ارزش‌هاي خبري بر تارك رسانه‌هاي نوين
زهرا نژادبهرام
رسانه‌هاي نوين كه برگرفته از تحولات عرصه تكنولوژي هستند فرصتي تازه براي فعال شدن خبر و اطلاع‌رساني به وجود آورده‌اند كه از خصوصيات خاص و درعين حال همگرا با ساير رسانه‌ها برخوردار هستند.
سبك‌هاي خبري در بستر رسانه‌هاي نوين با كاستي‌ها و فزوني‌ها شكلي متفاوت به خود گرفته‌اند و نحوه نگارش خبر نيز در اين ميان با تغييراتي روبه‌رو شده اما همچنان ارزش‌هاي خبري جاي خود را در رسانه‌هاي نوين محفوظ داشته‌اند. ارزش‌هايي كه برگرفته از هويت خبر دارد نظير استثنا، شهرت، كميت، در برگيري و مجاورت و درگيري و تازگي همه اين ارزش‌هاي خبري قادرند در بستر رسانه‌هاي نوين فرصتي براي توليد و نشر خبر باشند. اين مهم بيانگر آن است كه به رغم تفاوت‌هاي ساختاري ميان رسانه‌هاي نوين و جريان اصلي همچنان خبر و اطلاع‌رساني به عنوان وجه مشترك اين دو برجاست و ارزش‌هاي خبري و تيتر و ليد گشايشگر آن است! در خبر نويسي و اطلاع‌رساني جريان اصلي مفهوم تيتر و ليد منطبق بر ارزش‌هاي خبري است و اين مهم در رسانه‌هاي نوين نيز قابل مشاهده است! آنجا كه خبر از تفاوت يا وسعت يا درگيري و تازگي دارد تفاوتي ميان خبررساني در اين دو دسته از رسانه‌ها قابل مشاهده نيست. از اين رو كاركرد خبر در اين دو رسانه از نظر شكل‌گيري و محتوا شبيه هم است اما يك تفاوت چشمگير وجود دارد و آن كوتاه‌نويسي خبر در رسانه‌هاي نوين است! رسانه‌هاي نوين به رغم آنكه از ظرفيت بالايي براي متن‌هاي طولاني در اختيار دارند چون مشكل كاغذ و محدوديت صفحات براي آنها نيست اما به دليل ذائقه مخاطب و انتظار خواننده كوتاه‌نويسي و گزيده‌نويسي در دستور كار خبري و اطلاع‌رساني آن جا دارد. ازاين رو ارزش‌هاي خبري اصلي كه در هر خبر شايد از يك مورد هم فراتر رود در تيتر و ليد جا باز مي‌كند و در نهايت خبر در دو يا سه پاراگراف منتشر مي‌شود و مخاطب براي دريافت بخش‌هاي ديگر خبر به لينك‌هاي ديگر ارجاع داده مي‌شود.
ارزش‌هاي نهفته در خبر همچنين قادر است بستري از كامنت‌هاي (پي‌نوشت‌ها) را نيز با خود همراه كند آنگونه كه شايد اصل خبر در كنار كامنت‌ها محو و ارزش‌هاي تازه‌اي از خبر خلق شود كه مخاطب تازه‌اي را با خود همراه كند اينجاست كه تفاوت‌ها ميان رسانه‌هاي نوين و جريان اصلي بيشتر نمود پيدا مي‌كند!
نكته بعدي در تفاوت نمود ارزش‌هاي خبري در رسانه‌هاي نوين و جريان اصلي آن است كه به دليل ماهيت اين نوع رسانه‌ها و حضور مخاطب فعال ارزش‌هاي خبري كه قبلا توسط روزنامه‌نگاران بنا به ذوق و سليقه و رويكرد آنها قادر به شكل‌دهي به خبر بود، در اين رسانه‌ها هر موضوع كه از نظر مخاطب جذاب باشد قادر است ماهيت خبري به خود بگيرد هر چند ارزش‌هاي خبري مورد نظر روزنامه‌نگاري رسمي را در بر نداشته باشد؛ به عبارتي ارزش‌هاي خبري در رسانه‌هاي نوين وسعتي به جمع همه رويدادهاي زندگي بشري پيدا كرده‌اند كه گزينش آن ديگر از سوي خبرنگاران حرفه‌اي نيست بلكه اين مخاطبان هستند كه آنها را به امري خبري تبديل مي‌كنند.
اين مهم توسط دكتر شكر خواه به روشني آورده شده است «به نظر مي‌رسد كه اكثريت قريب به اتفاق روزنامه‌نگاران ـ حتي به گونه‌اي غيـرارادي ـ بـه ارزش‌هاي خبـري توجـه مي‌كنند و لـذا نمي‌توان با خوشبيني اين راي را پذيرفت كه رويدادها خودشان باعث انتخاب خود مي‌شوند. شـايد گيتـاچمن (Gaye tuchman)پژوهشگر عرصه ارتباطات، بهتر از هر كس اهميت گزينش خبر به وسيله روزنامه نگران متعهد را دريافته و موشكافي كـرده اسـت. او مي‌گويد: داوري در قبال خبر، دانش مقدس و توانايي پنهاني است كه روزنامه‌نگاران را از ديگران متمايز مي‌سازد»(1)
در اين ميان توجه به اين اصل هم قابل تامل است كه با تولد رسانه‌هاي نوين سبك‌هاي زندگي هم تغييرات ويژه‌اي داشته‌اند كه نمود آنها در فضاي رسانه‌هاي نوين و عرصه اجتماعي قابل مشاهده است لذا ارزش‌هاي جديد خلق يا ارزش‌هايي متحول شده‌اند كه در عرصه‌هاي خبررساني ورود پيدا كرده‌اند كه شايد پيش از اين در قالب خبر تعريف نمي‌شدند!
نكته بعدي كه در خصوص ارزش‌هاي خبري مي‌توان طرح كرد دور شدن آن از فضاهاي تسلط صاحبان رسانه‌ها و عناصر ذي‌نفوذ در آن است مفهومي كه تا پيش از اين مي‌توانست ارزش‌هاي خبري را در بستر خواست آنها مفهوم‌دار كند و نشر دهد اما با حضور همگاني در رسانه‌هاي نوين و گسترده شدن ارزش‌هاي خبري و صاحبان جديدي كه در عرصه رسانه‌هاي نوين حضور دارند يعني مخاطبان اين ارزش‌ها از خواست و رويكرد آنها فاصله گرفته است!
اگر تا پيش از اين كشورهاي در حال توسعه با مفاهيم فقر، توسعه‌نيافتگي(2).....كه در اختيار صاحبان رسانه‌اي بود معرفي مي‌شدند امروز به دليل تنوع و گستردگي توليد‌كنندگان خبر از همه بخش‌هاي جهان در يك بستر برابر و زمان برابر موضوعات موفقيت‌ها و پيشرفت‌ها و.... نيز فرصت انتشار پيدا كرده‌اند و ارزش‌ها از انحصار صاحبان رسانه خارج شده است! درنهايت به نظر مي‌رسد مساله ارزش‌هاي خبري در رسانه‌هاي نوين با افت و خيزهايي روبه‌رو شده كه بخشي از آن پايدار و بخشي ديگر به آن اضافه شده و كارگرداني آن به مخاطبان بازگشته است!
1-https: //shirazu.ac.ir/documents/12058/78065/fileh%20ketabeh%20%27khabar%27.pdf
2-http: //nazarnews91.blogfa.com/post/20