مهدی بیک اوغلی
مسعود پزشكيان سرانجام از عزم خود براي كانديداتوري در انتخابات رياست‌جمهوري پرده‌برداري كرده و تصویري از آينده ارائه مي‌كند. پزشكيان اين خبر را در شرايطي در گفت‌وگو با «اعتماد» رسانه‌اي مي‌كند كه فراكسيون اصلاحات و مستقلین در جريان انتخابات رياست مجلس، تلاش كرد در راستاي منافع ملي مردم، تندروها را به عقب براند. رويكردي كه به نظر مي‌رسد چنانچه در چشم‌انداز روبه رو هم به كار گرفته شود مي‌تواند دستاوردهايي براي مردم به دنبال داشته باشد. هر فرد و جرياني كه قصد جلب‌توجه افكار عمومي را داشته باشد بايد تكليف خود را با 4مقوله مهم روشن كند. نخستين مورد مباحث مرتبط با طرح صيانت و محدودسازي فضاي مجازي است كه مشكلات بسياري را براي مشاغل آنلاين و مناسبات ارتباطي مردم ايجاد كرد. دومين پرونده مهم در افكار عمومي، تعيين تكليف رويكردهاي سلبي در بحث حجاب است. هرچند اكثر طيف‌هاي سياسي اصل مساله حجاب را موضوعي مهم مي‌دانند، اما استفاده از رويكردهاي سلبي در اين خصوص را بي‌فايده و باعث دوري مردم از حاكميت ارزيابي مي‌كنند. سومين موضوع مهم، بحث احياي برجام و پايان بخشيدن به تحريم‌هاي اقتصادي است و نهايتا پرونده بهبود وضعيت معيشتي مردم و بهبود شاخص‌هاي اقتصادي است. مسعود پزشكيان با اشاره به ضرورت هماهنگي همه ظرفيت‌هاي طيف‌هاي اصلاح‌طلب و ميانه‌رو در مسير تحقق منافع ملي و مصالح عاليه كشور، مي‌گويد فاتحان اصلي كساني هستند كه بتوانند بر قلب‌هاي ملت حكومت كنند. او همچنين وقتي با پرسشي كه در خصوص روش‌هاي سلبي در بحث حجاب مواجه مي‌شود، مي‌گويد: اگر روش‌هايي كه برخي افراد و گروه‌ها به كار مي‌برند، درست بود كه وضعيت مملكت اين نبود. معتقدم نبايد جامعه را به سمت تقابل با دين و رويارويي با مذهب سوق داد.
این روزها صحبت‌های بسیاری درباره حضور چهره‌های مختلف در انتخابات ریاست‌جمهوری شنیده می‌شود. درباره شما هم گمانه‌زنی‌های ضد و نقیض بسیاری مطرح می‌شود. آیا قصد ثبت‌نام و ورود به انتخابات ریاست‌جمهوری را دارید؟
شخصا اعتقاد دارم هر اندازه افراد بیشتری از سلایق مختلف، فرصت حضور در انتخابات را داشته باشند، مشارکت مردم در انتخابات هم بیشتر می‌شود. با این نیت، با امید به خدا و با تکیه بر مردم اگر مشکلی پیش نیاید، در انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم ثبت‌نام می‌کنم.
