اختصاصی « اعتماد»
آنتوني گوترش دبيركل سازمان ملل متحد
رهبران جهان بايد همكاري جهاني را براي امروز و فردا بازسازي كنند
آنتوني گوترش، دبيركل سازمان ملل متحد، به مناسبت «نشستي براي آينده» كه ديروز و امروز در سازمان ملل در حال برگزاري است، يادداشتي نوشته است كه ترجمه آن به‌طور اختصاصي توسط دفتر نمايندگي اين سازمان در ايران، در اختيار روزنامه «اعتماد» قرار گرفته است و در ادامه مي‌خوانيد:
مذاكرات نهايي «نشستي براي آينده» در اين ماه در نيويورك در حال انجام است، جايي كه سران كشورها در مورد اصلاحات در ساختارهاي اساسي همكاري جهاني به توافق خواهند رسيد.
سازمان ملل متحد اين نشست -كه در نوع خود نظير نداشته است - را به دليل يك واقعيت تلخ تشكيل داده است: مشكلات جهاني سريع‌تر از نهادهايي كه براي حل آنها طراحي شده‌اند، در حال پيشرفت هستند.
ما اين مسائل را پيرامون خود مي‌بينيم. درگيري‌ها و خشونت‌هاي شديد، رنج‌هاي بسياري را به بار مي‌آورند؛ اختلافات ژئوپليتيكي گسترش‌يافته است؛ نابرابري و بي‌عدالتي در همه‌جا وجود دارد، اعتماد را از بين مي‌برد، نارضايتي‌ها را تشديد مي‌كند و به پوپوليسم و افراط‌گرايي دامن مي‌زند. چالش‌هاي ديرين فقر، گرسنگي، تبعيض، زن‌ستيزي و نژادپرستي به اشكال جديدي بروز يافته‌اند.
در همين حال، با تهديدات جديد و تهديداتي كه حيات انسان‌ها را به مخاطره مي‌اندازند مواجه هستيم، از آشفتگي‌هاي فزاينده اقليمي و تخريب محيط‌زيست گرفته تا فناوري‌هايي مانند هوش مصنوعي كه در خلأ اخلاقي و قانوني درحال‌توسعه هستند .
«نشستي براي آينده» اذعان دارد كه راه‌حل همه اين چالش‌ها در دستان ماست. اما ما نياز به يك به‌روزرساني سيستمي داريم كه تنها رهبران جهاني مي‌توانند آن را ارايه دهند. تصميم‌گيري‌هاي بين‌المللي در يك گره زماني گرفتار شده‌اند. بسياري از نهادها و ابزارهاي جهاني محصول دهه ۱۹۴۰ هستند - دوراني پيش از جهاني‌شدن (globalization)،استعمارزدايي، به‌رسميت‌شناختن گسترده حقوق بشر و برابري جنسيتي، و پيش از سفر بشر به فضا، چه برسد به فضاي مجازي.
پيروزان جنگ جهاني دوم هنوز در شوراي امنيت سازمان ملل برتري دارند، درحالي كه كل قاره آفريقا فاقد كرسي دايمي است. ساختار مالي جهاني به‌شدت به ضرر كشورهاي درحال‌توسعه تنظيم شده و نتوانسته است در مواجهه با مشكلات، شبكه‌اي ايمن براي اين كشورها فراهم كند كه باعث غرق‌شدن آنها در بدهي مي‌شود و منابع مالي را از سرمايه‌گذاري در امور مربوط به مردم خود اين كشورها منحرف مي‌كند .
و نهادهاي جهاني فضاي محدودي براي بسياري از بازيگران اصلي دنياي امروز - از سازمان‌هاي مردم‌نهاد گرفته تا بخش خصوصي - فراهم مي‌كنند. جوانان كه وارث آينده خواهند بود، تقريبا ناديده گرفته شده‌اند و منافع نسل‌هاي آينده هيچ نماينده‌اي[ براي دفاع از آن] ندارد.
پيام واضح است: ما نمي‌توانيم با سيستمي كه براي پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هاي‌مان ساخته شده، آينده‌اي مناسب براي نوه‌هاي‌مان بسازيم. «نشستي براي آينده» فرصتي خواهد بود براي به‌روزرساني همكاري‌هاي چندجانبه به‌گونه‌اي كه متناسب با قرن بيست و يكم باشند.
