ناترازي سياسي در استيضاح يك وزير و كنار رفتن ظریف
زهرا نژادبهرام
وقتي مجلس شوراي اسلامي عدم راي اعتماد را به وزير اقتصاد در كمتر از هفت ماه از تشكيل دولت مي‌دهد؛ وقتي معاون راهبردي رييس جمهور وادار به كناره‌گيري مي‌شود، آيا مي‌توان مفهومي جز ناترازي سياسي را در بستر وفاق ملي جست‌وجو كرد؟ اين اتفاقات در شرايطي به وقوع پيوسته كه كشور بار سنگيني از مشكلات داخلي و خارجي را به دوش مي‌كشد و رييس جمهور پزشكيان با عزم رفع مسائل و مشكلات كه ريشه همه آنها را در عدم وفاق مي‌دانست آستين بالا زده تا راهي موثر را جست‌وجو كرده و با طرح ايده وفاق تلاش خود را سازماندهي كند؛ اما اكنون شاهد آن هستيم كه وي از طرف كساني كه اولين دست را براي وفاق به سوي آنها دراز كرده، مورد هجمه واقع مي‌شود و يكي از كليدي‌ترين وزراي دولتش را به همراه يار توانمندش كه در فعاليت‌هاي انتخاباتي و عرصه ديپلماسي برگ زريني را در اختيار دارد، از دست مي‌دهد . در واقع تصوير وفاق شكلي از زير ميز زدن از سوي كساني است كه در رقابت‌هاي انتخاباتي شكست خورده‌اند و به‌رغم آن باز فرصت يافته‌اند تا در بسياري از پست‌هاي مديريتي ارشد كشور قرار بگيرند . ميز قدرت در دولت چهاردهم با ايده وفاق در تلاش است كه ناترازي‌هاي عميق موجود در كشور را با اتكا به منابع داخلي و رفع مسائل خارجي تبييني از اولويت‌بخشي به منافع ملي داشته باشد، اما ظاهرا اين ايده به مذاق برخي تا آنجا خوش آمده كه توانسته‌اند پست‌هاي مديريتي را به‌رغم شكست انتخاباتي در اين دولت به دست آورند، اما در بقيه مسير ساز ناكوك مي‌زنند. در اين شرايط سوالي ايجاد مي‌شود كه شايد پاسخ به آن بتوان بخشي از مسائل را شفاف كند و آن، اين است كه اگر با اين ايده سر تعامل ندارند چگونه است كه در گرفتن پست‌هاي ارشد مديريتي در همه بخش‌هاي دولت به شدت مشتاق هستند؟! اگر ايده وفاق براي حل مسائل كشور براي آنها شوخي بيش نيست، چطور است كه در به دست آوردن قدرت در اين دولت به‌رغم همه نقدهاي طرفداران رييس جمهور پزشكيان پيشگام هستند؟! لذا به نظر مي‌رسد مساله جدي در اين دولت بروز و ظهور پيدا كرده كه نامش ناترازي سياسي است و اين ناترازي در دولت بيش از ناترازي‌هاي ديگر در حال خودنمايي و زيان‌بخشي است.
باور‌پذيري اين مهم كه رفع مشكلات كشور جز با عزم عمومي همه بخش‌هاي حاكميت و جريان‌هاي سياسي غيرممكن است، گوياي اين حقيقت است كه يا عمق مشكلات براي برخي جريان‌هاي سياسي باور نشده يا آنكه مساله حل مسائل كشور دغدغه آنها نيست . از اين رو رييس جمهور نيازمند انتخاب نهايي براي حل و فصل اين مساله است، شرايطي طرفيني كه منافع ملي را با چالش همراه ساخته است!
