حمايت از اسراييل در انظار عمومي و لحن متفاوت در گفت‌وگوهاي خصوصي بايدن و نتانياهو
سياست شكست‌خورده‌اي
كه كنار گذاشته نمي‌شود
محمدحسين لطف‌الهي
ايستادگي جو بايدن، رييس‌جمهور امريكا در برابر خواسته‌هاي نسل جوان حزب دموكرات مبني بر تغيير رفتار با اسراييل و حمايت از فلسطينيان باعث شده تا ترقي‌خواهان بيش از هميشه به انتقاد از سياست خارجي كاخ سفيد بپردازند. تيم رسانه‌اي كاخ سفيد براي مقابله با اين فشارها اطلاعاتي را از آخرين تماس جو بايدن و بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسراييل به رسانه‌ها درز داده كه بر اساس آنها دو مقام آگاه مدعي شده‌اند رفتار رييس‌جمهور امريكا با نتانياهو بسيار تندتر از چيزي بود كه در گزارش كاخ سفيد از تماس منتشر شد و بايدن به رغم حمايت از اسراييل در انظار عمومي، در گفت‌وگوهاي خصوصي رويكردي بسيار سرسختانه‌تر با اسراييلي‌ها دارد. نيويورك‌تايمز در اين باره نوشته است: رييس‌جمهور امريكا همچنان به سياست حمايت از اسراييل در انظار عمومي پايبند است اما در گفت‌وگوهاي خصوصي ميان واشنگتن و اسراييل وضعيت متفاوتي حاكم است. به گفته دو مقام آگاه، در تماسي كه دوشنبه‌شب به وقت محلي ميان بايدن و نتانياهو برقرار شد و گزارش آن از سوي كاخ سفيد در اختيار رسانه‌ها قرار گرفت، رييس‌جمهور امريكا به نخست‌وزير اسراييل گفته «تنها مدت كوتاهي قادر است از انتقادات فزاينده در خصوص حملات عليه غزه جلوگيري كند.» اين مقام‌هاي آگاه گفته‌اند گفت‌وگويي كه ميان بايدن و نتانياهو اتفاق افتاده لحن بسيار قوي‌تري نسبت به خلاصه‌اي كه از اين تماس از سوي كاخ سفيد منتشر شده داشته است.
انتشار اين گزارش هم باعث نشد از حجم انتقادات نسبت به جو بايدن و سياست او در قبال اسراييل كاسته شود. تعدادي از كارشناسان حوزه خاورميانه و برخي ديپلمات‌هاي سابق امريكايي معتقدند دليل وضعيت فعلي و سياست ناكارآمد واشنگتن در قبال تل‌آويو اين است كه محاسبات بايدن بر مبناي دوره متفاوتي از روابط امريكا و اسراييل – كه در آن تهديدها عليه اسراييل جدي‌تر بودند و حمايت از فلسطين توجيه سياسي كمتري داشت – صورت گرفته و به همين دليل سياست‌هاي طراحي شده بر اساس اين محاسبات نمي‌توانند كارآمد باشند.
مارتين اينديك، سفير پيشين ايالات متحده در اسراييل معتقد است بايدن تاكنون تلاش داشته تا از روابط خصوصي خودش و نتانياهو براي ترغيب نخست وزير اسراييل به متوقف كردن حملات در غزه استفاده كند. به گفته او، بايد از طريق حمايت علني از نتانياهو و تكرار اين موضع كه اسراييل حق دارد از خود دفاع كند به هدف خود دست يابد اما تاكنون موفق به چنين كاري نشده و زمان آن رسيده كه خيلي صريح به نخست‌وزير اسراييل بگويد زمان جمع كردن بحران فرا رسيده است.