اگرچه ثبت‌نام نامزدهای مختلف از سلایق گوناگون در انتخابات اثرگذار است اما قفل مشارکت مردم در انتخابات به دست حاکمیت و شورای نگهبان باز می‌شود. حاکمیت برای افزایش مشارکت چه المان‌هایی را باید مورد توجه قرار بدهد؟
اگر اجازه داده شود سلایق مختلف از جریانات گوناگون در مرحله نهایی انتخابات حضور یابند، طبیعتا افرادی که با جریان و سلیقه یاد شده ارتباط دارند و سمپات آنها هستند، هم خودشان وارد صحنه انتخابات می‌شوند، هم اطرافیان و نزدیکان خود را تشویق به حضور در انتخابات می‌کنند. در نقطه مقابل هر اندازه تک‌صدایی در انتخابات بیشتر باشد و تنها یک جریان در انتخابات حضور فعال داشته باشد، انتخابات سوت و کورتر و با مشارکت کمتر برگزار می‌شود. باید توجه داشت انتخابات چهاردهم ریاست‌جمهوری مانند سال‌های قبل همزمان با انتخابات شورای‌های شهرها نخواهد بود. این موضوع باعث می‌شود مردم فقط برای انتخابات ریاست‌جمهوری پای صندوق‌ها حاضر شوند، در یک چنین شرایطی اگر تنها نامزدهای یک گروه اقلیت در انتخابات حاضر شوند، مشارکت کاهش می‌يابد. این کاهش حضور به هیچ وجه به نفع نظام و کشور نیست. هر اندازه که بتوان افراد شناخته‌تر شده، با مقبولیت بیشتر و با طرفداران افزون‌تر در انتخابات حاضر شوند دستاوردهای بیشتری هم کسب می‌شود.
یکی از ابهامات جدی در انتخابات پیش رو نحوه کنشگری اصلاح‌طلبان در انتخابات است. برخی نشانه‌ها حاکی است که جریان اصلاحات در این دوره از اعلان نامزدی چهره‌های خاص پرهیز کرده تا پس از پایان ثبت‌نام‌ها و بررسی صلاحیت‌ها، تصمیم نهایی اتخاذ شود. این رویکرد در جریان اصلاحات را چطور ارزیابی می‌کنید؟
فعلا اطلاعات خاصی ندارم، از طرف دوستان اصلاح‌طلب هنوز هیچ پیام یا پالس خاصی دریافت نکرده‌ام که آیا می‌آیند یا نه؟ ظاهرا فعلا در حال بحث و تبادل‌نظر هستند. اما به نظرم، فارغ از اینکه شورای نگهبان ردصلاحیت می‌کند یا نه، مشارکت کردن، وارد میدان شدن و رونق بخشیدن به انتخابات در راستای منافع ملی است. اینکه از یک طرف، افراد سیاسی متخصص حضور پیدا کنند و از سوی دیگر به مردم هم گفته شود که مصالح و خواسته‌های آنان از این طریق بهتر محقق می‌شود، کشور را به سمت جلو هدایت می‌کند.
تجربه اما ثابت کرده که به‌رغم این حضور اگر با تیغ تیز ردصلاحیت‌ها نامزدهای اصلاح‌طلب و میانه‌رو از میدان به در شوند، باعث سرخوردگی افکار عمومی می‌شود. این‌طور نیست؟
بله، اگر همه این تلاش‌ها صورت بگیرد اما شورای نگهبان در مرحله پایانی بررسی‌ها، اقدام به ردصلاحیت گسترده افراد کند یا از عدم احراز صحبت کند، نتیجه‌بخش نیست. من یا افرادی مانند من مهم نیستند مهم این است که مردم پای صندوق‌های رای حاضر شوند و در فضای بین‌المللی این پالس صادر شود که انتخابات در ایران با مشارکت بالا انجام شده است. شما انتخابات اخیر تهران را ببینید؛ 8 درصد مشارکت مردم به هیچ وجه قابل دفاع نیست. نباید کاری کرد که کشور به این وضع بیفتد. به جای نقد دیگران، باید خودمان را نقد کنیم و ببینیم چه اتفاقی رخ داده که پس از 45 سال و به‌رغم امکانات بالا، پول فراوان و قدرت مسلط و... به جای اینکه مردم راغب‌تر به مشارکت بشوند، دلزده‌تر و دورتر شده‌اند. در صورتی که به درستی عمل شده و از ظرفیت‌ها برای حل مشکلات مردم استفاده می‌شد، تصور نمی‌کنم مردم بی‌تفاوت