حرفه‌اي‌هاي جوان
حسن لطفي
براي آنكه بفهميم فيلم كوتاه در ايران متنوع‌تر شده نيازي نيست تا همه فيلم‌هاي چهلمين جشنواره بين‌المللي فيلم كوتاه تهران را تماشا كنيم. كافي است يك سانس از فيلم‌هاي داستاني اين جشنواره را انتخاب كرده تا پس از ديدن فيلم‌هايش دريابيم، برنامه ايجاد تنوع در فيلم كوتاه كه با تكيه بر ژانرهاي مختلف، در دستور كار انجمن سينماي جوان - به عنوان اصلي‌ترين و مهم‌ترين مركز حامي فيلم كوتاه در ايران- قرار داشته، به نتيجه رسيده است. البته در اينكه فيلم‌هاي اين جشنواره تماميت فيلم كوتاه در كشور را شامل نمي‌شود شكي نيست. بدون شك فيلم‌هاي كوتاه ساخته شده در كشور از تنوع بيشتري به لحاظ مضمون و ساختار برخوردار است. تنوعي كه بيش از گذشته نمايشگر تعلق خاطر سازندگانش به ساخت فيلم‌هاي، جذاب و حرفه‌اي‌تر -از نظر تكنيكي- است. فيلم‌هايي كه مي‌تواند راه ورود آنها را به سينماي حرفه‌اي كشور براي ساخت فيلم بلند هموار سازد. اتفاقي كه في‌نفسه بد نيست اما مي‌تواند در كنار مزيت‌هاي فراوانش (جذب مخاطب بيشتر، خارج كردن عرصه فيلم كوتاه از دست عده‌اي خاص، ايجاد تنوع در مضمون و فرم، احتمال نمايش گسترده‌تر فيلم كوتاه و...) باعث ايجاد دردسرهايي براي استقلال فيلم كوتاه گردد. استقلالي كه با نگاه به تاريخچه فيلم كوتاه جهان متوجه اهميت آن مي‌شويم. به طور نمونه آغاز فعاليت و گسترش سينماي آزاد در ايران بيش از آنكه با فكر كسب تجربه و تمرين فيلمسازي براي ورود به عرصه حرفه‌اي سينما شكل گرفته باشد، ريشه در باوري داشت كه در پي سينمايي بود جرياني كه امكان ايجادش در سينماي حرفه‌اي امكان‌پذير نبود -يا اگر بود ساده نبود- چراكه حضور و نقش قدرتمند سرمايه در اين سينما همراه با تفكر حاكم بر آن باعث مي‌شد تا بعد صنعتي سينما بسياري از قابليت‌هاي فيلم و سينما را تحت سيطره خود قرار دهد. در اينكه در ميان فيلمسازان آن دوره هم كساني بودند كه روياي ورود به دنياي فيلمسازي حرفه‌اي و ساخت فيلم بلند را در سر مي‌پروراندند شكي نيست، اما جريان اصلي و صداي بلند در اين سينما مقابله با ابتذالي بود كه سطحي‌نگري، توجه بيش از حد به مخاطب و رضايت تماشاگر عام باعث آن شده بود. آن‌هم تماشاگري كه به دنبال خلاقيت، ايده‌هاي تازه و افكار نو در فيلم نبود و ترجيح مي‌داد قصه سرراست با موضوعي تكراري را دنبال كند. موضوعي كه در فيلم‌هاي كوتاه مستقل جايي نداشت و باعث نگرش متفاوت و در مواردي صميميت و صداقت بيشتر فيلم‌هاي كوتاه مي‌شد (نمونه يك چنين فيلم‌هايي نيز با مرور نسل‌هاي گذشته فيلمسازي فيلم كوتاه در جشنواره چهلم به نمايش در آمده است). البته اين به معناي نبود صميميت و صداقت در فيلم‌هاي كوتاه جديد كشور نيست. تفاوت در نوع نگاه و برنامه‌هايي است كه فيلمسازان اين زمانه براي خودشان در نظر گرفته يا برنامه‌ريزان كلان براي‌شان طرح‌ريزي كرده‌اند. هر چه هست براي قضاوت درباره دستاوردش زود است. زمان - قاضي اصلي- كمي دير اعلام نظر مي‌كند. بايد منتظر ماند و ديد حرفه‌ای‌هاي جوان چه آينده‌اي براي فيلم كوتاه ايران رقم مي‌زنند.