سفر ميشيگان و انتقادهاي فزاينده
جو بايدن روز سه‌شنبه به وقت محلي تصميم گرفت سفري به ميشيگان داشته باشد تا در بازديدي از كارخانه توليد ماشين‌هاي برقي فورد و دقيقا در ميانه يك بحران انساني به معرفي برنامه ويژه دولتش در حوزه زيرساخت‌ها بپردازد؛ سفري با موضوع اقتصادي آن هم به ايالتي كه بيشترين جمعيت مهاجران عرب را در خود جاي داده و فلسطينيان زيادي در آنجا ساكنند.
طي اين سفر رييس‌جمهور امريكا با درخواست دست كم يك عضو كنگره روبه‌رو شد كه از او مي‌خواست ديدارهايي را با گروه‌هايي از شهروندان عرب – امريكايي داشته باشد. بر اساس گزارش روزنامه واشنگتن پست، دليل طرح چنين درخواستي اين بود كه برخي مناطق ميشيگان كه بايدن قصد بازديد از آنها را داشت جمعيتي بالغ بر 90 درصد عرب – امريكايي دارند. با اين وجود كاخ سفيد به رسانه‌ها گفته چنين ديدارهايي برگزار نشده و قصدي هم براي برگزاري آنها وجود ندارد. اين موضوع بار ديگر باعث شد تا سياست‌هاي دولت بايدن در قبال موضوع اسراييل و فلسطين در معرض انتقادات قرار بگيرد.
رشيده طليب، نماينده مسلمان ميشيگان در مجلس نمايندگان از جمله كساني بود كه انتقادات زيادي نسبت به سياست دولت بايدن در قبال اسراييل داشت. او روز سه‌شنبه به وقت محلي توانست به محض ورود بايدن به شهر ديترويت ديداري با او داشته باشد. فايننشال تايمز در گزارشي پيرامون اين ديدار نوشته كه دو طرف «دقايقي كوتاه» با يكديگر به گفت‌وگو پرداختند و ساعاتي بعد بايدن در سخنراني عمومي خود به تمجيد از رشيده طليب پرداخت. بايدن در سخناني در كارخانه فورد گفت: «مي‌خواهم به تو بگويم من از هوش و ذكاوتت و شور و اشتياقت خوشم مي‌آيد و از اينكه به انسان‌هاي ديگر توجه مي‌كني خوشم مي‌آيد. اين حرف را از ته قلبم مي‌زنم.» او افزود: «از خدا مي‌خواهم مادربزرگت و خانواده‌ات خوب باشند. قول مي‌دهم هر كاري كه مي‌خواهي درباره سلامت خانواده‌ات در كرانه باختري بكنم. تو يك جنگجو هستي از تو سپاسگزارم.»
سياستي كه نتيجه‌اي نداشت
به گزارش «اعتماد»، فارغ از اينكه دولت بايدن در خصوص روايت‌هايي كه از لحن متفاوت رييس‌جمهور امريكا در تماس تلفني با نخست‌وزير اسراييل منتشر مي‌كند صادق است يا اين ادعاها به منظور كاهش فشارها بر دولت مطرح مي‌شود، سياست دولت بايدن در قبال اسراييل هرچه كه بوده نتيجه‌اي در پي نداشته و تل‌آويو همچنان به حملات خشن خود عليه مردم غزه ادامه مي‌دهد. چنين وضعيتي نشان مي‌دهد دولت امريكا اگر خواهان اثرگذاري جدي بر وضعيت موجود درگيري‌ها ميان اسراييل و فلسطين است، بايد سياست شكست خورده پيشين را با سياستي جديد جايگزين كند. با اين حال شواهد نشان مي‌دهد دست كم در مقطع زماني كنوني دولت بايدن تصميمي براي تجديدنظر ندارد.