می‌نشستند. در جریانات تلخ اخیر که امام جمعه شهر ما و سایر مسوولان کشورمان دچار حادثه‌ای تلخ شدند، افرادی که برای تشییع در مراسم حاضر شدند، با دل سوخته آمده بودند و ناراحت بودند. مردم غمگین بودند، چرا که امام جمعه‌ای را از دست داده بودند که مانند یک پدر برای جامعه عمل می‌کرد. فردی که یک جناح خاص، یک دسته خاص و یک گروه خاص برایش اهمیت نداشت. حتی فردی که زندانی بود، خلافکار بود و... به عنوان یک پناهگاه می‌توانست به امام جمعه مراجعه کند. کنار او پناه بگیرد و حرفش را بزند. ایشان هم در چارچوب قانون، اعتقادی که داشت و... کمک می‌کرد. همه اقشار و گروه‌ها به عنوان جایگاهی که می‌توان به او مراجعه کرد و از او طلب مساعدت کرد به شهید آل‌هاشم مراجعه می‌کردند. ایشان هم تا جایی که امکان داشت و از دستش بر می‌آمد کمک می‌کرد. اگر یک چنین مسوولان و یک چنین جایگاه‌هایی در کشور وجود داشته باشند، کیست که از دست آنها فرار کند؟ اساسا مگر مردم از مسوولان چه می‌خواهند؟ مردم از ما یک رفتار مناسب و دلسوزی در عمل می‌خواهند. نهایتا این دلسوزی‌ها و رفتارها یک راه‌حل است. قرار نیست مهارت نداشته باشیم، قدرت را به دست بگیریم و بعد دل‌مان به حال مردم بسوزد! این‌طور که نمی‌شود. فردی که طبابت نمی‌داند، حتی اگر دلش هم برای مریض بسوزد فایده ندارد، حتی ممکن است به او ضربه هم بزند. این دلسوزی‌ها باید با کار کارشناسی، اصول نوین مدیریتی و به‌کارگیری افراد خبره و کارآمد باشد. صرفا نباید به گونه‌ای باشد که افراد برای قدرت، پست‌ها و مقام‌ها را به دست بگیرند.
اگر موافقید کمی از انتخابات ریاست‌جمهوری فاصله بگیریم و به انتخابات هیات‌رییسه امروز مجلس بپردازیم. فراکسیون مستقلین و اصلاح‌طلبان کنشگری قابل‌توجهی در انتخابات هیات‌رییسه داشتند. درخصوص فعالیت این طیف در مجلس توضیح می‌فرمایید؟
به این فراکسیون دیگر نمی‌توان عنوان فراکسیون اقلیت گفت. گروهی بسیار تعیین‌کننده در مجلس دوازدهم هستند که کنشگری آنها مبتنی بر مطالبات مردم و منافع ملی است. گمان می‌کنم اگر رای مستقلین نبود، قالیباف هرگز یک چنین رایی را نمی‌آورد.
در صورت عدم مشارکت مستقلین و اصلاح‌طلبان در رای به قالیباف احتمال داشت انتخابات هیات‌رییسه به دور دوم کشیده و مشکلات بسیاری ایجاد شود. اتفاقا رفتار مستقلین و نوع رای دادن آنها نشان داد که در مجلس دوازدهم تعیین‌کننده خواهند بود. خوشبختانه افراد خبره و کارشناسی هم بین بچه‌های مستقل وجود دارد. نمایندگانی که هم تجربه دارند، هم سابقه مدیریت دارند و هم از نظر علمی نمایندگان عالمی هستند. معتقدم اگر قصد داریم مملکت درست شود باید با تعامل جلو برویم. اگر بخواهیم جناحی عمل کرده و به رویکردهای کارشناسی بی‌تفاوت باشیم، کارها پیش نمی‌رود.
3 معضل مهم در کشور وجود دارد که مردم را آزار می‌دهد؛ یکی طرح صیانت از فضای مجازی است. دومین موضوع رفتارهای سلبی در بحث حجاب و عفاف است و نهایتا مشکلات معیشتی مردم. آیا از ظرفیت مستقلین و اصلاح‌طلبان مجلس می‌توان برای حل و فصل این نگرانی‌ها بهره برد؟
هر راهی که طی شود و نتیجه عکس بدهد، عقل و منطق حکم می‌کند که ادامه داده نشود. متاسفانه در کشور برخی افراد و گروه‌ها تجربیات اشتباه قبلی را دوباره تکرار می‌کنند. برخوردهای سلبی بر سر موضوعات فرهنگی و اجتماعی یکی از این موارد است.
