«اعتماد» در سومين هفته از آغاز جنگ غزه بررسي مي‌كند
گره كور جنگ در غزه
گروه جهان
همزمان با گذشت سومين هفته از عمليات توفان‌الاقصي، حملات رژيم صهيونيستي به غزه در حالي از هفته گذشته از قبل شدت بيشتري گرفته كه مطابق تازه‌ترين آمارهاي اعلام شده تا عصر ديروز بيش از ۷۳۲۶ در غزه شهيد و بالاي 18500 نفر نيز مجروح شده‌اند. همچنين مطابق آمارها، برآورد شده كه در ميان شهداي حملات اسراييل به غزه بيش از 3 هزار نفر كودك و 1726 نفر زن وجود داشته و در حدود 2 هزار نفر ديگر نيز مفقود شده‌اند. در چنين شرايطي و در حالي كه گفته اغلب تحليلگران به واسطه اقدامات اسراييل و حمايت‌هاي امريكا خطر گسترش جنگ در سراسر منطقه وجود دارد، اسراييلي‌ها طي روزهاي پنجشنبه و جمعه تحركات محدودي را براي ورود زميني به غزه آغاز كرده‌اند.
تلاش‌هاي نافرجام در سازمان ملل
در همين رابطه نشست فوق‌العاده «مجمع عمومي» سازمان ملل در حالي برگزار شد كه پيش از اين يك جدال ديپلماتيك ميان امريكا، چين و روسيه بر سر تصويب و وتو كردن پيش‌نويس قطعنامه‌ها در شوراي امنيت نيز جريان داشت؛ به‌طوري‌كه بعد از وتوي پيش‌نويس قطعنامه برزيل و روسيه كه خواستار آتش‌بس فوري و ارسال كمك‌هاي بشردوستانه به غزه شده بودند، اواخر هفته گذشته چين و روسيه نيز قطعنامه پيشنهادي امريكا را در شوراي امنيت سازمان ملل وتو كردند. در واقع مخالفت صريح امريكا، انگلستان و آلمان با آتش‌بس در غزه در شرايطي صورت گرفته كه در اين مدت، غزه به‌طور كامل در محاصره باقي مانده و از غذا، آب، دارو و تجهيزات ضروري بشردوستانه محروم بوده است. به گزارش يورونيوز در چند روز گذشته، تعداد كمي از كاميون‌هاي حامل كمك‌هاي بشردوستانه از طريق گذرگاه مرزي رفح اجازه ورود به غزه را پيدا كرده‌اند، اما آژانس‌هاي سازمان ملل مي‌گويند كه اين كمك‌ها به اندازه كافي نيست. اين اولين‌بار نيست كه يكي از پنج عضو دايم شوراي امنيت، جلوي قطعنامه‌اي را كه صرفا با هدف كاهش رنج بشردوستانه انجام مي‌شود، مي‌گيرد. بر اساس منشور سازمان ملل، اين اعضاي شوراي امنيت هستند كه مسووليت اصلي حفظ يا بازگرداندن صلح و امنيت بين‌المللي را بر عهده دارد. با اين حال، طبق ماده ۱۰ منشور سازمان ملل، مجمع عمومي اختيار گسترده‌اي براي بحث در مورد هر سوال يا هر موضوعي در محدوده منشور و ارايه توصيه در مورد هر گونه سوال يا موضوعي را دارد. لازم به ذكر است، پيش‌نويس قطعنامه شوراي امنيت كه هفته گذشته توسط ايالات متحده وتو شد، خواستار توقف خصومت‌ها براي ارايه كمك‌هاي بشردوستانه به غزه بود. هنوز هم اين امكان وجود دارد كه قطعنامه مجمع عمومي همچنان بتواند اين كار را انجام دهد. در واقع، حداقل از منظر حقوق بين‌الملل دليلي وجود ندارد كه مجمع عمومي نتواند قطعنامه‌اي با شرايط مشابه تصويب كند. هر چند قطعنامه‌هاي مجمع عمومي براي كشورهاي عضو تعهد قانوني ايجاد نمي‌كند. با اين حال، چنين قطعنامه‌هايي داراي وزن سياسي و اخلاقي هستند و عدم رعايت آنها مي‌تواند هزينه سياسي داشته باشد.