رسانه‌ها گزارش داده‌اند با فشار امريكا و همراهي برخي كشورهاي اروپايي شوراي امنيت سازمان ملل سه‌شنبه در چهارمين نشست خود درباره فلسطين از آغاز درگيري‌ها در اراضي فلسطيني، نتوانست موضع واحدي اتخاذ كند. نماينده دايم چين در سازمان ملل در جلسه‌اي كه چهارمين نشست شوراي امنيت از زمان آغاز درگيري‌ها در نوار غزه بود، گفت كه اين شورا نتوانست موضع واحدي درباره مناقشه فلسطين و اسراييل اتخاذ كند. او كه رياست جلسات اين شورا در ماه جاري را برعهده دارد، در صفحه توييتر خود نوشت هنوز زمان راي‌گيري اعضاي شوراي امنيت بر يك مصوبه واحد درباره فلسطين فرا نرسيده است گرچه موضع اكثريت قاطع روشن است. او اضافه كرد از اعضاي شوراي امنيت مي‌خواهد «تا براي دستيابي به آتش بس و حمايت از غيرنظاميان تلاش‌هاي‌شان را بيشتر كنند.»
پيش از اين، رياض منصور، سفير فلسطين در سازمان ملل متحد ناتواني شوراي امنيت در صدور قطعنامه درباره وقايع فعلي يا صدور بيانيه‌اي براي پايان دادن به تجاوزات رژيم صهيونيستي به غزه را «ننگ آور» دانست. اين ديپلمات فلسطيني با اشاره به ايالات متحده كه بيش از چند بار مانع صدور بيانيه در جلسات شوراي امنيت شده گفت كه شوراي امنيت نقش خود را ايفا نكرد و نتوانست از تنها «يك كشور» چشم پوشي كند.
بن رودز، معاون مشاور امنيت ملي باراك اوباما رييس‌جمهور سابق ايالات متحده در خصوص سياست دولت بايدن معتقد است اين سياست تاثيري منفي روي وجهه امريكا مي‌گذارد. به گفته او مردم مي‌پرسند نگاه كنيد كدام كشور به جاي درخواست آتش بس به صورت يك‌جانبه بر حق اسراييل تاكيد مي‌كند.
كاخ سفيد در خصوص آخرين تحولات در اين خصوص عصر روز چهارشنبه خبر داد كه جو بايدن در گفت‌وگويي ديگر با بنيامين نتانياهو به او گفته كه مي‌خواهد در سريع‌ترين زمان ممكن شاهد «كاهش جدي تنش‌ها» و آتش بس ميان حماس و اسراييل باشد.
سفر «هايكو ماس» به اسراييل براي توقف درگيري‌ها
منابع خبري چهارشنبه بعد از ظهر به وقت تهران از سفر آتي وزير خارجه آلمان به فلسطين اشغالي جهت برقراري آتش‌بس در منطقه خبر دادند. يك خبرنگار اسراييلي در توييتي بدين‌منظور اعلام كرد كه «هايكو ماس» وزير خارجه آلمان امروز پنجشنبه براي ديدار با مقام‌هاي ارشد صهيونيستي عازم فلسطين اشغالي مي‌شود. گفته مي‌شود كه هدف ماس از اين سفر پيشبرد توافق براي آتش بس بين رژيم صهيونيستي و مقاومت فلسطين است. وزير خارجه آلمان روز چهارشنبه نيز در گفت‌وگوي تلفني با «آنتوني بلينكن» همتاي امريكايي خود به بررسي آخرين تحولات غرب آسيا پرداخت. وزير خارجه آلمان و«آنتوني بلينكن» وزير خارجه امريكا در تماس تلفني باهم گفتند كه تنش‌زدايي در خاورميانه در اين برهه اولويت نخست است. در توييت وزارت خارجه آلمان در اين باره آمده است كه وزراي خارجه آلمان و امريكا بر تداوم تلاش‌هاي ديپلماتيك بدين منظور تاكيد كردند. اين در حالي است كه در روزهاي گذشته مقام‌هاي ارشد اسراييلي بارها از حمايت‌هاي امريكا و آلمان در جريان نبرد با مقاومت فلسطين تشكر و قدرداني كردند. «بنيامين نتانياهو» نخست‌وزير رژيم اسراييل نيز، روز دوشنبه از حمايت‌هاي دولت آلمان قدرداني كرد.