كنند، گفت‌وگوها را از همان‌جا كه واشنگتن رها كرد، ادامه دهند. دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا در سخنراني‌اش در ميان نظاميان امريكايي مستقر در افغانستان گفته است كه «طالبان نمي‌خواست به آتش‌بس تن بدهد، اما حالا براي مذاكره با ما راضي شده است كه آتش‌بس هم اجرا كند، آنها خواهان توافق هستند.»
سفر ترامپ، به پايگاه بگرام يك هفته بعد از سفر معاونش به پايگاه نظاميان امريكايي در عراق، تحت تدابير شديد امنيتي انجام شد و بر خلاف مقام‌هاي عراقي كه حاضر به شرفيابي به حضور مايك پنس، معاون اول رييس‌جمهور نشدند، اشرف غني، رييس‌جمهور افغانستان همراه با رييس‌جمهور امريكا در اين پايگاه نظامي، براي سربازان امريكايي سخنراني كرد. اشرف غني كه روزهاي آخر دور اول رياست‌جمهوري‌اش را پشت سر مي‌گذارد و با تعويق پشت سر هم نتايج انتخابات هنوز مشخص نيست آيا به كارش در اين مقام ادامه مي‌دهد يا نه، در پايگاه نظامي امريكا به پيشواز رييس‌جمهور امريكا آمده‌بود و در سخناني عجيب ضمن تشكر از نظاميان امريكايي از خانواده‌هاي آنها عذرخواهي كرد كه «براي دفاع از امنيت امريكا و آزادي ما» در روز عيد مجبور به ماندن در خاك افغانستان شده‌اند.
رييس‌جمهور امريكا هفته گذشته نيز در گفت وگويي تلفني با برنامه صبحگاهي «فاكس اند فرندز» شبكه خبري فاكس نيوز، گفته‌بود كه يك توافق نهايي با طالبان براي پايان جنگ 18 ساله امريكا در افغانستان نزديك است. اين اظهارات در شرايطي بيان مي‌شود كه گفت‌وگوها ميان زلمي خليل‌زاد، نماينده ويژه وزارت خارجه امريكا در امور افغانستان، با هيات طالبان در دوحه قطر، بيش از 3 ماه است كه به دستور دونالد ترامپ متوقف شده است. شهريورماه سال جاري، در شرايطي كه زلمي خليل‌زاد بعد از 9 دوره گفت‌وگو با گروه شبه‌نظامي طالبان اعلام كرده‌بود به پيش‌نويس توافقي با اين گروه دست يافته است، رييس‌جمهور امريكا با صدور پيامي در شبكه اجتماعي توييتر از لغو ديدارش با هيات طالبان در اقامتگاه كمپ‌ديويد به بهانه يك عمليات تروريستي در كابل خبر داد كه به كشته‌شدن يك نظامي امريكايي منجر شده‌بود. رييس‌جمهور امريكا، پنجشنبه در پايگاه بگرام ادعا كرد «در حال گفت‌وگو با طالبان» است، مذاكراتي كه خود او سه ماه پيش آن را «مرده» توصيف كرده‌بود.
طالبان: خيلي زود است
بعد از اظهارنظرهاي متوالي ترامپ در مورد از سرگيري گفت‌وگوها با طالبان و نزديك بودن توافق با اين گروه، رسانه‌ها از سخنگوي اين گروه، صحت سخنان رييس‌جمهور امريكا را پيگيري كرده‌اند. ذبيح‌الله مجاهد، سخنگوي گروه شبه‌نظامي طالبان، در گفت‌وگو با آژانس فرانس‌پرس، تاييد كرده است كه «چند دوره گفت‌وگوي مقدماتي» ميان نمايندگان امريكا و طالبان در دوحه قطر برگزار شده است، اما از سرگيري رسمي مذاكرات ميان اين گروه و امريكا را تاييد نكرده است. مجاهد به فرانس‌پرس گفته است: «خيلي زود است كه در مورد ازسرگيري گفت‌وگوها صحبت كنيم.» اين سخنگوي طالبان با خبرگزاري رويترز هم گفت‌وگو كرده و تاكيد كرده است: «طالبان آمادگي دارد گفت‌وگوها با ايالات متحده را از همان‌جايي كه رها شده است ادامه دهد، اين به اراده طرف امريكايي بستگي دارد.»
با وجود لغو گفت‌وگوها ميان طالبان و امريكا از شهريور ماه و ادامه خشونت‌ها در افغانستان، نشانه‌هايي از ارتباط ميان واشنگتن و اين گروه اخيرا بار ديگر بروز كرده است، از جمله اينكه گروه طالبان به تازگي در ازاي آزادي سه تن از رهبران گروه موسوم به «شبكه حقاني» از زندان‌هاي افغانستان، دو استاد غربي دانشگاه امريكايي كابل را كه سه سال پيش گروگان گرفته‌بود به همراه 10 نظامي افغانستان آزاد كرد.