مصاديق ارتكاب جنايت جنگي از سوي اسراييل
از طرف ديگر فارغ از اينكه مجمع عمومي سازمان ملل بتواند در مورد رنج و كشتار مردم غزه موفقيتي داشته باشد يا خير، اكنون بحث بر سر جنايات جنگي اسراييل است كه در طول سه هفته گذشته در غزه اتفاق افتاده است. قواعد پذيرفته‌شده بين‌المللي در خصوص درگيري مسلحانه از كنوانسيون ۱۹۴۹ ژنو كه توسط همه كشورهاي عضو سازمان ملل تصويب شده و با احكام دادگاه‌هاي بين‌المللي جنايات جنگي تكميل شده، پديد آمده است. اين قواعد درواقع مجموعه‌اي از معاهدات در خصوص رفتار با غيرنظاميان، سربازان و اسيران جنگي است كه در مجموع به عنوان «قوانين درگيري‌هاي مسلحانه» يا «حقوق بين‌المللي بشردوستانه» شناخته مي‌شود. در همين رابطه يورونيوز گزارش داده كه محاصره غزه توسط اسراييل در صورتي كه غيرنظاميان را هدف قرار دهد به جاي اينكه ابزاري مشروع براي تضعيف توانايي‌هاي نظامي حماس باشد، مي‌تواند جنايت جنگي تلقي شود. هدف قرار دادن مستقيم غيرنظاميان يا اشياي غيرنظامي بر اساس قوانين درگيري مسلحانه اكيدا ممنوع است. با اين حال، از زمان حملات اسراييل به نوار غزه موارد اينچنيني بسيار مشاهده شده است. هرچند موارد استثنايي وجود دارد كه مي‌تواند مراكز غيرنظامي را به اهداف نظامي قانوني تبديل كند، اما در آن صورت هم حملات به اهداف نظامي بايد متناسب باشد به اين معني كه نبايد به تلفات بيش از حد غيرنظاميان يا آسيب به مراكز غيرنظامي منجر شود. با اين حال در شرايطي كه كشورهاي غربي و به خصوص امريكا بر لزوم حق دفاع رژيم صهيونيستي از خود تاكيد دارند، بستن آب، غذا، دارو و كمك‌هاي اوليه براي بيش از 2 ميليون نفر ساكن غزه، بمباران‌هاي بي‌امان غير نظاميان و مراكز درماني و عمومي و همچنين سياست كوچ اجباري كه اسراييل براي ساكنان غزه در نظر دارد از جمله مصاديق بارز نقض قوانين بين‌المللي و ارتكاب جنايت جنگي است. همچنين حمله زميني به غزه نيز با توجه به سطح كشتاري كه از غير نظاميان در بر خواهد داشت، مي‌تواند نمونه‌اي از نسل‌كشي اسراييل در غزه باشد. در همين رابطه سازمان ملل متحد روز جمعه نسبت به ارتكاب جنايات جنگي و تداوم آن در جريان درگيري‌هاي جاري ميان اسراييل و حماس در غزه به‌شدت ابراز نگراني كرده به‌طوري‌كه راويا شمدساني، سخنگوي كميسارياي عالي حقوق بشر سازمان ملل متحد طي يك كنفرانس خبري در ژنو گفت: ما نگران اين واقعيت هستيم كه جنايات جنگي انجام شده باشد. ما نگران مجازات‌هاي دسته‌جمعي هستيم كه اسراييل در غزه انجام مي‌دهد و خود جنايات جنگي محسوب مي‌شوند. از سوي ديگر رييس آژانس آوارگان فلسطيني سازمان ملل متحد (آنروا) نيز روز جمعه هشدار داد كه بسياري از ساكنان غزه به دليل وخامت شرايط انساني ناشي از محاصره اين بخش از سرزمين‌هاي فلسطيني توسط اسراييل، به زودي جان خود را از دست مي‌دهند. فيليپ لازاريني، رييس آنروا در جريان يك كنفرانس خبري در بيت‌المقدس گفت: «هم‌اكنون كه ما با هم صحبت مي‌كنيم مردم غزه جان مي‌دهند؛ آنها فقط بر اثر بمب‌ها و حملات نمي‌ميرند؛ بسياري از آنها به زودي از پيامدهاي محاصره تحميلي نوار غزه جان خود را از دست خواهند داد.» اين مسوول سازمان ملل متحد در ادامه تاكيد كرد كه «زيرساخت‌هاي خدمات اوليه در حال فروپاشي است، دارو، آب و مواد غذايي در حال تمام شدن است.»