راه‌حل‌هايي كه ما پيشنهاد كرده‌ايم شامل «دستوركار جديد براي صلح» است كه بر به‌روزرساني نهادها و ابزارهاي بين‌المللي براي پيشگيري و پايان دادن به درگيري‌ها، از جمله شوراي امنيت سازمان ملل، متمركز است. اين دستوركار، خواستار تلاش دوباره براي رهايي جهان از تسليحات هسته‌اي و ديگر سلاح‌هاي كشتارجمعي و همچنين گسترش تعريف امنيت براي شامل شدن خشونت‌هاي مبتني بر جنسيت و خشونت‌هاي مربوط به باند‌هاي تبهكار است. اين دستوركار، تهديدات امنيتي آينده را در نظر مي‌گيرد و به تغييرات در ماهيت جنگ و خطرات تسليح فناوري‌هاي جديد توجه دارد. به عنوان‌مثال، ما به يك توافق جهاني نياز داريم تا سلاح‌هاي موسوم به «خودكار كشنده » را كه مي‌توانند تصميمات مرگ و زندگي را بدون دخالت انسان بگيرند، ممنوع كنيم.
موسسات مالي جهاني بايد بازتاب‌دهنده جهان امروز باشند و براي رهبري يك پاسخ قدرتمندتر به چالش‌هاي امروزي - بدهي، توسعه پايدار، اقدام اقليمي - مجهز شوند. اين به معناي برداشتن گام‌هاي عملي براي مقابله با مشكلات بدهي، افزايش ظرفيت وام‌دهي بانك‌هاي توسعه چندجانبه، و تغيير مدل كسب‌وكار آنهاست تا كشورهاي درحال‌توسعه دسترسي بسيار بيشتري به منابع مالي خصوصي با نرخ‌هاي مقرون‌به‌صرفه داشته باشند.
بدون اين منابع مالي، كشورهاي درحال‌توسعه قادر به مقابله با بزرگ‌ترين تهديد آينده ما، يعني بحران اقليمي، نخواهند بود. آنها فورا به منابعي نياز دارند تا از سوخت‌هاي فسيلي مخرب سياره به سمت انرژي پاك و تجديدپذير گذار كنند. و همانطور كه رهبران سال گذشته تأكيد كردند، اصلاح ساختار مالي جهاني همچنين كليد آغاز پيشرفت بسيار موردنياز در زمينه اهداف توسعه پايدار است.
اين نشست همچنين بر فناوري‌هاي جديد با تأثير جهاني تمركز خواهد كرد و به دنبال راه‌هايي براي ازبين‌بردن شكاف ديجيتال و ايجاد اصول مشترك براي آينده ديجيتال باز، آزاد و امن براي همه خواهد بود.
هوش مصنوعي يك فناوري انقلابي با كاربردها و خطراتي است كه ما تازه شروع به درك آنها كرده‌ايم. ما پيشنهادات مشخصي را براي دولت‌ها، همراه با شركت‌هاي فناوري، دانشگاه‌ها و سازمان‌هاي مردم‌نهاد ارايه كرده‌ايم تا در چارچوب‌هاي مديريت ريسك براي هوش مصنوعي و نظارت و كاهش آسيب‌هاي آن و همچنين به اشتراك گذاشتن مزاياي آن كار كنند. مديريت هوش مصنوعي را نمي‌توان به ثروتمندان واگذار كرد؛ اين امر مستلزم مشاركت همه كشورهاست و سازمان ملل متحد آماده است تا بستري براي گرد هم آوردن مردم فراهم كند.
حقوق بشر و برابري جنسيتي، رشته مشتركي است كه همه اين پيشنهادها را به هم پيوند مي‌دهد. تصميم‌گيري جهاني بدون احترام به همه حقوق بشر و تنوع فرهنگي، و تضمين مشاركت كامل و رهبري زنان و دختران، قابل‌اصلاح نيست. ما خواستار تلاش‌هاي مجدد براي رفع موانع تاريخي - قانوني، اجتماعي و اقتصادي - هستيم كه زنان را از قدرت محروم مي‌كند.
بنيان‌گذاران صلح دهه 1940 نهادهايي را ايجاد كردند كه به جلوگيري از جنگ جهاني سوم كمك كردند و بسياري از كشورها را از استعمار به استقلال هدايت كردند. اما چشم‌انداز جهاني كنوني براي آنها بيگانه مي‌بود.
«نشستي براي آينده» فرصتي براي ايجاد نهادها و ابزارهاي موثرتر و فراگيرتر براي همكاري جهاني است كه با قرن بيست و يكم و جهان چندقطبي ما هماهنگ باشد.
از رهبران جهان مي‌خواهم كه از اين فرصت بهره‌برداري كنند.