اگر روش‌هایی که برخی افراد و گروه‌ها به کار می‌برند، درست بود که وضعیت مملکت این نبود. معتقدم نباید جامعه را به سمت تقابل با دین و رویارویی با مذهب سوق داد. منطق به ما می‌گوید، آموزش بدهیم، فرهنگ‌سازی را مورد توجه قرار داده و نسل‌های نو را تربیت کنیم. ما باید از این داشته‌ها استفاده کنیم. مردم را باید با زبان خوش جذب کنیم. با دستور و امر و نهی که مشکل حل نمی‌شود. امام جمعه شهید ما اگر رویکردهای سلبی داشت و مدام دستور می‌داد و بخشنامه صادر می‌کرد این همه در جذب دل‌های مردم توفیق نداشت. امروز اصول جدید مدیریت در جهان، مبتنی بر امر و نهی نیست، بلکه مبتنی بر ایجاد اعتماد (leadership) است. صاحب یک کسب و کار، مدیر یک کارخانه و مسوول یک دستگاه اگر می‌خواهد موفق باشد و در رقابت برنده شود باید در دل کارگران، کارمندان و مردم خود نفوذ کند تا از طریق مشارکت نیروهایش بتواند ارزش افزوده خلق کند. امر و نهی حتی اگر در ظاهر منجر به اجرای کاری شود اما کیفیت و دقت موردنظر را نخواهد داشت، بنابراین روند کلی مدیریت در جامعه باید مبتنی بر مدیریت کیفیت باشد. مدیریت رهبران از طریق جذب قلوب کارمندان و پرسنل و مردم ایجاد می‌شود. مدیریت و رهبری مبتنی بر امر و نهی هم ممکن است در ظاهر دستاوردهایی داشته باشد اما کیفیت رهبری کیفی بسیار بیشتر است. برای تربیت‌های اجتماعی به جای رفتارهای خشن و دلخراش، باید الگوهای انسانی و عاطفی ایجاد کرد.
اگر روش هایی که برخی افراد و گروه ها به کار می برند، درست بود که وضعیت مملکت این نبود. معتقدم نباید جامعه را به سمت تقابل با دین و رویارویی با مذهب سوق داد.
صاحب یک کسب و کار، مدیر یک کارخانه و مسوول یک دستگاه اگر می خواهد موفق باشد و در رقابت برنده شود باید در دل کارگران، کارمندان و مردم خود نفوذ کند تا از طریق مشارکت نیروهایش بتواند ارزش افزوده خلق کند.
گروهی بسیار تعیین کننده در مجلس دوازدهم هستند که کنشگری آنها مبتی بر مطالبات مردم و منافع ملی است. گمان می کنم اگر رای مستقلان نبود، قالیباف هرگز یک چنین رایی را نمی آورد.
8درصد مشارکت مردم در انتخابات اخیر به هیچ وجه قابل دفاع نیست. به جای نقد دیگران، باید خودمان را نقد کنیم و ببینیم چه اتفاقی رخ داده که پس از 45 سال به جای اینکه مردم راغب تر به مشارکت شوند، دلزده تر و دورتر شده اند.
فارغ از اینکه شورای نگهبان ردصلاحیت می‌کند یا نه، مشارکت کردن، وارد میدان شدن و رونق بخشیدن به انتخابات در راستای منافع ملی است.
هر اندازه تک صدایی در انتخابات بیشتر باشد و تنها یک جریان در انتخابات حضور فعال داشته باشد، انتخابات سوت و کورتر و با مشارکت کمتر برگزار می شود.
افرادی که برای تشییع امام جمعه تبریز در مراسم حاضر شدند، برای فرد و جناح خاصی نیامده بودند، با دل سوخته آمده بودند و ناراحت بودند. مردم غمگین بودند، چرا که امام جمعه ای را از دست داده بودند که مانند یک پدر برای جامعه عمل می کرد.