گوشيهاي هوشمند در كلاس؛ كمك حال معلم يا سنگ جلوي پا
مرجان يشايايي
گوشيهاي هوشمند همه جا هستند و اين روزها كمتر نوجواني است كه روزانه چند ساعتي از وقت خود را با اين گوشيها نگذراند. از زمان اختراع تلفنهاي همراه هوشمند و استفاده وسيع از آنها، آسيبها و فوايد آنها دغدغه كارشناسان تعليم و تربيت و خانوادهها بوده. به خصوص شيوع كرونا و غيرحضوري شدن آموزش، نقش اين نوع تلفنها در زندگي و فراگيري كودكان و نوجوانان را پررنگتر كرد و در واقع اين گوشيها بدل شدند به ياران معلمين و ابزاري براي آموزش بهتر دانشآموزان. امكانات اين نوع گوشيها آنقدر وسيع است كه در واقع هم نقش سرگرمي و هم نقش دوست و رفيق و هم نقش روابط اجتماعي كاربران را ميتوانند يكجا ايفا كنند. اين روزها اينكه يك نوجوان ساعتها و ساعتها با گوشي هوشمند خود سرگرم باشد و از خواب و خوراك و درس و ورزش بيفتد، ديگر عجيب نيست، بعضيها بيشتر و بعضيها كمتر. مجمع جهاني اقتصاد تحقيقي را در اين باره ترتيب داده: مدارس متعددي در نروژ محدوديتهايي را براي استفاده از گوشي هوشمند در مدارس اعمال كردند و بعد از چند سال به بررسي تاثيرات اين تصميم نشستند و وضعيت دانشآموزان در مدارس بدون محدوديت با وضعيت دانشآموزان در مدارس داراي محدوديت را مقايسه كردند. دختراني كه در مدارس بدون گوشي هوشمند تحصيل كرده بودند، به نسبت 60درصد كمتر به كارشناسان سلامت رواني مراجعه كرده بودند و 22درصد كمتر به دليل مشكلات رواني پيش پزشك رفته بودند. درضمن نمرات دخترها در مدارس بدون گوشي هوشمند هم بهتر شده بود، اما در پسرها چنين بهبودي نه در سلامت روان و نه در كارهاي مدرسهشان ديده نشد. از طرف ديگر هم پسرها و هم دخترها گزارش داده بودند از زمان اعمال محدوديتها، تا حد زيادي از شر مزاحمتهاي اينترنتي درامان بودهاند. به گزارش اين مطالعه، كاهش مزاحمتهاي مجازي در دخترها و پسرها يكسان نبوده و دخترها 46درصد كاهش و پسرها 43درصد كاهش را گزارش دادهاند. موضوع كاملا جديست چون 90درصد از افراد پانزده ساله در كشورهاي همكاريهاي اقتصادي و توسعه يعني ايالات متحده، بريتانيا، ايتاليا، فرانسه، بلژيك و كانادا، گوشيهاي همراه هوشمند دارند. بعضي مطالعات نشان ميدهند، بين استفاده نوجوانان از گوشيهاي هوشمند و رسانههاي اجتماعي و برخي مسائل رواني ارتباط مستقيم وجود دارد. اما از طرف ديگر برخي مطالعات هم نشان دادهاند، گوشيهاي هوشمند ميتوانند در فراگيري نقش حمايت كننده از معلم را داشته باشند. مجمع جهاني اقتصاد ميگويد، مطالعهاي در چين هم نشان ميدهد، اغلب معلمان عقيده دارند گوشيهاي هوشمند نياز به ارتباط رو در رو در فعاليتهاي آموزشي را كاهش داده و به اين ترتيب به آنها امكان ميدهند چالشهاي مشترك مانند كلاسهاي با تعداد زياد يا كمبود وقت يا آموزش منابع را تعديل كنند. يونسكو (سازمان آموزشي، علمي و فرهنگي ملل متحد) هم نتايج مطالعهاي را بررسي كرده و به اين نتيجه رسيده است كه بعد از هر استفاده از گوشي هوشمند، دانش آموز بايد بيست دقيقه وقت بگذارد تا بتواند حواسش را دوباره جمع درس كند، پس، درمجموع گوشيهاي هوشمند در كلاس هاي درس اثري مخرب دارند. به هر حال، كارشناسان نروژي ميگويند اعمال محدوديت در استفاده از گوشيهاي هوشمند راه كم هزينه براي بهبود نتايج كار دانشآموزان و درضمن بهبود وضعيت رواني آنها است.