لازم به ذكر است كه ناترازي سياسي دلايل متعددي دارد از جمله عدم توزيع عادلانه قدرت، رقابت‌هاي بيش از حد و تضاد ميان جناح‌ها يا نهادها و بين گروه‌هاي سياسي يا نهادها كه مانع از تصميم‌گيري يا اجراي سياست‌ها مي‌شود. در اين ميان شكاف ميان حاكميت و مردم و فاصله گرفتن از خواست مردم از سوي تصميم‌گيران و برخي گروه‌هاي سياسي يا كاهش اعتماد عمومي به دولت يا نهادهاي سياسي كه معمولا ناشي از فساد، عدم شفافيت يا ناكارآمدي است، بيانگر اين مهم است كه مساله ناترازي سياسي بسيار جدي و عميق است كه بايد با نگاهي ديگر براي رفع آن اقدام كرد . از اين رو شايد نتايج ناترازي سياسي كه مي‌تواند به كاهش كارايي دولت و نهادهاي حكومتي، افزايش شكاف‌ها و كاهش رشد اقتصادي و تشديد بحران‌هاي اقتصادي و اجتماعي منجر شود، را بايد جدي‌تر گرفت تا بتوان مسائل موجود در كشور را رفع كرد . در اين مقطع تاريخي از حيات سياسي كشور، اگر منافع ملي و حل مشكلات كشور براي برخي رقباي سياسي اين دولت دغدغه نيست، مردم حق دارند به روشني اين مهم را بدانند كه رقباي انتخاباتي حل مسائل را تنها با حضور خود در قدرت تعريف مي‌كنند و حاضر نيستند شكست را پذيرا شوند، حتي اگر مشكلات كشور را بيشتر كند! لذا لازم است رييس جمهور پزشكيان با توجه به آراي راي‌دهندگان اين مهم را به روشني براي رقباي سياسي و به صورت شفاف براي مردم تبيين كند كه نتيجه همه ناترازي سياسي موجود در بستر تلاش‌هاي يك سويه وي براي وفاق به كجا خواهد رسيد؟! تصويري كه هفته گذشته در مجلس مشاهده شد و تلاش بي‌وقفه برخي براي كنار گذاشتن محمدجواد ظريف كه يكي از توانمندترين و موفق‌ترين سياستمداران كشور است، به روشني بيانگر فاصله گرفتن رقباي سياسي از ايده وفاق و تلاش براي زمينگير ساختن دولت است . لذا عدم جست‌وجوي راهكاري مناسب مبتني بر پاسخگويي و شفافيت براي دولت چهاردهم وجود ندارد و اين مهم تنها در دست رييس جمهور است! شايد يكي از دلايل بروز و ظهور اين نوع رفتارها از سوي رقبا، باور‌پذيري آنها به توانايي در زمينگير كردن دولت است، چراكه با سياست‌ورزي‌هاي آنها و عملكرد برخي از آنها بيش از 50 درصد واجدين شرايط در انتخابات شركت نكردند! از اين رو به نظر مي‌رسد اگر رييس جمهور فاصله ايجاد شده ناشي از مصلحت‌انديشي با مردم را كنار بگذارد و عمق مسائل و دغدغه‌هاي موجود در كشور را در بستر ناترازي سياسي بيان كند، بهتر بتواند از اين پيچ عبور كند! همه كارشناسان سياسي بر اين مهم تاكيد دارند كه براي رفع ناترازي‌هاي سياسي لازم است نهادهاي دموكراتيك تقويت شوند و شفافيت در تصميم‌گيري به همراه ايجاد امكانات، گفت‌وگو و مصالحه ميان جناح‌هاي مختلف سياسي در بستر افزايش مشاركت عمومي در فرآيندهاي تصميم‌گيري و هماهنگ‌سازي سياست‌ها با نيازها و خواسته‌هاي مردم صورت پذيرد .
لذا رييس جمهور پزشكيان در اين مقطع بايد مصالح ملي را در بستر شفاف‌سازي تصميم‌گيري‌ها و طرح مسائل و مشكلات براي مردم اعم از راي‌دهندگان و كساني كه در انتخابات شركت نكردند و كساني كه به ايشان راي نداده‌اند را جدي بگيرد. وي بايد راه گفت‌وگو با مردم را در بيان ريشه‌هاي مشكلات بگشايد، شايد بتواند در سايه اين راه بستر تازه‌اي براي حل مسائل جست‌وجو كند.