«بازگشت سربازان به خانه»
روياي بدون تعبير يا ادعاي بي‌اساس؟
ترامپ در اظهارات خودش در جمع نظاميان امريكايي در افغانستان، علي‌رغم استمرار 18 ساله جنگ امريكا در افغانستان و افزايش تعداد نيروهاي امريكايي در اين كشور در دو سال اخير، همچنين مدعي شد كه در حال «بازگرداندن نظاميان امريكا به خانه» است. ترامپ اولين بار مهرماه سال جاري و بعد از اعلام عقب‌نشيني نظاميان امريكايي از خاك سوريه، اولين بار كاهش نيروهاي فرامرزي امريكايي‌ها را اعلام كرده‌بود و گفته‌بود كه سربازان امريكايي را به خانه‌هاي‌شان باز مي‌گرداند. تكرار مجدد اين ادعا در پايگاه نظامي بگرام، در شرايطي بيان مي‌شود كه به گفته وزير دفاع و وزير خارجه ايالات متحده امريكا، در طول 7 ماه گذشته دست كم 12 هزار نظامي بيشتر از طرف امريكا به منطقه آسياي غربي اعزام شده‌اند. اكنون 13 هزار نيروي امريكايي در افغانستان مستقر هستند كه 5 هزار نفر بيشتر از زماني است كه دونالد ترامپ سال 2017 قدرت را در واشنگتن در اختيار گرفت. هرچند بر اساس برنامه كاهش نيروهاي دولت پيشين امريكا، تعداد نيروهاي امريكايي از حدود 100 هزار نيرو به 8400 نيرو رسيده‌بود، با اعلام «استراتژي جديد امريكا در افغانستان و جنوب آسيا» تابستان سال گذشته، اين رقم دوباره با افزايش ناگهاني مواجه شد و به 15 هزار نيرو افزايش يافت. با اين حال مارك اسپر وزير دفاع امريكا مدعي شده است كه كاهش نيروها را دوباره از سر گرفته است و تاكنون نزديك به 2000 نيروي امريكايي از افغانستان خارج شده‌اند. دونالد ترامپ، از زمان تبليغات انتخاباتي‌اش براي رسيدن به مقام رياست‌جمهوري، از تلاش براي بازگرداندن نظاميان امريكايي به كشور سخن گفته‌بود، اما علي‌رغم اين شعار در دوران سه ساله حكومت او، حضور نظاميان امريكايي در افغانستان و ديگر مناطق پيراموني از جمله خاورميانه و افغانستان با افزايش چشمگيري مواجه بوده است، حتي بعد از ادعاي ترامپ مبني بر عقب‌نشيني نيروهاي امريكايي از سوريه نيز، اين نيروها به جاي بازگشت به امريكا يا در كشورهاي عربي ديگر مستقر شدند يا باز به سوريه بازگشتند.
سفر سري
خبرنگاراني كه چهارشنبه شب دعوت شده‌بودند تا با رييس‌جمهور ايالات متحده امريكا به يك سفر مهم بروند، بدون اطلاع از مسير و مقصدشان، 12 ساعت بي‌خبر، در پروازي با چراغ‌هاي خاموش و پنجره‌هاي بسته نشستند تا به مكاني بروند كه نظاميان ايالات متحده امريكا در طولاني‌ترين جنگ فراسرزميني ايالات متحده امريكا در آن مستقر هستند. به گزارش سي‌ان‌ان، خبرنگاران همراه رييس‌جمهور امريكا بعد از ساعت‌ها معطلي در پايگاه هوايي سنت اندروز واشنگتن و ساعت‌ها پرواز با جت 747 رياست‌جمهوري به سمت مقصد نامعلوم، دو ساعت مانده به فرود در پايگاه بگرام از مقصد نهايي پرواز‌شان مطلع شده‌اند، اما تا ساعت‌ها بعد، زماني كه پنجشنبه شب به وقت محلي هواپيما به آسمان امريكا بازمي‌گردد، امكان گزارش اين سفر را به دست نمي‌آورند. تلاش دولت امريكا براي پنهان‌كاري بيشتر براي سفر سرزده ترامپ به يك پايگاه نظامي در افغانستان، بعد از آن رخ داد كه سال گذشته و در سفر پنهاني رييس‌جمهور امريكا به پايگاه نظاميان امريكايي در عراق، هواپيماي رييس‌جمهور امريكا در بدو حركت از سوي كاربران يك وب‌سايت پيگيري پروازها در آسمان واشنگتن شناسايي شد و عكس بويينگ 747 موسوم به «اير فورس وان» متعلق به رييس‌جمهور امريكا، در شبكه‌هاي مجازي در حال پرواز اعلام نشده به يك مقصد نامعلوم در شبكه‌هاي اجتماعي منتشر شد. اين اتفاق باعث شد تا در سفر امسال رييس‌جمهور امريكا به پايگاه نظاميان اين كشور در افغانستان، با پنهان‌كاري بيشتر و تمهيدات امنيتي دقيق‌تري انجام شود.